Փաստ ինֆո

Արարատի մարզում ընտանեկան բռնության հետևանքով մանկահասակ երեխայի մահվան լուրը կարծես սառը ցնցուղ էր, որը ստիպեց ևս մեկ անգամ տեսնել «տան վարագույրների և փակ դռների ետևում» թաքցվող հանցագործությունները։ Վերջին շրջանում ընտանեկան բռնությունների դեպքերի աճ է նկատվում, որը հիմնականում պայմանավորված է ահազանգերի թվի մեծացմամբ։ Պաշտոնական աղբյուրների փոխանցմամբ՝ 2020թ միայն առաջին կիսամյակի ընթացքում ՔԿ վարույթում քննվել է 395 քրեական գործ ։

Իրավապաշտպան Զառա Հովհաննիսյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում մտավախություններ հայտնեց առ այն, որ այսօր հասարակությունը գտնվում է բարձր ռիսկայնության ժամանակահատվածում, քանի որ կորոնավիրուսի համավարկի սահմանափակումներով պայմանավորված ընտանիքը տևական ժամանակ հավաքված էր միևնույն վայրում, որի հետևանքով ավելի էր թեժացել լարվածությունը՝ կապված թե երեխաների խնամքի, թե՛ տարբեր այլ սոցիալական խնդիրների հետ։ Բացի դա՝ իրավապաշտպանը վստահ է, որ ընտանիքում բռնությունների դեպքերը կավելանա նաև պատերազմական իրավիճակով պայմանավորված։

«Վստահ եմ, որ պատկան մարմինները կունենան որոշակի վիճակագրություն, թե որքան է ավելացել դիմելիությունը՝ հոգեբուժական ծառայություններին, հոգեբաններին և այլ նմանատիպ ծառայությունների, որոնք միտված են մարդկանց հոգեկան առողջության խնդիրները լուծելուն։ Այս ամենը նպաստում է, որ ընտանիքում լարվածությունն ավելանա և եթե կան նույնիսկ խնդիրներ, որոնք ժամանակին հնարավոր էր պարպել, չթեժացնել, այժմ դրանցից խուսափել հնարավոր չէ»,- նշեց Հովհաննիսյանը՝ հիշեցնելով Արմավիրի մարզում երեխաներին ընտանեկան բռնության ենթարկելու դեպքերը և Արարատի մարզում օրերս տեղի ունեցած ողբերգական դեպքը և, եթե առաջին դեպքում պատկան մարմինները տեղեկացված եղել են խնդիրների մասին, բայց միևնույն է երեխաներին թողել են ծայրաստիճան խոցելի վիճակում, ապա երկրորդ դեպքում անգամ տեղյակ էլ չեն եղել։

Իրավապաշտպանի դիտարկմամբ՝ կան լրջագույն խնդիրներ թե՛ դեպքերի գնահատման և սոցիալական աշխատանքի ինստիտուտի, թե՛ կառույցների համակցված աշխատանքի հետ կապված, ինչը բերում է մի իրավիճակի, որ ամենախոցելի շերտը՝ երեխաները, դառնում են ավելի խոցելի։

«Եթե կանայք կարող են բարձրաձայնել խնդիրը, դիմել պատկան կառույցներին, այսինքն, գործ ունենք չափահաս մարդու հետ և որքան էլ լատենտային է ընտանեկան բռնությունը, բայց երբ դանակը հասնում է ոսկորին և կա սպանության սպառնալիք, կինը կարող է բարձրաձայնել այդ մասին, իսկ երեխաներն ընդհանրապես չեն դիմում, ինչն ավելի է մեծացնում նրանց խոցելիությունը՝ ընտանեկան բռնության նկատմամբ և երեխաների պաշտպանության տարբեր օղակների պատասխանատվությունը, որ հենց նրանք ստանձնեն երեխաների պաշտպանության խնդիրը»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ հատկապես հիմա երեխաները շատ ավելի քիչ են բարձրաձայնում խնդիրները, քանի որ մանկապարտեզներ չեն հաճախում, ուսուցումը հեռավար է և երկար ժամանակ նույնիսկ շփում չի ունեցել նման կառույցների հետ, փաստացի, երեխաները տանը փակված են մնացել և նույնիսկ մանկավարժները չեն կարող իմանալ, տեսնել երեխաներին, որ ազդարարեն ընտանեկան բռնության դեպքերի մասին։

Իրավապաշտպանը նշեց, որ տարիներ շարունակ բարձրաձայնել են երեխաների նկատմամբ ընտանեկան բռնության դեպքերի մասին, սակայն հակաքարոզչություն է գնացել և բարձրաձայնված խնդիրները դիտարկվել են որպես կեղծ ավանդույթ, թե երեխաներին կարելի է հայրական, մայրական ապտակներ տալ և տարբեր տիպի ֆիզիկական մեթոդներ գործադրել՝ դաստիարակչական, ինչի հետ Հովհաննիսյանը համաձայն չէ։

«Հայկական ավանդույթում, եթե դիտարկվում են նույնիսկ կրոնական ավանդական նորմերը, որոնցով հայ ընտանիքն էր առաջնորդվում, բռնությունը համարվում էր անթույլատրելի երևույթ և նույնիսկ բռնության ենթարկվելու համար կանայք կարող էին բաժանվել, մինչդեռ այսօր քարոզչություն է գնում, որ դա ավանդական հայկական է, իսկ բռնությունից զերծ լինելու իրավունքը համարվում է եվրոպական կեղծ արժեք»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ դա հանցագործություն է։

Իրավապաշտպանն այս պահին չունի վիճակագրություն՝ երեխաների նկատմամբ ընտանեկան բռնության դեպքերի վերաբերյալ, որովհետև երեխաների դիմելիությունը որպես այդպիսին չկա, բայց կանանց նկատմամբ կա ընտանեկան բռնության բավականին բարձր տոկոս, որը դիտարկվել է դեռևս 2020թ։ Ըստ նրա՝ կորոնավիրուսի համավարակով պայմանավորված կանանց նկատմամբ ընտանեկան բռնության դեպքերի թիվը 30 տոկոսով աճել է։

Հովհաննիսյանն արձանագրեց, որ կանայք նաև բարձրաձայնում են սոցիալական խնդիրների մասին, իսկ պատերազմից հետո խնդիրների մասին բարձրաձայնել են նաև Արցախից տեղահանված կանայք։

«Եթե ընդհանուր վիճակագրություն ներկայացնեմ՝ «Ընդդեմ կանանց նկատմամբ բռնության կոալիցիայի» թեժ գծերին անցյալ տարի եղել է 13924 զանգ, մինչդեռ՝ նախորդ տարի եղել է մոտ 5000 զանգ։ Դա հսկայական թիվ է, բայց դա կախված է նաև սոցիալական խնդիրների հետ, նաև պատերազմի հետեւանքով Արցախից տեղահանված կանանց սոցիալական խնդիրներով պայմանավորված, որովհետև գետնին քնելը ևս համարվում է բռնություն, դա էլ պետք է մտածել»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ ստիպված էին վերակազմակերպել բոլոր ծրագրերը՝ սոցիալական օգնություն տրամադրելու համար։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո