Փաստ ինֆո

«Փաստ» օրաթերթը գրում է. «Հունիսի 20-ին արտահերթ ընտրություններ անցկացնելու մասին հայտարարությունից հետո մի շարք քաղաքական ուժեր, ինչպես նաև ՀԿ-ներ, մատնանշում են Ընտրական օրենսգիրքը փոխելու անհրաժեշտության մասին: ԱԺ «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գևորգ Գորգիսյանը, անդրադառնալով այդ պահանջներին ու իրենց կուսակցության դիրքորոշմանը, նախ շեշտեց ԸՕ-ն փոխելու ժամանակահատվածի մասին:

«Վերոնշյալ հայտարարությունից հետո Ընտրական օրենսգիրք փոխելը նշանակում է փոխել խաղի կանոնները, ինչն անարդար է: Այն դելեգիտիմացնելու է առաջիկա ընտրությունները: Ցանկացած քաղաքական ուժ, որը չբավարարվեց ընտրությունների արդյունքներով, կարողանալու է այն վիճարկել որպես փոփոխված ընտրակարգի հետևանք: Եվ, ընդհանրապես, ըստ միջազգային փորձի, Ընտրական օրենսգիրքը պետք է փոխվի ընտրություններից առնվազն 6 ամսից մինչև 1 տարի շուտ:

Կուսակցությունները պետք է նոր խաղի կանոններին պատշաճ պատրաստվելու ժամանակ ունենան: Այս պարագայում ինչ-որ հապճեպ ու հրատապ բան են ուզում անել, որն արդար ու ընդունելի չէ: Մյուս կողմից՝ փակ համամասնական ընտրակարգը, որն ուզում են ներդնել, խնդրահարույց է և էլ ավելի է խորացնելու Հայաստանում առկա քաղաքական վատ ավանդույթները: Իսկ «Լուսավոր Հայաստանը» բաց համամասնական ցուցակ է առաջարկում, ըստ որի՝ քաղաքացիները կկարողանան պատգամավոր ընտրել հանրապետության ողջ տարածքում: Կուսակցությունը ներկայացնում է իր ցուցակը, բայց քվեաթերթիկի հետևի երեսին լինում են կուսակցության առաջին 30 համարների անունները: Իրենց քվեով քաղաքացիները կարող են այդ հերթականությունը խախտել, փոխել. այսինքն, այն թեկնածուն, որը կստանա կուսակցության ստացած ձայների հինգ տոկոսից ավելին, նա արդեն պատգամավոր է դառնում:

Սրանով մենք խրախուսում ենք նախ ներքին մրցակցությունը կուսակցության մեջ: Խրախուսում ենք նաև, որ կուսացությունները չլճանան ու համալրվեն նոր դեմքերով: Այդ ընտրակարգով խրախուսում ենք նաև քաղաքական գործչի՝ որպես պատգամավոր հանրությանը հաշվետու լինելու հանգամանքը, որովհետև վաղն ինքը պետք է գնա ու հանրությունից կրկին քվե պետք է խնդրի: Ցուցակը փակելու պարագայում ընդամենը կուսակցապետերի, կուսակցության էլիտաների կամ ֆինանսական կենտրոնների նշանակովի պատգամավորներ ենք ունենալու»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց Գ. Գորգիսյանը:

Նրա խոսքով, բոլոր այն կուսակցությունները, որոնք փակ համամասնական ընտրակարգի լոբբինգն են անում, չունեն մարզային ներկայացուցիչներ, որոնց կկարողանան առաջադրել մարզերում. «Հետևաբար, իրենք ուզում են Երևանի ինչ-որ սրճարանում նստած՝ մտնել Ազգային ժողով՝ ենթադրելով, որ կարող են մարզերում առկա ինչ-որ խնդիրների լուծումներ տալ: Այդպես չի լինում, և դա չի կարելի թույլ տալ»:

Հարցին, թե չփոփոխված ԸՕ-ն չի՞ կարող արդյոք ոչ բավարար արդյունքի համար պատճառաբանություն բերվել, Գ. Գորգիսյանը պատասխանեց. «Ոչ իհարկե, որովհետև խաղի կանոնները սրանք են: Այս խաղի կանոններով ենք մենք պայմանավորվել: Տեսեք՝ գործող ռեյտինգային համակարգը, միանշանակ, խնդիրներ ունի: Օրինակ՝ այն հնարավորություն է ստեղծում, որ տեղային ինչ-որ հեղինակություններ, բիզնեսմեններ կարողանան իրենց ազդեցությունը, լծակներն օգտագործել ձայներ բերելու համար: Այն հնարավորություն է ստեղծում, որ նշված անձինք իրենց հեղինակությունը վերածեն քաղաքական կշռի, իրենց լծակները վերածեն քաղաքական ձայների: Բայց ընտրակագի փոփոխությամբ չէ, փակ համամասնականով չէ, որով այս խնդիրը կարելի է լուծել, որովհետև փակ համամասնականի դեպքում նույն մարդիկ էլի նույն ձևով աշխատելու են: 2017 թ. ընտրությունները դրա վառ ապացույցն էին:

Երբ 2017 թ. տեղի ունեցան խորհրդարանական ընտրություններ, ՀՀԿ-ն Երևան քաղաքում հավաքեց մոտ 48 տոկոս ձայն: Մեկ ամիս հետո լրիվ փակ ընտրակարգով անցկացվող Երևանի քաղաքապետի ընտրություններում նույն կերպ բոլոր օլիգարխները խառնված էին ընտրությունների մեջ: Բոլոր թաղային հեղինակություններն իրենց ազդեցությունը օգտագործում էին, ինչի արդյունքում Երևանի ընտրությունների ժամանակ ՀՀԿ-ն 69 տոկոս հավաքեց: Հետևաբար, փակ համամասնականով մենք ոչ թե խնդիր ենք լուծելու, այլ պարզապես ձևացնելու ենք, թե խնդիրը լուծվեց: Մինչդեռ մեր առաջարկով այդ խնդիրը լուծելու շատ ավելի մեծ հնարավորություն կա, որովհետև եթե ռեալ քաղաքական դեմքերը մտնում են ընտրապայքարի մեջ ամբողջ Հայաստանի տարածքով, նրանք հնարավորություն են ունենում հաղթելու և ստվերելու այն լոկալ հեղինակություններին, որոնք փորձելու են ինչ-որ կերպ իրենց ազդեցություններն ու լծակներն օգտագործել քաղաքական նպատակներով»:

Գևորգ Գորգիսյանի խոսքով, մեծ հաշվով, փորձը ցույց է տալիս, որ ընտրությունների որակը կախված է կազմակերպողների կամքից. «Լավագույն Ընտրական օրենսգրքով կարելի է կազմակերպել ամենախայտառակ ընտրությունները և ամենաանհաջող Ընտրական օրենսգրքով կարելի է կազմակերպել ամենաթափանցիկ ընտրությունները: Հետևաբար, հերթական միֆն է այն պնդումը, թե ընտրությունների թափանցիկությունը կախված է Ընտրական օրենսգրքից: Նույն ՀԿ-ները, նույն «Իմ քայլը» խմբակցությունն անընդհատ գլուխ էին գովում, ասում էին, թե ինչքան լավն ու թափանցիկ էին 2018 թ. խորհրդարանական ընտրությունները: Դրանք հենց այս ԸՕ-ով էին անցկացվել, որն այդքան քննադատվել է: Եթե ընտրություններ կազմակերպողը՝ ղեկավարությունը, ունի ընտրությունները չկեղծելու, ընտրակաշառքը բացառելու քաղաքական կամք, ոչ մի խնդիր չի լինի, բայց եթե նրանք դա ուզում են խրախուսել, ինչ օրենսգիրք ուզում ես ընդունիր, այդ ամենն աշխատելու է»:

Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «Փաստ» թերթի՝ 25․03.21թ. համարում։

Աղբյուր` Փաստինֆո