Փաստ ինֆո

Փաստաբաններ Վահե Հովսեփյանը և Վարդան Առաքելյանը հայցադիմում են ներկայացրել ՀՀ վարչական դատարան՝ պահանջելով պարտավորեցնել Նիկոլ Փաշինյանին՝ ձեռնպահ մնալ Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահի, Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի և Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի միջև ստորագրման նախատեսվող հայտարարությունը և դրա հիմքում դրված կամ դրանից բխող փաստաթուղթը ստորագրելուց։

Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք՝ Վատիկանում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանը հայտարարել է, որ Նիկոլ Փաշինյանը գաղտնի պատրաստվում է նոր փաստաթուղթ ստորագրել՝ հրապարակելով դրա օրինակը, ինչը հաստատել է նաև Նիկոլ Փաշինյանը։

Փաստաբան Վարդան Առաքելյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում հայտնեց, որ հայցի ապահովման միջոց կիրառելու մասին միջնորդություն են ներկայացրել՝ պահանջելով, որ Նիկոլ Փաշինյանը որևէ փաստաթուղթ չստորագրի, որը կբխի կապիտուլյացիայի ակտից և դրա դրույթներից։

Փաստաբանի խոսքով՝ Նիկոլ Փաշինյանն ինքնիրավչություն է ցուցաբերել, մասնավորապես, միջազգային պայմանագիր է ստորագրել, որը որևէ կերպ ԱԺ ընթացակարգերը չի անցել, միջազգային պայմանագրով խախտվում է ՀՀ տարածքային ամբողջականությունը, որը կարող է լինել միայն Սահմանադրությամբ նախատեսված կարգով, հանրաքվեի միջոցով։

«Այսինքն՝ ամբողջն անտեսվում է, ինքն ուղղակի գնում և փաստաթուղթ է ստորագրում։ Այդ «ուղղակի» գնալն ու ստորագրելը պետք է կանխարգելել։ Խնդրո առարկա փաստաթղթի ստորագրմամբ խախտվելու է ՀՀ յուրաքանչյուր քաղաքացու արժանապատվությունը, մեր և մեր ընտանիքների՝ անվտանգ երկրում ապրելու իրավունքը, կյանքի իրավունքը, ֆիզիկական և հոգեկան անձեռնմխելիության իրավունքը, ազատ տեղաշարժվելու և բնակավայր ընտրելու իրավունքը»,- նշել է Առաքելյանը՝ հավելելով, որ փաստաթղթի ստորագրման արդյունքում ՀՀ-ն խնդրահարույց ճանապարհ կունենա ոչ միայն Իրանի հետ, որի առնվազն Գորիս-Կապան հատվածով անցնում է Ադրբեջանի վերահսկողության տակով, այլև՝ կունենանք Վրաստան-Հայաստան խնդրահարույց ճանապարհ, ինչպես նաև՝ Տիգրանաշենի մասով, ըստ էության, Սյունիքի մարզի հետ կապը վերահսկվելու է Ադրբեջանի կողմից, այսինքն՝ տալիս ենք ամեն ինչ, փոխարենը՝ չենք ստանում ոչինչ։

Ինչ վերաբերում է վարչապետի՝ պաշտոնակատար լինելու հանգամանքին, Առաքելյանը նշեց, որ եթե անգամ Նիկոլ Փաշինյանը լիներ ՀՀ վարչապետ որևէ իրավունք չուներ նման փաստաթուղթ ստորագրելու՝ առանց օրենքով սահմանված ընթացակարգերն անցնելու, առավել ևս՝ հնարավորություն ստեղծելու արդեն փաստի ուժով կիրառելու, բայց ՀՀ վարչական դատարան ներկայացված հայցադիմումով փաստաբանները ներկայացրել են նաև հստակ հղումը, որը վերաբերում է դեռևս 2018թ հանրահավաքի ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությանը, որով վերջինս նշել էր, որ իրավաբանները պարզել են, որ ՀՀ վարչապետի ժամանակավոր պաշտոնակատար լինել չի կարող։

«Իր իսկ հակասող խոսքերը դրված են հայցադիմումի հիմքում։ Ժամանակավոր պաշտոնակատար հասկացություն չկա, ինքը ժամանակավոր պաշտոնակատար լինել չի կարող։ Եթե նույնիսկ ընդունենք, որ ինքը հիպոթետիկ հանդիսանում է ժամանակավոր պաշտոնակատար, ապա այդ դեպքում ևս չի կարող որևէ փաստաթուղթ ստորագրել, որովհետև խոսք է գնում ՀՀ տարածքի՝ հնարավոր թշնամուն տալու մասին, մինչդեռ՝ ՀՀ տարածքը կարող է փոխվել միմիայն հանրաքվեով, ինչպես նաև խոսք է գնում միջազգային պայմանագրի մասին»,- նշեց Առաքելյանը՝ հավելելով, որ հայտարարությունը որևէ հետևանք չի կարող ստեղծել ՀՀ-ի համար, բայց ականատես եղանք, թե փաստի ուժով ինչ է արվել։

«Հերիք չէ նոյեմբերի 9-ի կապիտուլյացիան բերեց մեր գլխին, մի բան էլ՝ չօգտվեց նույն կապիտուլյացիայի ակտում առկա կետերից և գոնե Գորիս-Կապան քաղաքների պաշտպանող հատվածը չպահեց մեր ԶՈՒ վերահսկողության տակ, ինչի հնարավորությունը կար այդ փաստաթղթով, այլ՝ հանձնեց իր բանավոր պայմանավորվածություններով՝ թշնամի երկրի ղեկավար Ալիևի հետ»,- նշեց փաստաբանը։

Առաքելյանի խոսքով՝ ուղղակի հրամայական է, որ պատասխանատվության ինստիտուտը ՀՀ-ում լիարժեք սկսի գործել, յուրաքանչյուր ոք, այդ թվում՝ պետական պաշտոնյան, պետք է հասկանա, որ իր գործողությունների համար ինքը պետք է պատասխանատվություն կրի ողջ ծավալով, հատկապես, եթե այդ գործողությունները վերաբերում են ՀՀ քաղաքացիների բավականին լայն շրջանակին։

Դիտարկմանը, որ արդեն կան նախադեպեր, երբ դատարանի՝ հայցի ապահովման միջոց կիրառելու մասին որոշումը չի կատարվում, օրինակ՝ ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանի գործով, ուստի՝ այս պայմաններում ինչ երաշխիքներ կան, որ նույնիսկ դատարանի՝ հայցի ապահովման միջոց կիրառելու պարագայում Նիկոլ Փաշինյանը որևէ փաստաթուղթ չի ստորագրի, Առաքելյանն ընդգծեց, որ այդ դեպքում ապագա իշխանությունների համար կապահովեն իրավական հիմքեր, իրավական հնարավորություններ՝ ետ կանգնելու բոլոր տեսակի դավաճանական և ՀՀ շահերը ոտնահարող քայլերից։ «Հիմնական խնդիրը դրանում է, որ կարողանանք ունենալ հնարավորություն՝ իր ստորագրությունները համարելու առոչինչ, փաստելու, որ դրանք որևէ իրավական ուժ չունեն և ՀՀ-ի համար որևէ հետևանք չէին կարող առաջացնել, եթե անգամ այդ հետևանքներն առաջանան»,- նշել է փաստաբանը։

Դիտարկմանը, որ հնարավոր է ստեղծվի իրավիճակ, որ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից փաստաթղթի ստորագրման դեպքում ադրբեջանցիները կտեղակայեն իրենց զորքերը, իսկ փաստաթղթի՝ առոչինչ ճանաչման դեպքում, բնականաբար, այլեւս հետ չեն քաշվի՝ փաստաբանը նշելով, որ որպես ՀՀ քաղաքացի փորձում են իրենց կարողությունների չափով նպաստել պետականության պահպանմանը։

«Եթե նույնիսկ հանձնվեն որոշ դիրքեր եւ Ադրբեջանի ԶՈՒ հայտնվեն այդ դիրքերում, լինեն որոշակի պայմանավորվածություններ, վստահ եմ, որ ունենալու ենք ուժեղ իշխանություն, որն, այդ թվում նաև հնարավոր ռազմական ուժի կիրառման արդյունքում կպահպանի ՀՀ իրավական սահմանները»,- նշեց Առաքելյանը՝ ուշադրություն հրավիրելով «իրավական սահմաններ» եզրույթի կիրառման հանգամանքի վրա, որը կարող է լինել 1920թ փետրվարի 24-ին Ազգերի լիգայի կողմից ընդունված որոշումը, հետևաբար՝ սահմանազատման և սահմանագծման աշխատանքները պետք է իրականացվեն հետագայում, այժմ սահմանազատում-սահմանագծում իրականացնելն, ընդ որում՝ ԽՍՀՄ քարտեզների, հատկապես՝ 1974թ քարտեզի հիման վրա, ուղղակի անթույլատրելի է։ Փաստաբանն ընդգծեց, որ Խորհրդային քարտեզների հիման վրա սահմանագծման աշխատանքներ իրականացնելու դեպքում, ապա գոնե պետք է օգտագործվեն 1923-24թ դրությամբ առկա քարտեզները, որտեղ ՀՀ-ն 32.000 քառ. կմ էր, ոչ թե՝ 29.800 քառ. կմ։

«Առավելագույն «իրավական սահման» եզրույթ օգտագործելով՝ պետք է Ազգային լիգայի որոշումն ունենանք՝ արևելյան մեր ժամանակավոր հարևանի հետ սահմանը, որտեղ ՀՀ կազմի մեջ մտել է ոչ միայն բուն ԼՂՀ-ն՝ գրեթե ողջ ազատագրված տարածքներով, այդ թվում՝ Գետաբեկի տարածաշրջանը, Ղազախը, ինչպես նաև՝ Նախիջևանը եղել է ՀՀ անբաժանելի մասը » ,- նշեց Առաքելյանը։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո