Փաստ ինֆո

Հայաստանյան ներքաղաքական իրավիճակի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանի հետ:

- Պարո՛ն Հակոբյանը, որոշ ժամանակ առաջ նախագահը երկրում ստեղծված իրավիճակից ելքեր գտնելու նպատակով հանդիպման առաջարկ արեց վարչապետին, խորհրդարանական խմբակցություններին և Հայրենիքի փրկության շարժմանը: ՀՓՇ-ն պահանջեց հստակեցնել հանդիպման օրակարգը և հանդիպումը կազմակերպել հրապարակային, որից հետո նախագահը հրաժարվեց իր նախաձեռնությունից։ Արդյունքում՝ նա հանդիպեց միայն վարչապետի, «Իմ քայլի» և ԼՀԿ-ի հետ: Նախագահի այս քայլն ինչպե՞ս եք գնահատում։

- Արմեն Սարգսյանը, Փաշինյանի հետ համաձայնության գալով, փորձում է հանդես գալ որպես բանակցային հարթակ, որտեղ կարող է և՛ ընդդիմությունը, և՛ իշխանությունը իրավիճակից դուրս գալու շուրջ բանակցություններ վարել: Նախագահը բոլորին առաջարկեց հանդիպել, սակայն հստակ օրակարգ չկար: Հայրենիքի փրկության շարժումը առաջարկեց որոշակի նախապայմաններ՝ իր օրակարգով, նույնիսկ առաջարկեց առաջնային մանդատ ունեցող Ազգային ժողովը դարձնել բանակցությունների հարթակ: Նախագահի և վարչապետի կողմից առաջարկը չընդունվեց, այդ պատճառով սկսվեց մեկ այլ պրոցես, նախագահի միջոցով վարչապետը սկսեց բանակցել խորհրդարանական ընդդիմության հետ:

- Ինչու՞ նախագահը և վարչապետը հրաժարվեցին ընդդիմության առաջարկից՝ հանդիպել լրագրողների ներկայությամբ և խորհրդարանում: Նկատենք, որ տարիներ առաջ Սերժ Սարգսյանի հետ հանդիպմանը Նիկոլ Փաշինյանն ինքն էր պահանջել, որ հանդիպումը լինի բաց և թափանցիկ:

- Այն, ինչ առաջարկում էր ընդդիմությունը, երկու բաղկացուցիչ մաս ուներ: Մեկը բովանդակային մասն էր, որ ընդդիմությունը առաջարկում է Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարական և ժամանակավոր կառավարության ձևավորում՝ Վազգեն Մանուկյանի գլխավորությամբ, իրավիճակի կայունացում և արտահերթ ընտրությունների անցկացում: Երկրորդ մասը հանդիպման ֆորմատը և քարոզչական մեխանիզմն էր, որ հանդիպումը պետք է անցկացվի հրապարակավ և լրագրողների մասնակցությամբ: Ես կարծում եմ, որ այստեղ ամենակարևորն այն չէր, որ լրագրողների և տեսախցիկների առջև լինի, կարևորը օրակարգն էր, իսկ այդ օրակարգը, բնականաբար, ձեռք չի տալիս իշխանությանը, վարչապետին, դրա համար էլ մերժվեց: Ընդդիմությունը նույն օրակարգը առաջարկեց Նիկոլ Փաշինյանին, ինչ Փաշինյանը ժամանակին առաջարկել էր Սերժ Սարգսյանին: Սերժ Սարգսյանն էլ չհամաձայնեց հանդիպման, եկավ, տեսավ, որ թեման կապիտուլյացիան է, հայտարարեց սա բանակցություն չէ, սա կապիտուլյացիայի պահանջ է: Հիմա Փաշինյանը հասկանում էր` այն առաջարկը, որ արվեց ընդդիմության կողմից, նույնպես կապիտուլյացիայի պահանջ էր և չհամաձայնվեց հանդիպման

- Իշխանությունը, կարծես, կրկին կողմ է արտահերթ ընտրությունների անցկացմանը: Դրան զուգահեռ փոփոխություններ կատարում ԸՕ-ում՝ վերացնում է ռեյտինգային ընտրակարգը, կուսակցությունների և դաշինքների համար անցողիկ նոր շեմ է սահմանում: Ձեր գնահատականը:

- Ես կարծում եմ հիմա ամենակարևոր խնդիրը չի լուծվել՝ երբ են լինելու ընտրությունները,ինչ պայմաններ են լինելու: Այստեղ ավելի կարևոր հարցեր կան, քան ընտրական օրենսգրքում տեխնիկական դետալները: Ընտրական օրենսգրքում ամենակարևոր հարցերից մեկը՝ ռեյտինգային և ոչ ռեյտինգայինի հարցն է: Ես համոզված չեմ, որ ռեյտինգային ընտրակարգը հանվելու է՝  հաշվի առնելով, որ սորոսական կառույցները վայնասուն են բարձրացրել դրա շուրջ: Այն մարդիկ, ովքեր զբաղվում են ընտրական օրենսգրքի մշակմամբ, իրենք լուրջ մտահոգված են, որ Փաշինյանը կարող է հին ընտրական օրենսգրքով գնա ընտրությունների, սա նշանակում է, որ օրինակ ռեյտինգայինը պահպանվում է: ԼՀԿ-ն և ԲՀԿ-ն համաձայնվել են առանց նախապայմանների ընտրության գնալ, դա նշանակում է, որ հնարավոր է հունիսի սկզբին կամ մայիսի վերջին լինի, ինչի մասին ասում էր ԼՀԿ ղեկավար Էդմոն Մարուքյանը, Ծառուկյանն էլ է պնդում՝որքան շուտ ընտրություններ լինեն, այնքան լավ: Հիմա խոսել ընտրական օրենսգրքի դետալների մասին անիմաստ է, քանի որ քաղաքական սկզբունքային դիրքորոշում դեռևս չի ընդունվել՝ ինչ պայմաններով են լինելու ընտրությունները, ում գլխավորությամբ և ինչ ժամկետներում: Ամենակարևորը այն չէ, թե կոալիցիայում քանի կառույց կլինի, կարևորն այն ՝ռեյտինգային է լինելու, թե՝ ոչ:

-Պարոն Մարուքյանը նաև համոզմունք էր հայտնում , որ իշխանությունը արտահերթ ընտրությունների գնալու մտադրություն չունի: Դուք նման համոզմունք ունե՞ք.

-Ես համոզված եմ որ իշխանությունը որևէ ցանկություն չուներ և հիմա էլ չունի ընտրությունների գնալ, եթե ստիպված չլիներ: Հիմա ստիպված է գնում ընտրությունների, որովհետև իշխանությունը դեռևս նոյեմբեր ամսին իլյուզիաների մեջ էր, որ ամեն ինչ մարսվելու է, և եթե ինքը ամուր կանգնի, չհանձնի իշխանությունը, ապա հնարավորություն կունենա ամեն ինչ կայունացնել և վերահսկողության տակ վերցնել իրավիճակը երկրում: Նոյեմբերի կեսին դեռևս Փաշինյանը հանդես եկավ ճանապարհային քարտեզի նախաձեռնությամբ, հայտարարեց, որ ծրագիր պետք է իրականացնի և դրանից հետո, մոտավորապես մայիս ամսին կմտածեն արտահերթ ընտրության գնու՞մ են, թե՞՝ ոչ: Բայց կյանքը ցույց տվեց, որ չորս ամիս անցել է, իրավիճակը ավելի է սրվել, տարբեր անվտանգային խնդիրներին, քաղաքական և աշխարհաքաղաքական խնդիրներին ավելացել են սոցիալական և տնտեսական խնդիրները, տոտալ անիշխանության խնդիրները: Նիկոլ Փաշինյանին չհաջողվեց 4 ամսում իրավիճակը վերահսկողության տակ վերցնել, եթե նույնիսկ ընդդիմությունն այսօր չունի իշխանություն, դա չի նշանակում, որ դե յուրե իշխանությունը այդ իշխանությունը դե ֆակտո ունի: Մենք տեսնում ենք, որ Փաշինյանը չունի իշխանություն: Փաշինյանը սկսել է հասկանալ որ ժամանակն աշխատում է իր դեմ, որքան ուշ լինի ընտրությունները, այնքան Փաշինյանի ռեյտինգն ընկնելու է:

- Նշեցիք, որ իշխանությունը ստիպված է գնում ընտրությունների: Արդյո՞ք դրանում դերակատարում ունի ընդդիմության պայքարը:

- Իհարկե, եթե մի քանի օր Հայրենիքի փրկության շարժումը դադարեցնի ակցիաները, Նիկոլ Փաշինյանը որևէ կոմպրոմիսի չի գնա: Նրա մտքով չէր անցնում հրաժարական տալ, եթե մտքին լիներ նոյեմբերին 6 ամսյա ճանապարհային քարտեզ չէր ներկայացնի: Համահայկական կառույցները, էլիտաները սկսեցին պահանջել Փաշինյանի հրաժարականը, քաղաքացիները,ընդդիմության գլխավորությամբ, ճնշումներ գործադրեց, դրա համար Փաշինյանը ստիպված եղավ հետ նահանջ անել և շեղել օրակարգը ընտրություններով: Ամանորից հետո, երբ ընդդիմությունը դադար էր տվել, իշխանությանը թվաց թե ամեն բան արդեն հետևում է, և հետ քաշվեց արտահերթ ընտրությունների գաղափարից, իսկ  երբ սկսեցին ճնշումն ուժեղացնել, փողոցներ փակել, կրկին առաջարկեցին ընտրություններ: Բանակի դիրքորոշումն էլ ընդդիմության ճնշումների արդյունք է: Ընդդիմությունը շատ հստակ արդյունք ունի, այն որ Փաշինյանը ետ է քաշվում, համաձայնվում է ընտրությունների, դա ընդդիմության պայքարի արդյունքն է,հակառակ դեպքում ընտրություններ չէր գնա:

- Պարո՛ն Հակոբյան, նկատենք որ վերջին շրջանում իշխանություն և ՄԻՊ հարաբերություններում առկա տարաձայնություններն առավել ակներև են դարձել: Կառավարությունը նախաձեռնել է վերացնել ՄԻՊ-ի գործունեության ֆինանսական երաշխիքը, որը հնարավորություն է տալիս կրճատել ՄԻՊ-ի տարեկան բյուջեն: Սա ի՞նչպես եք գնահատում՝հաշվի առնելով, որ ՄԻՊ-ն այն եզակի կառույցներից էր, որի գործունեությունը թե՛ պատերազմի, թե՛ հետպատերազմյան շրջանում փորձագետների և հանրության կողմի մշտապես դրական արձագանքի է արժանացել։

- Նորություն չէ, որ 2018թ-ից սկսած իշխանությունները մի վարքագիծ են որդեգրել, որ եթե որևէ կառույց կամ պաշտոնյա գտնվում է Նիկոլ Փաշինյանի կամ շրջապատի վերահսկողությունից դուրս, ապա փորձում են հարմար պահի այդ կառույցը վերացնել կամ այդ կառույցում կադրային այնպիսի փոփոխություններ անել, որի արդյունքում այդ կառույց գալիս են մարդիկ, որոնք ամբողջովին ենթարկվում են Փաշինյանի կամ նրա շրջապատի ցանկություններին: Այսօրվա պետական համակարգը չի առաջնորդվում պետության շահով: ՄԻՊ-ը պատերազմի ընթացքում նաև հիմա միակ կառույցն է, որ ռեալ արդյունքներ ունի և աշխատում է որպես իրական պետական կառույց: Այն ինքնուրույն կառույց է, որը մտադրություն չունի շարժվել իշխանության քմահաճույքներով, դրա համար էլ փորձում են նրան պատժել; Սակայն դրանով իշխանությունը լարվածության նոր օջախներ են բացում, նոր խաղեր են ներքաշում ընդդիմադիր շարժման մեջ։

Աղբյուր` Փաստինֆո