Փաստ ինֆո

Մարդկանց ապօրինի մի ձերբակալեք, դատարաններն էլ դա ոչ իրավաչափ չեն ճանաչի։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց փաստաբան Երվանդ Վարոսյանը՝ անդրադառնալով ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու իմքայլականների մշակած նախագծին։

Ավելի վաղ տեղեկացրել ենք, որ ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավորներ Նիկոլայ Բաղդասարյանը, Վահագն Հովակիմյանը, Վիկտոր Ենգիբարյանն առաջարկում են փոփոխել ձերբակալման ինստիտուտը։ Ընդ որում՝ վերջիններս դժգոհել են, թե ՀՀ-ում դատարանները գրեթե բոլոր գործերով ձերբակալման արձանագրությունները ճանաչում են ոչ օրինական և ազատ են արձակում կասկածյալներին՝ պատճառաբանելով, որ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքով բացակայում են իրավական հիմքերը։ Նրանք կարծում են, թե նման երևույթը կարող է հանգեցնել հանցավորության աճին և բացասական հետևանքներ թողնել ՀՀ բնակչության և պետության համար։

Երվանդ Վարոսյանը մեզ հետ զրույցում նշեց, որ ներկայացված հիմնավորումը և բուն նախագիծն իրարից էապես տարբերվում են։
«Հիմնավորումը, մեղմ ասած, հիմարություն է։ Մարդկանց ապօրինի մի ձերբակալեք, դատարաններն էլ դա ոչ իրավաչափ չեն ճանաչի։ Ասել, որ պրակտիկա է, մեր դուրը չի գալիս, որ ինչ-որ մեկին ձերբակալումից դատարաններն ազատ են արձակում, ուստի փոխում ենք օրենք... Անգամ Խորհրդային շրջանում նման բան պատկերացնելն անհնար էր։ Սա ծիծաղելի է և վատն այն է, որ իրենք անգամ անկեղծ ասում են՝ ինչ են ուզում անել։ Անկեղծ, ուղիղ ասում են՝ ուզում ենք բռնատիրություն հաստատել Հայաստանում։ Ուղիղ ասում են և կարողանում են դեռևս սա մարսել» ,- նշեց Վարոսյանը։

Ըստ փաստաբանի՝ նախագծով առաջարկվող բուն փոփոխություններն էապես իրավիճակ չեն փոխելու, որովհետև անհնար է գրել օրենք, որ Նիկոլ Փաշինյանն ում ուզի՝ մնա ձերբակալված։ Նրա խոսքով՝ այդպիսի օրենք չեն կարող գրել, բայց իրենց ուզածը դա է՝ գրել օրենք, որ «Նիկոլ Փաշինյանի ուզած մարդկանց դատարանները չթողնեն»։
«Սա է իրենց ցանկությունը, բայց օրենքի տեսք տալ չեն կարող»,- նշեց Վարոսյանը՝ արձանագրելով, որ ձերբակալման ինստիտուտը միայն քրեական դատավարության օրենսգրքով չի սահմանվում, սահմանվում է նաև՝ Սահմանադրությամբ, Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների մասին պաշտպանության կոնվենցիայով, նախադեպային որոշումներով։

Վարոսյանի կարծիքով՝ վերջիններս ունենալու են հերթական ձախողումը, կհաջողեն միայն այն դեպքում՝ եթե վերցնեն դատական համակարգը վերցանեն և դատական իշխանության լիազորությունները հանձնեն Փաշինյանին՝ ի դեմս իր կամակատար դատավորների, որոնց ինքը կցանկանա տեսնել որպես դատավորներ։

«Սա ոչ մի բան չի կարող փոխել, որովհետև ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգիրքն ինչ փոփոխության էլ ենթարկվի, չի կարող հակասել ոչ Սահմանադրությանը, ոչ Եվրոպական կոնվենցիային»,- նշեց Վարոսյանը։
Նրա դիտարկմամբ՝ իշխանությունները չեն կարողանում քաղաքական հակառակորդներին իրենց ուզած չափով ռեպրեսիայի ենթարկել, ունեն ավելի մեծ ռեպրեսիաների ցանկություն, որը չեն կարող իրականացնել և միակ խնդիրն այդ ախորժակն է։

Իսկ թե ինչու են իշխանությունները միայն դատարաններին թիրախավորում և բացառում միջնորդությունների ոչ բավարար հիմնավոր լինելու հանգամանքը՝ փաստաբանն արձանագրեց. «Վերցրեք ցանկացած դատական ակտ և թող իրեն իրավաբան համարող որևէ մակն ասի, որ այդ ակտերը հիմնավորված չեն կամ ապօրինի են։ Քննիչներն ուղիղ ենթակայության տակ են իրենցից, դատախազներն ուղիղ ենթակայության տակ են իշխանությանը, կատարում են ցանկացած քմահաճույք, իսկ դատավորն ունի որոշակի անկախություն, որի շրջանակներում ինքը գործում է»։

Ինչ վերաբերում է քննիչների կողմից՝ ավելի հիմնավոր միջնորդություններ ներկայացնելուն հարկադրելուն, Վարոսյանը նշեց, որ ինչպե՞ս կարող են ներկայացնել հիմնավոր ինչ-որ բան, երբ անձը որևէ հանցավոր արարքին նմանվող ինչ-որ գործողություն անգամ չի կատարել, բայց Փաշինյանն ուզում է, որ նա ձերբակալվի։

«Դե քննիչին ասեք՝ թող հիմնավոր ձերբակալման արձանագրություն կամ որոշում կազմի, դատարանում կարողանա ինչ-որ բան արտաբերել»,- նշեց Վարոսյանը։

Նշենք, որ նախագծով առաջարկվող փոփոխությունների համաձայն՝ քննիչը կարող է անձին ձերբակալել՝ դատարան ներկայացնելու համար, ինչը նախկինում չի եղել։ Բացի դա՝ գործող կարգավորումների համաձայն՝ անձի ձերբակալման ժամկետը 72 ժամն է, մինչդեռ՝ առաջարկվող փոփոխություններով անձին կարող են ձերբակալել 12, 24 և 72 ժամերով։

Վարոսյանն այս հանգամանքին անդրադառնալով՝ նշեց, որ փորձում են հնարավորինս շատ դեպքերը՝ անձին ձերբակալելու օրենքով սահմանված՝ ընդլայնել, սա նույն տրամաբանության մեջ է տեղավորվում։

«Իրենք այս պետության հետ առնչություն չունեն, չգիտեն՝ ինչ է պետականաշինություն, իրավունք, օրենք։ Իրենց բոլոր նպատակները բացառապես քաղաքական են և ուղղված են իրենց անփառունակ իշխանությունը հնարավորինս երկար պահպանելուն։ Սա է միակ տրամաբանությունն իրենց գործողությունների, այդ թվում՝ այս նախագծի ներկակացման համար։ Այլ նպատակ այս կյանքում, այս երկրի հետ կապված՝ չունեն։ Իրենք եկել են, միլիոնավոր դոլարների պարգևավճարներ են ստացել, ուզում են շարունակել ստանալ։ Այս մարդկանց խորը դիտարկել պետք չէ, շատ պարզ են իրենք և հասարակ։ Ընդ որում՝ հետ գնալու տեղ էլ չունեն, որովհետև հետ են գնալու ոչինչ, որովհետև ոչնչից են եկել այդտեղ»,- նշեց Վարոսյանը։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո