Փաստ ինֆո

Հայաստանի կրթական համակարգը հիվանդ է։ Անգրագիտության մակարդակը կամաց-կամաց բարձրանում է։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցի ժամանակ ասաց Գիտությունների ազգային ակադեմիայի գիտակրթական միջազգային կենտրոնի դեկան, կրթության ոլորտի փորձագետ Ատոմ Մխիթարյանը՝ անդրադառնալով Համաշխարհային բանկի այն հետազոտությանը, որի համաձայն Հայաստանում տարրական դպրոցի բարձր դասարաններում սովորող երեխաների մոտ 35 տոկոսը չի կարողանում վարժ կարդալ։ Ադրբեջանում այս ցուցանիշը 23.3 տոկոս է, Վրաստանում՝ 13.8 տոկոս, իսկ Ռուսաստանում՝ 3.3 տոկոս։

Ատոմ Մխիթարյանը նշեց, որ հետազոտությունն ընտրողաբար կազմակերպվել է Հայաստանի 9 դպրոցում, իրականացվել է լեզվի ստուգում և գրանցվել է 35 տոկոս բացասական արդյունք, ինչը փորձագետի խոսքով անհանգստացնող է։

«Դա նշանակում է, որ Հայաստանի հանրակրթության ոլորտում որակի վրա ընդհանրապես ուշադրություն չի դարձվում, մասնավորապես համավարակի պայմաններում կրթության կազմակերպման գործն ամենացածր մակարդակի վրա է, մատների արանքով են նայում այս արդյունքներին»,-ասաց փորձագետը։

Վերջինս նշեց, որ Հայաստանի կրթության տեսչությունը 10-րդ դասարանի աշակերտների շրջանում մաթեմատիկա առարկայից գրավոր ստուգում է կազմակերպել, ինչի արդյունքում 62 տոկոսն անբավարար են ստացել այն դեպքում, երբ Հայաստանում բնագիտությունը և հատկապես մաթեմատիկան փորձագետի խոսքով միշտ եղել են ավելի բարձր մակարդակի վրա։

Ատոմ Մխիթարյանը նշում է, որ այս ցուցանիշը ևս մեկ անգամ ապացուցում է այն մասին, որ Հայաստանում կրթության ոլորտը կառավարում են ոլորտից անտեղյակ մարդիկ։ Կադրային քաղաքականությունը շատ վատ է կազմակերպվում, իսկ չափորոշիչները և այն մեթոդները, որով դասավանդվում են առարկաները, ընդհանրապես իրար չեն համապատասխանում. «Ստացվում է, որ մենք ունենք չափորոշիչներ, որոնցով իբր թե դասավանդում ենք, բայց ստուգում ենք անում լրիվ ուրիշ չափորոշիչներով։ Արդյունքում մեր տարածաշրջանում հետ ենք ընկնում»,-ասաց Ատոմ Մխիթարյանը։

Դիտարկմանը՝ արդյոք 9 դպրոցում ուսումնասիրություն իրականացնելը բավակա՞ն է, որ ընդհանուր պատկեր ներկայացվի և որքանով է ներկայացված թիվն իրականում համապատասխանում իրավիճակին, փորձագետը նշեց, որ միանշանակ 9 դպրոցի ուսումնասիրությամբ ամբողջի մասին պատկերացում կազմելը դժվար է, բայց 9 դպրոցի արդյունքները ցույց են տալիս ընդհանուր աղետալի վիճակը, քանի որ նույնիսկ 9 դպրոցի համար 35 տոկոսը բարձր թիվ է։

Հարցին՝ արդյոք տարածաշրջանի մյուս երկրներում նույնպես 9 դպրոցում է ուսումնասիրություն իրականացվել, թե թվերը տարբերվում են, փորձագետն այդ մասին տեղյակ չէ։

«Հայաստանի մասով գիտեմ, որ ընտրողաբար է կատարվել, որովհետև ամենայն հավանականությամբ դրա համար մեծ ռեսուրսներ պետք կլինեն։ Գիտեմ, որ Հայաստանի պարագայում այնպես են ընտրել դպրոցները, որ ներառված լինեն և՛ քաղաքային, և՛ գյուղական համայնքների, և՛ մարզային դպրոցներ։ Հայաստանում դպրոցների թիվը 1000-ից ավել է, այսինքն 0.1 տոկոսն էլ չէ ընտրանքը, բայց ամեն դեպքում արդյունքները մտահոգիչ են, և այդ ուղղությամբ անպայման քայլեր պետք է ձեռնարկվեն»,-ասաց Ատոմ Մխիթարյանը։

Վերջինս հավելեց, որ կրթական համակարգի այս վիճակի վրա իր ազդեցությունը թողեց նաև կորոնավիրուսով պայմանավորված համավարակը։ Ատոմ Մխիթարյանը հայաստանյան կրթական համակարգի հիվանդ լինելը պայմանավորում է նաև համակարգին վերաբերող օրենքներով, որոշումներով և մասնագետների բացակայությամբ։

«Տարբեր դպրոցներում հենց ուսուցիչների բացակայությունն է դրա վրա ազդում։ Ազդում է նաև հախուռն և քաոսային քաղաքականությունը, որ օրական ինչ-որ բան է փոփոխվում։ Բացի այդ հասարակության մոտ կրթական համակարգի վերաբերմունքը քայլ առ քայլ իջնում է, քանի որ սոցիալական աստիճանով վեր են բարձրանում այնպիսի մարդիկ, որոնք կրթությունից մեղմ ասած լավ չեն, ոչ բարձրագույն կրթություն են ստացել, ոչ գիտության մեջ են ինչ-որ գործ արել։ Նման մարդիկ կարողանում են ազդել կրթական համակարգի վրա, ինչն անթույլատրելի է։ Սա նշանակում է, որ մենք հասարակությանը ցույց ենք տալիս մարդկանց, որոնց կրթական ցենզը բարձր չէ, բայց նրանք սոցիալական բարձր դիրք են գրավում և դրանով խրախուսում ենք չսովորելը, կրթություն չստանալը»,-ամփոփեց Ատոմ Մխիթարյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո