Փաստ ինֆո

Գործն է անմահ, լա՛վ իմացեք՝ դեռ էն գլխից է ասել  Ամենայն հայոց բանաստեղծը։ Այս տողերը շատ են պատշաճում ՀՀ վաղամեռիկ առաջին տիկին Ռիտա Սարգսյանին, ում տարեդարձն է այսօր։

Դեռ գիշերվանից համացանցում տարածվող երգը Ռազմիկ Ամյանի, Նունե Եսայանի, Սարո Թովմասյանի եւ Շուշան Պետրոսյանի կատարմամբ՝ նվիրված է նրան։ Երգը, որ հեղինակել են Կարեն Սեւակն ու Ավետ Բարսեղյանը, «Ի սրտե» վերնագիրն է կրում բնորոշելով այն ամենը, որ ի սրտե անում էր տիկին Ռիտան։

Կյանք է, մի օր դու ես երգեր գրում ու նվիրում, մի օր քեզ են ձոնում երգեր։ Ռիտա Սարգսյանը լինելով ՀՀ երրորդ նախագահի կինը, իբրև հայի տեսակ  առանձին երևույթ էր։ Իր գործունեության բոլոր բնագծերը՝ առողջապահական, բարեգործական, մշակութային  միշտ առանձնահատուկ ու հեղինակային են եղել։

Ես դրանցից երեք դրվագ պիտի հիշեմ, որոնց մասին քչերը գիտեն, բայց արժե, որ շատերն իմանան։

Մշակույթի մարդկանց, հյուրերին թամանյանական օպերայի  շենքի մշակութային սենյակում ընդունելու պատմությունը հետաքրքիր է: Առաջին տիկինը օրերից մի օր դեսպաններից մեկի հետ  նման հանդիպումների համար նախատեսված կամերային սրահում զգացել և նկատել է, թե որքան  հնամաշ  է կահույքը, խունացած վարագույրներն ու պատերը որքան ճնշող են և որքան են խամրեցնում օպերայի կերպարն ու երևույթը: Բնականաբար, այդպես թողնել չէր կարելի։

Այժմ  այդ սրահը բոլորովին այլ տեսք ունի, ավելին, այն գրավիչ և բազմաթիվ հետաքրքիր պատմություններ ունեցող միջավայրի է վերածվել: Մի անգամ այստեղ հանրապետության 3-րդ նախագահն է իրեղեն փաստեր հայտնաբերել՝պարզելով, որ տիկինը իրենց տան բազմաթիվ իրերով է նաև ձևավորել օպերայի կամերային հյուրասրահը։ Այն  հատկապես դասական համերգային երեկոների տրամադրող է, որպիսիք արդեն շատ անգամներ եղել են: Իսկ բարձր արվեստի հովանավորությունը նրա համար ծրագրային գործունեություն էր և կարևոր նախապատվություն:

Ալեքսանդր Թամանյանի նախագծած Օպերայի և բալետի թատրոնում, այսինքն մեր թիվ 1 մշակութային օջախում ինքը կարողացել էր իր փոքրիկ հետքը թողնել՝ ստեղծելով  կամերային համերգների և երեկոների,  հյուրերի ընդունելության համար պատշաճ և գրավիչ  մի սրահ, հաճելի միջավայր, ուր մթնոլորտն այնքան  տրամադրող էր, ուր մտնողը դուրս գալ չէր ցանկանում։

Մեկ այլ դրվագ․ Սևանի ընդունելությունների տան սրահները, որոնք ներկայացնում են հայկական թագավորությունները՝ յուրաքանչյուրն իրեն բնորոշ նյութական և հոգևոր մշակույթի դրսևորումներով՝ ՈՒրարտական, Կիլիկյան, և Տիգրան Մեծ Հայաստան ժամանած երկրի ղեկավարի պաշտոնական հյուրերին հնարավորություն են տալիս ծանոթանալ մեր պատմության կարևոր ժամանակաշրջաններին։ Իսկ յուրաքանչյուր սրահին բնորոշ հարդարանքի ու կահավորանքի, սպասքի ու դեկորների մանրակրկիտ ընտրության և ձևավորման, ընդհանրապես, ինտերիերի հետ կապված շատ նրբությունների հարցում Ռիտա Սարգսյանի անձնական ներդրումը մեծ է։Ի դեպ,  այն համոզման եմ, որ Սևանի ընդունելությունների տանը/հեղինակ՝ ՀՀ վաստակավոր ճարտարապետ Նարեկ Սարգսյան/  կարելի է նաև զբոսաշրջային դեր ու նշանակություն վերապահել։ Հայոց պետականության առավել հզոր ժամանակաշրջանների ներկայացումը և ընդունելությունների տան՝ գոնե շաբաթը մեկ օրով այցելուների առաջ բացվելը, վատ գաղափար չէր լինի։

Երևանի Մոսկովյան-Թումանյան փողոցների խաչմերուկում գտնվող Թումանյանի տուն-թանգարանը Հովհաննես Թումանյանի թիֆլիսյան վերջին բնակարանի կրկնօրինակն է, որտեղ Թումանյանն անցկացրել է կյանքի վերջին 14 տարիները: Այսինքն, տարիներ առաջ Թիֆլիսից բնօրինակները բերվել էին Երևան՝ տեղը բաց թողնելով։ 

Մեծ բանաստեղծի  թիֆլիսյան տուն-թանգարանի՝ իր պատմական ժամանակին բնորոշ առանձնահատկություններով և կահույքով  վերականգնման գործը սիրահոժար  ստանձնելով և նրա ապրած ժամանակի, սիրելի և հատկանշական իրերի  մթնոլորտը թանգարանին վերադարձնելու հարցում  էլ Ռիտա Սարգսյանի լուման զգալի է։

Այս փաստերը պատմություն են, իսկ պատմությունները ոչ միայն մարդիկ են իրենց հուշերում պահում, այլև ժամանակը, միջավայրը,  իրերը․․․

Հեղինակ՝ Ա․Ե․

Աղբյուր` Փաստինֆո