Փաստ ինֆո

Բանավոր պայմանավորվածությունը որևէ իրավական ուժ ունենալ չի կարող։ Անգամ ստորագրված կապիտուլյացիոն փաստաթուղթը մեր ներպետական մեխանիզմների տեսանկյունից առոչինչ է, ուր մնաց բանավոր պայմանավորվածությունը։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց սահմանադրագետ Գոհար Մելոյանը։

Հիշեցնենք, որ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից կապիտուլյացիոն ակտի ստորագրումից անցել է շուրջ 1.5 ամիս, բայց հայկական կողմը դեռևս շարունակում է Ադրբեջանին հանձնել նույնիսկ այն տարածքները, որոնց մասին նոյեմբերի 9-ի լույս 10-ի գիշերը հրապարակված հայտարարությունում որևէ նշում անգամ չկար։ Ավելին՝ Նիկոլ Փաշինյանը դեկտեմբերի 27-ին Հանրային հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցում հայտարարել է, որ որոշակի սահմանային կետերի ճշգրտումներն իրականացվում են բանավոր ըմբռնման հիման վրա։ «Հայտարարության ստորագրման պահին Զանգելանի և Կուբաթլուի շրջանների 90 և ավելի տոկոսը եղել է Ադրբեջանի վերահսկողության ներքո, եղել է բանավոր ըմբռնում, որ այդտեղ պետք է որոշակի սահմանային կետերի ճշգրտումներ իրականացնել»,- նշել էր նա։

Գոհար Մելոյանը մեզ հետ զրույցում նշեց, որ բանավոր պայմանավորվածությունը չի կարող հիմք հանդիսանալ նման կարևորագույն հարցերի լուծման համար, օրինակ՝ տարածքներ են հանձնվում, բայց դրա համար պետք է գրավոր փաստաթուղթ, որի հիման վրա կիրականացվեն սահմանազատման աշխատանքներ, ինչը որևէ կերպ տեղի չունեցավ։

Ինչ վերաբերում է ստորագրված եռակողմ հայտարարությանը, դրանից հետո տիրող իրավիճակին, Մելոյանը նշեց, որ եկել է այն եզրահանգման, որ Փաշինյանն ավելի շատ հանդես է գալիս Ադրբեջանի կողմի շահերի պաշտպանությամբ, քան՝ հայկական, տպավորություն է, որ հայկական կողմի շահը որևէ կերպ ներկայացնելու անգամ փորձ չի արվել։ Հայտարարությունն իր բնույթով միջազգային պայմանագիր է և հենց այդ համատեքստում Նիկոլ Փաշինյանը խախտել է սահմանադրական կարգը՝ ստորագրելով փաստաթուղթը։ Հայտարարությունն ի սկզբանե ներպետական օրենսդրական տեսանկյունից առոչինչ է, բայց առերեսվել ենք այնպիսի իրավիճակի, երբ ուժն է ծնում իրավունք և եռակողմ պայմանավորվածությունը խախտելու համար պետք է հնարավորություններ ունենանք՝ դիմակայելու թշնամու հնարավոր արձագանքը, իսկ դա կլինի պատերազմական հնարավոր գործողությունների հրահրմամբ։ Հայկական կողմի պարագայում, ըստ Մելոյանի, անհրաժեշտ է, որ Փաշինյանը րոպե առաջ հեռանա, որովհետև իրենք պարտվող իշխանություն են, ինքն է ստորագրություն դրել այդ խայտառակ փաստաթղթի տակ և այժմ բացառապես նրա հեռացումը կարող է հիմք հանդիսանալ հայկական կողմի համար՝ փորձելու կրկին մոտենալ բանակցային սեղանին և հենց այն հիմքով, որ փաստաթղթի վավերացնողն արդեն հեռացել է իշխանությունից, փորձել ի նպաստ մեզ բանակցություններ վարել։

«Ինչպես տեսնում ենք՝ բացի այդ խայտառակ փաստաթղթից նաև բանավոր պայմանավորվածություններ են ձեռք բերվել։ Վերջապես օդում կախված հարցին պատասխան տրվեց, թե ինչ հիմքով է Ադրբեջանն անընդմեջ օդից կախված տարածքներ ուզում և որևէ մեկը չի ընդդիմանում այդ պահանջին, այդ տարածքներն իրենց տրվում են, որևէ կերպ չեն պաշտպանվում»,֊նշեց Մելոյանը՝ հավելելով, որ նույնիսկ Սյունիքում ստեղծված ծայրահեղ լարված իրավիճակում իշխանությունները թողել են ինքնահոսի և անգամ հրաժարվել են համայնքների ղեկավարներին զենք տրամադրել, որ կարողանան իրենք իրենց ինքնապաշտպանությունը կազմակերպել։ Ստացվում է՝ թշնամին է դրսից ատաջանում, ներսից էլ՝ որևէ ձեռք չեն մեկնում և այդքանից հետո իրենց թույլ են տալիս գնալ Սյունիք և ինչ որ պահանջատիրական հայտարարություններ անել, թեև տեսանք, թե ինչպես իրենց դիմավորեցին։

Ըստ սահմանադրական իրավունքի մասնագետի՝ ամենակարևոր խնդիրներից մեկը դեմարկացիայի և դելիմիտացիայի պատշաճ գործընթացի բացակայությունն է, քանի որ տարօրինակ և անընդունելի է, որ հայկական կողմից որևէ ներգրավվածություն չկա և համաշխարհային պրակտիկան ուսումնասիրելու դեպքում տեսնում ենք, որ անգամ մի փոքր բլրակի կամ մի քանի քառակուսի մետր տարածքի սահմանազատման համար հատուկ մասնագիտացված հանձնաժողովներ են ձևավորվում, տարիներ շարունակ բանակցություններ են իրականացվում, իսկ մեզ մոտ թշնամու կողմից սիրողական՝ GPS համակարգի հիման վրա ռուսական կողմի հետ համաձայնեցվում է, թե որ տարածքները պետք է հանձնվի։

Մելոյանը գտնում է, որ արդեն իսկ կան բավարար փաստեր՝ Նիկոլ Փաշինյանի լիազորությունները դադարեցնելու համար։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո