Փաստ ինֆո

Նախօրեին Մոսկվայում Փաշինյանի վզից կախեցին Թուրքիայի՝ ավելի քան մեկ հարյուրամյակ փայփայած երազանքը՝ ճանապարհ դեպի Մեծ Թուրան, այլ կերպ ասած, Փաշինյանի օգնությամբ 21-րդ դարում Թուրքիան տրանսպորտային ենթակառուցվածքների անվան տակ նոր յաթաղան կախեց հայ ժողովրդի գլխին, - «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասել է հայագետ Հայկազուն Ալվրցյանը, վերլուծելով օրեր առաջ Մոսկվայում կայացած եռակողմ հանդիպման արդյունքները և հավելում,- տրանսպորտային ինչ – որ ենթակառուցվածքների անվան տակ, Մոսկվայում ստորագրած փաստաթղթով, Թուրքիան՝ ի դեմս իր կրտսեր եղբայր Ադրբեջանի, կայուն նախապայմաններ ստեղծեց՝ մոտ ապագայում Հայաստանի Հանրապետության տարածքում զորքեր մտցնելու և Պանթյուրքիզմի իրականացման ճանապահին սեպ հանդիսացող Հայաստանի հարցերը մեկընդմիշտ լուծելու համար:

Չկա Հայաստան, չկա հայ ժողովուրդ՝ ահա սա է Թուրքիայի բաղձալի երազանքը, որի հիմքերն, արդեն իսկ դրվեցին նախօրեին՝ Մոսկվայում»:
Հայկազուն Ալվրցյանը նկատում է՝ ո´չ տարածաշրջանի գլխավոր խաղացող Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը, ո´չ Հարավային Կովկասում անվտանգային երաշխիքներ փնտրող Ռուսաստանի Դաշնությանն այս հեռանկարը բացարձակ ձեռնտու չէ, բայց ինչպես Իրանն, այնպես նաև Ռուսաստանն այսօր չեն կարող հենվել այնպիսի գործընկերոջ վրա, ինչպիսին Փաշինյանն է. «Հավատացեք, այսօրվա դրությամբ Ռուսաստանի համար երկու երկրների միջև տրանսպորտային հաղորդակցության և ենթակառուցվածքների բարելավման խնդիրը բոլորովին էլ ամենակարևոր և անհրաժեշտ գործընթացը չէ: Հետևաբար, ստեղծված իրավիճակում, չկարողանալով հակադրվել այս պահին հաղթող կողմ հանդիսացող Թուրքիային և Ադրբեջանին, յուրաքանչյուր պետություն փորձում է առաջ տանել իր սեփական շահը՝ ամրապնդելով իր համար այս պահին կարևոր խնդիր հանդիսացող՝ անվտանգային երաշխիքները: Արդյունքում, երկու թրքական պետությունների մեջտեղում հայտնված անպաշտպան և իշխանազուրկ Հայաստանին այլևս այլ բան չի մնում, քան պատրաստվել նոր պատերազմի կամ համակերպվել՝ պետականության կորստի դառը մտքի և ճակատագրի հետ»,- ասում է հայագետը:

Հայկազուն Ալվրցյանը նկատել է՝ բոլորովին պատահական չէ, որ արտաքին աշխարհից Փաշինյանի ամենահզոր պաշտպանները, թերևս, հենց Թուրքիան ու Անգլիան են: Վերջինս վստահ է՝ նրան դեռևս իշխանության պահելու գործում մեծ է անգլոսաքսոնական ուժերի դերը: Այսպիսի իրավիճակում, ըստ Հայկազուն Ալվրցյանի, կրավորական դեր չի ստանձնել նաև Ռուսաստանի Դաշնությունը: Վերջինս գրեթե վստահ է՝ լինելով թույլ և կամազուրկ երևույթ, Փաշինյանն այս պահին և այստեղ ռուսական կողմին համար, թերևս, լավագույն տարբերակն է, որ կարելի էր ենթադրել, հետևաբար, օգտվելով առիթից, Ռուսաստանն իր աշխարհագրական հարցերն է լուծում տարածաշրջանում, որովհետև ցանկացած այլ պարագայում, նա դա այսպիսի մեծ թափով իրականացնելու հույս, ուղղակի չէր կարող ունենալ. « Եթե այս ամենին էլ գումարենք Նիկոլի նշանակած և բացառապես և միայն իրեն ծառայող գեներալիտետի կամազուրկ բանակը, նրան արջի ծառայություն մատուցող Ոստիկանությունն ու ծախու ԱԱԾ համակարգը, ինչպես նաև՝ հողատու դավաճանին դեռևս պաշտող օխլոզը, ապա, վերջին հաշվով, մենք պետք է ունենայինք այն պատկերը, որ ունեցանք այսօր՝ դավադիր կերպով հրահրած և դավաճանորեն պարտված պատերազմ, բարոյալքված և պառակտված հասարակություն, անպաշտպան սահմաններ, քայքայված տնտեսություն և ուրիշ ոչինչ: Մենք հիմա թույլ ենք՝ ավելի, քան երբևէ եղել ենք, սրան զուգահեռ՝ մեզ ոչնչացնելու Թուրքիայի պլաններն այսօր ավելի քանի իրատեսական են, քան երբևէ եղել են՝ Ցեղասպանություն գործելուց հետո: Հետևաբար, եթե սրան գումարեք նաև Հայաստանում առաջիկա նոր պատերազմի բռնկման վտանգը, ապա հետևությունները կարելի է թողնել գիտակից ընթերցողներին»,- եզրափակում է զրույցը հայագետ Հայկազուն Ալվրցյանը:

Հիշեցնենք, որ նախօրեին Մոսկվայում տեղի ունեցավ պատերազմի ավարտից հետո առաջին եռակողմ հանդիպումը, որի ընթացքում քննարկվեցին Լեռնային Ղարաբաղի հարցով՝ Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության իրականացման ընթացքը, տարածաշրջանում առկա խնդիրների լուծման ուղղությամբ հետագա քայլերը, ռազմական գործողությունների հետևանքով տուժած շրջանների բնակիչներին օգնություն ցուցաբերելու, ինչպես նաև առևտրատնտեսական ու տրանսպորտային կապերի ապաշրջափակման և զարգացման հետ կապված հարցերը։

Եռակողմ բանակցություններից հետո Հայաստանի Հանրապետության վարչապետը հայտարարեց, որ բանակցությունների ընթացում այդպես էլ չհաջողվեց լուծել գերիների հարցը, որը, վերջինիս բնութագրմամբ, ամենազգայուն խնդիրն է հայկական կողմի համար։ Ընդ որում՝ նախքան Մոսկվա մեկնելը գերիների վերադարձի հարցը Նիկոլ Փաշինյանը ներկայացրել էր որպես նախապայման՝ տրանսպորտային կապերի ապաշրջափակման փաստաթղթի ստորագրման համար, սակայն արդյունքում հարցը լուծում չստացավ, սակայն Փաշինյանը վիճահարույց փաստաթուղթն ստորագրեց։

Հեղինակ՝ Նվարդ Մանվելյան

Աղբյուր` Փաստինֆո