Փաստ ինֆո

Դասախոսների աշխատանքային իրավունքի ոտնահարման արատավոր պրակտիկա է ձևավորվել։ Խնդիրն այն է, որ աշխատանքային պայմանագրերը դասախոսական կազմի հետ կնքվում է ուսումնական տարվա սկզբին և չի բացառվում, որ պայմանագիրը կարող է նաև չկնքվել, այսինքն՝ անձը կարող է զրկվել աշխատանքից։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում հայտնեց փաստաբան Արսեն Սարդարյանը՝ նշելով, որ դասախոսների, մշակութային գործիչների համար երաշխիքները զրոյացվել են, ավելին՝ մի շարք իրավունքներից են զրկվում, օրինակ՝ արձակուրդի իրավունքից։

«Իրավունքների ոտնահարում է։ Պաշտպանված չեն՝ աշխատանքը չկորցնելու իրավունքից, քանի որ անօրինական կարգով աշխատանքային պայմանագիրը կնքվում է որոշակի ժամկետով, մինչդեռ՝ պետք է կնքվի անորոշ ժամկետով»,- նշեց Սարդարյանը։

Ինչ վերաբերում է օրենքի բացին, Սարդարյանը նշեց, որ օրենսդրությունը կատարյալ չէ, քանի որ «Բարձրագույն և հետբուհական մասնագիտական կրթության մասին» օրենքի կարգավորումները տարբերվում են ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի կարգավորումներից, բայց դա պետք է մեկնաբանվի հօգուտ աշխատանքային օրենսդրության։

«Ամեն դեպքում, եթե նույնիսկ հիմք վերցնենք Բարձրագույն և հետբուհական մասնագիտական կրթության մասին օրենքը, ապա դրա համաձայն՝ աշխատանքային պայմանագիր կարող է կնքվել մինչև 5 տարի ժամկետով, իսկ 5 տարի աշխատելուց հետո կարող են նորից կնքել։ Ըստ էության՝ չի խոչընդոտում, որ անձի իրավունքները նաև այդ օրենքի պահպանմամբ հարգվեն։ Այսինքն՝ եթե գործատուն ունենա բարեխղճության համապատասխան մոտեցումներ և հարգի իր պրոֆեսորների, դասախոսների աշխատանքային իրավունքները, այդ օրենքն, ըստ էության, խոչընդոտ չի ստեղծում, որ աշխատանքային օրենսդրության, Սահմանադրության և կոնվենցիոն սկզբունքների ներքո մեկնաբանվի»,- նշեց Սարդարյանը՝ հավելելով, որ եթե գտնում են, որ այդ ոլորտում պետք է ժամանակ առ ժամանակ ստուգվի դասախոսների ունակությունները, գիտելիքները թարմացումը, ապա որևէ խոչընդոտ չկա դա ատեստավորմամբ ստուգելու համար, ոչ թե՝ ամեն տարի պայմանագիր կնքեն և խախտվի անձի աշխատանքային իրավունքը։ Նրա խոսքով՝ աշխատանքային օրենսդրությունը թույլ չի տալիս սեզոնային պայմանագրերի կնքումը, դասախոսների պայմանագրերը չեն գտնվում այդ բացառությունների ներքո, ուստի՝ բացառման կանոնի համաձայն՝ ընկնում է ընդհանուր կանոնի տակ և դասախոսների աշխատանքային պայմանագրերը պետք է կնքվեն անորոշ ժամկետով։

Սարդարյանի դիտարկմամբ՝ խնդիրը համակարգային բնույթ է կրում, և, թեև դժգոհությունները եղել են Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայից, բայց խնդիրն ակտուալ է նաև այլ բուհերի համար, օրինակ՝ ԵՊՀ-ի և մի շարք այլ կրթօջախների համար, որտեղ կա այդ արատավոր պրակտիկան։ Սարդարյանը գտնում է, որ առանձնակի վտանգավորություն ունի հենց պետական բուհերի կողմից այս գործելաոճը, որովհետև պետությունն իր արատավոր օրինակով վարակում է նաև մասնավոր բուհերին։

«Եթե պետական բուհերն այդ արատավոր պրակտիկան կիրառում են, ապա, բնականաբար, մասնավոր բուհերը չեն գտնվի ավելի օրինապաշտ։ Առաջին հերթին պետք է կարգավորել պետական բուհերում»,- նշեց Սարդարյանը՝ հավելելով, որ ԵԿՊԿ դասախոսները, որոնք դիմել են իրենց, այս պահին դեռևս չեն ցանկանում բարձրաձայնել իրենց անունները, իսկ եթե առաջիկայում իրենց հետ պայմանագրեր չկնքվեն, ստիպված կլինեն իրենց իրավունքները պաշտպանել դատական կարգով՝ պահանջելով, որ կնքված պայմանագրերը համարվեն կնքված՝ անորոշ ժամկետով։

Իսկ թե արդյո՞ք նախկինում բարձրաձայնվել են նմանաբնույթ հարցեր և կան նախադեպեր, պրակտիկա՝ հաշվի առնելով նաև օրենսդրական անհամապատասխանության հարցը, որը դեռևս չի լուծվել, Սարդարյանը նշեց, որ այդ հարցով դեռևս Վճռաբեկ դատարանի հստակ նախադեպային պրակտիկա չկա, կան առանձին դատարանների որոշումներ, որոնք համապատասխանում են տվյալ դեպքով բարձրացված հիմնավորումներին, որոնց հետ, սակայն համաձայն չեն, քանի որ դատական ակտերից մեկով, օրինակ, նշվում էր, որ աշխատանքային պայմանագիր պետք է առնվազն 5 տարով կնքվի, մինչդեռ՝ իրենց պնդմամբ՝ պայմանագիր պետք է կնքվի անորոշ ժամկետով։

«Դատարաններն, իհարկե, ավելի ընդունելի մոտեցում են կիրառել, համաձայն որի՝ պայմանագիր պետք է՝ կնքվի առնվազն 5 տարով, այլ ոչ թե՝ ամեն տարի»,- նշեց Սարդարյանը՝ հավելելով, որ այս պահին նմանատիպ գործերով մեկ դատական ակտ կա՝ առաջին ատյանի դատարանում։

«Խնդիրը պետք է հասանելի դարձվի, բարձրաձայնվի և պրակտիկա փոխվի, որովհետև կա տարիների ընթացքում կայացած պրակտիկա, որն արատավոր է, օրենքին հակառակ և կան օրենսդրական կարգավորումներ, սահմանադրական երաշխիքներ, որոնք պետք է հասանելի դարձվի հասարակությանը, մասնավորապես, դասախոսներին, խրախուսվի, որ պայքարեն իրենց իրավունքների համար և այդ միջոցով փոխվի պրակտիկան »,- ընդգծեց Սարդարյանը։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո