Փաստ ինֆո

Հայաստանում գնաճի համար երեք պոտենցիալ վտանգավոր ռիսկեր կային, որոնք իրենց ազդեցությունը թողել են և մինչև հուլիս տեսնում ենք գնաճի պրոցես։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցի ժամանակ ասաց Հայաստանի գործատուների միության նախագահ Գագիկ Մակարյանը։

Կորոնավիրուսի համավարակը, պատերազմը և դրամի արժեզրկումը գնաճի առաջացման հիմնական գործոններից էին։ Ընդ որում՝ մասնագետի խոսքով՝ դրամը շարունակվում է դեռ արժեզրկվել և միայն վերջին շաբաթում է փոքր-ինչ կարգավորվել։

Անուղղակի ձևով ազդեցություն է թողել նաև դոլարի և եվրոյի թանկանալը, ինչն ազդել է միջազգային փոխադրումների և ներմուծման թանկացման վրա։

«Էժան մթերքի որոշակի տեսակներ բերվում էր Թուրքիայից։ Ճիշտ է՝ զարտուղի ճանապարհով շարունակում են թուրքական ապրանքներ բերել, բայց նախկին ծավալները չեն։ Մթերքի առումով իրանական ապրանքներն էլ դեռ այդքան շատ չեն մտնում շուկա, որ կարողանան լրացնել եղած դեֆիցիտը, հետևաբար Հայաստանում պետք է գնաճ տեղի ունենար։ Թանկացումների մեկ այլ պատճառ կարող է լինել նաև այն, որ մի շարք ընկերություններ կորուստներ ունեցան և ընդհանուր թանկացման ենթատեքստում իրենք էլ իրենց կողմից են թանկացրել, որ կարողանան ծախսերն արդարացնել»,-նշեց Գագիկ Մակարյանը։

Անդրադառնալով հարցին՝ արդյոք Կենտրոնական բանկը կարողանու՞մ է գնաճը կառավարել, թե ոչ, Գագիկ Մակարյանը նշեց, որ ԿԲ-ն լավ է վերահսկում։ Տնտեսագետի կարծիքով եթե ԿԲ-ն միտումնավոր կերպով շատ զսպի դոլարի ու եվրոյի կուրսը, այդկերպ շատ օգուտ չի տա։

«Ինձ թվում է՝ նրանք ճիշտ են կարողանում վերահսկել, զգուշորեն պահում են։ Վերջին հաշվով, խնդիրներ կան, որ որոշ մթերքների քանակներ քիչ են ստացվել, բայց նաև Ռուսաստանի և այլ երկրների հետ կապված ավելացել են արտահանման ծավալները, արտահանման պահանջարկը մեծացել է։ Այսօր պահածո արտադրողներն ավելի շատ են մթերում և վերամշակում, որովհետև նրանք ավելի շատ պատվերներ ունեն Ռուսաստանից ու Ամերիկայից, բայց գյուղմթերքները պակասել են։ Օրինակ ծիրանի քանակը, մնացած մրգերի քանակը քիչ է։ Առնում, վերամշակում են, դրա համար էլ շուկայում ավելի թանկ գին է առաջանում»,-ասաց Գագիկ Մակարյանը։

Հարցին՝ արդյոք ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարի կողմից մանիպուլյացիա չէ՞ դրական տեսանկյունից խոսել 10 տոկոս տնտեսական աճի մասին այն դեպքում, երբ նման գնաճի պարագայում դա իրատեսական է, Գագիկ Մակարյանը նկատեց՝ իրականում կա տնտեսության որոշակի ակտիվացում և պետք չէ միայն վերագրել նրան, որ նախարարությունը չափազանցնում է։

«Կորոնավիրուսից և պատերազմից հետո բիզնեսն ուզում է վերակենդանանալ, իր աշխատանքը կատարել, պահանջարկ ունի։ Շինարարությունն այսօր ակտիվացել է՝ պայմանավորված նաև պատերազմի հետևանքով առաջացած լրացուցիչ պահանջարկով։ Ակտիվացում կա նաև գյուղատնտեսության ոլորտում, որովհետև պահածոյի գործարանները մայիսի վերջից ակտիվացել են և աշխատում են։ Որոշակիորեն վերակենդանացավ նաև զբոսաշրջությունը, ինչը լրացուցիչ պահանջարկ առաջացրեց սպասարկման ոլորտի՝ ռեստորանների, սրճարանների ծառայությունների նկատմամբ»,-ասաց տնտեսագետը։

Վերջինս գտնում է, որ տնտեսական բուն աճն ավելի ուշ կտեսնենք, որովհետև ներդրումների հետաքրքրություններ են առաջացել Հայաստանում, որոնք կարող են ներդրողներ ավելացնել։ Գագիկ Մակարյանի կարծիքով 2021-ի երկրորդ կիսամյակում ավելի օպտիմիստական և հետաքրքիր կլինեն թվերը։

«Երկրորդ կիսամյակում գները կիջնեն, որովհետև դոլարն ու եվրոն բավականին տեղն են ընկել ՀՆԱ-ի հարաբերակցության առումով։ Գնաճը չի շարունակվի, այն կկանգնի ու նույնիսկ որոշակիորեն կնվազի»։

Գագիկ Մակարյանը նաև անդրադարձավ խոշոր եղջերավոր անասունների խնդրին, որոնց մորթում են, քանի որ խոտը թանկացել է, իսկ արոտավայրեր չկան։

«Եթե խոշոր եղջերավորների, հատկապես տավարի մսով մինչ այս իրավիճակն ապահովված էինք 90-93 տոկոսի չափով, հիմա այս թիվը կարող է նվազել ու դառնալ 80 տոկոս՝ նայած ինչքան կմորթեն։ Ստացվում է՝ տավարի միսը պետք է դրսից բերել, իսկ դրսից բերած միսն անորակ է և իր վնասակարությունն ունի, ինչը տարիների ընթացքում առողջական խնդիրներ կարող է առաջացնել»,-ամփոփեց Գագիկ Մակարյանը։

Ինչ վերաբերում է գնաճի զսպման մեխանիզմներին, տնտեսագետը կարծում է՝ կառավարությունը պետք է բարելավի գործարար միջավայրը, կարգավորի օրենսդրական խնդիրներն ու խոչընդոտները և չպետք է միայն սոցիալական ծրագրերին ուշադրություն դարձնի։ Կառավարությունը պետք է թույլտվությունների մեխանիզմը հեշտացնի։

Աղբյուր` Փաստինֆո