Փաստ ինֆո

ԱՄՆ նախագահն օգտագործեց ցեղասպանություն տերմինը, բայց իրավական առումով մի փոքր խնդրահարույց է դա որակել որպես Հայոց ցեղասպանության ճանաչում։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցի ժամանակ ասաց ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը։

Թուրքագետը նկատեց` ԱՄՆ հաջորդ նախագահը պարտավոր չէ կիրառել այդ նույն տերմինը. «Այսինքն սա օրենքի ուժ չի ստանում, և սա կոնկրետ նախագահ Բայդենի ուղերձի տեքստում եղած տերմին է, եւ ոչ թե օրենքով պարտադրվող պահանջ։ Եթե շարունակվի և դառնա իրավական գործընթացի սկիզբ, այսինքն ցեղասպանության ժխտումը քրեականացվի կամ օրենքով ընդունվի Հայոց ցեղասպանության հարցը, ապա դա արդեն այլ կարգավիճակ է»,-ասաց Ռուբեն Մելքոնյանը` հավելելով, որ ԱՄՆ նախագահը Ռուսաստանից և Ֆրանսիայից հետո դարձավ երրորդ գերտերության ղեկավարը, որն արտասանեց ցեղասպանություն տերմինը, ինչը Հայոց ցեղասպանության ճանաչման միջազգային գործընթացում կարևոր դերակատարում ունի ոչ այնքան իրավական, որքան քաղաքական և քարոզչական առումով։

Թուրքագետի խոսքով գերտերության նախագահի կողմից իրավական տերմինի կիրառումը կարևոր քաղաքական մեսիջ է, բայց պետք է ավելի զուսպ էմոցիոնալ մոտեցում ունենալ այս ամենին և փորձել տեսնել այս ամենի խորքն ու սա ի գիտություն ընդունելով շարունակել մեր թիրախների ուղղությամբ հետևողական քայլերը։

Հարցին ո՞րն էր ԱՄՆ-ի գեոպոլիտիկ շահը հաշվի առնելով, որ նախկինում ցեղասպանության փաստն ընդունվել է, բայց նախագահները խուսափել են Հայոց ցեղասպանություն տերմինն օգտագործելուց, Ռուբեն Մելքոնյանը նկատեց ակնհայտ է, որ ցեղասպանության խնդիրը վաղուց ոչ միայն մարդասիրական, այլև քաղաքական գործընթացների բաղկացուցիչ մաս է կազմում, հետևաբար այդ տերմինի կիրառումը պետք է կապենք միջազգային, համաշխարհային տարատեսակ քաղաքական գործընթացների հետ. «Միամիտ կլինի դա համարել զուտ Բայդենի հումանիստական մոտեցումների արդյունք։ Կարող ենք դիտարկել թուրք-ամերիկյան հարաբերությունների այսօրվա մակարդակը, այնտեղ եղած տարատեսակ խնդիրները սկսած ռուսական զենք գնելուց վերջացրած ԱՄՆ-ի հետ այլ ոլորտներում տարատեսակ խնդիրներից։ Կարծում եմ սա նաև ԱՄՆ-ի Թուրքիային ճնշելու գործիքակազմը համալրելու քայլերից մեկն է։ Մյուս նպատակը բնականաբար տարածաշրջանում և հատկապես Հարավային Կովկասում ԱՄՆ-ի դերակատարման բարձրացումն է, քանի որ տեսանք, որ հատկապես արցախյան պատերազմի ժամանակ ԱՄՆ-ն որևէ էական ազդեցություն չկարողացավ ունենալ իր դաշնակից Թուրքիայի վրա կանխելու նոր ցեղասպանությունն Արցախում, որը տեղի էր ունենում բայրաքթարների և այլ զենքերի միջոցով»,-նշեց թուրքագետը ավելացնելով, որ այս հարցն ունի տարբեր ենթաշերտեր։

Վերջինս նկատեց այս պարագայում հարց կարող է առաջանալ արդյոք հաջորդ տարի Բայդենը կօգտագործի նույն տերմինը, թե ըստ իրավիճակի պայմանավորված թուրք-ամերիկյան, հայ-թուրքական հարաբերություններով այն կարող է փոխվել։

«Եկեք սա ընդունենք որպես այս պահին տեղի ունեցած իրադարձություն, ֆիքսենք և առաջ անցնենք։ Կարծում եմ` ԱՄՆ հայ համայնքին սա դրական լիցքեր պետք է տա, որովհետև Բայդենը մեկն է այն նախագահներից, որը նախընտրական շրջանում խոստացել էր կիրառել ցեղասպանություն տերմինը և իր խոստումը պահեց։ Եթե Հայաստանը և Սփյուռքի մեր կառույցները կարողանան այս փաստը ճիշտ կապիտալիզացնել, ապա կարող ենք այն կիրառել մեր մյուս ավելի գլոբալ նպատակների իրականացման համար։ Անկախ նրանից թուրք-ամերիկյան հարաբերություններն ինչպիսի խնդիրներ ունեն, այդ ամենի արդյունքում Հայաստանին տրվել է ինչ-որ հնարավորություն։ Արդեն Հայաստանի խնդիրն է այդ հնարավորությունից ճիշտ օգտվել»,-ասաց Ռուբեն Մելքոնյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո