Փաստ ինֆո

Թուրքիայի պաշտպանության նախարարությունը հայտարարել էր, որ թուրք զինվորականները ՌԴ-ի հետ համատեղ կգործեն Լեռնային Ղարաբաղում հրադադարի վերահսկողության մոնիթորինգային կենտրոնում մեկ տարվա ընթացքում եւ արդեն առաջիկայում թուրք զինվորականները կմեկնեն Ադրբեջան, ցամաքային զորքերն ավարտել են նախապատրաստությունը:

«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանը նկատեց՝ սա չի նշանակում, որ մոնիթորինգային կենտրոնի զինվորականները պետք է մոնիթորինգ անեն տեղում՝ Արցախում. «Մոնիթորինգը պետք է իրականացվի տեխնիկական միջոցներով։ Սա ռուսական կողմի հայտարարության վրա հիմնվելով եմ ասում, իսկ դա նշանակում է, որ Թուրքիայի զինված ուժերի այդ ներկայացուցիչներն Արցախի տարածք իրավունք չեն ունենալու ոտք դնել։ Սա է պայմանավորվածությունը։ Բայց թուրքերն ուրիշ բան են ասում։ Նրանք ամեն կերպ փորձում են տպավորություն ստեղծել, որ իրենք մեծ քանակությամբ զորք են տեղափոխում։ Չեմ կարծում, որ դա մեծ քանակությամբ զորք է։ Նրանք հատուկ պատրաստություն անցած զինվորականներ են։ Էրդողանն ամեն կերպ ուզում է ցույց տալ, որ ինքը հասել է իր նպատակին, իսկ իր նպատակն այն է, որ թուրքական զորքը լինի խաղաղապահ զորքերի կազմում, այսինքն` լինեն համատեղ թուրք-ռուսական խաղաղապահ ուժեր, որոնք տեղակայվեն Արցախի երկայնքով, բայց ռուսները դա չընդունեցին և չհամաձայնվեցին»,-ասաց թուրքագետը։

Ռուբեն Սաֆրաստյանի խոսքով Էրդողանը չստացավ այն, ինչ ինքն էր ուզում և դա է պատճառը, որ հիմա ամեն կերպ փորձում է տպավորություն ստեղծել, որ ինքը չի պարտվել, լուրջ հաջողություն է ունեցել, բայց իրականում այն է, ինչ կա։ Թուրքագետի կարծիքով՝ Թուրքիայի այդ հայտարարություններն առաջին հերթին նախատեսված են ներքին սպառման համար, որովհետև «Արդարություն և զարգացում» կուսակցության վարկանիշը բավական ընկել է և Էրդողանը խնդիր ունի օգտագործել իր «հաջողությունները» արտաքին քաղաքականության բնագավառում՝ իր կուսակցության վարկանիշը բարձրացնելու համար։ Այդ «հաջողությունների» թվին ձգտում է դասել այն, որ թուրքական զորքը տեղակայվել է Հարավային Կովկասում որպես խաղաղապահ ուժ Ադրբեջանի և Արցախի միջև, ինչը թուրքագետի վստահեցմամբ իրականությանը չի համապատասխանում։

Դիտարկմանը՝ ճանաչելով Թուրքիային և նրանց քաղաքականությունը, որքանո՞վ կարող ենք վստահ լինել, որ այդ մոնիթորինգային կենտրոնում առկա զինվորականները վտանգ չեն ներկայացնի Արցախի ու ժողովրդի համար, թուրքագետն ընդգծեց՝ թուրքերից անընդհատ պետք է վտանգ սպասել, իսկ այս դեպքում վտանգը կարող է տարբեր տեսակի պրովոկացիաների միջոցով լինել. «Ամեն կերպ կփորձեն իրադրությունը լարել, համոզված եմ՝ ամեն կերպ կփորձեն ինչ-որ պրովոկատիվ գործողություններ իրականացնել։ Ոչ մի լավ բան թուրքերից սպասել պետք չէ, բայց նրանք այնտեղ ռուսական մոնիթորինգային խմբի հետ համատեղ են գործելու, ինչը զսպող գործոն է լինելու։ Կարևորում եմ, որ նրանք հնարավորություն չեն ունենա մտնել Արցախի տարածք և տեղում իրենց մոնիթորինգն իրականացնել, այլ նստած կլինեն իրենց կենտրոնում և տեղից պետք է իրականացնեն։ Գուցեև Ադրբեջանի տարածքում գնան-գան, բայց դա արդեն Ադրբեջանի տարածքում կլինի, նրանք իրավունք չեն ունենա մոտենալ սահմանին, մաս կազմել սահմանին կանգնած ռուսական խաղաղապահ ուժերին և մտնել Արցախի տարածք»,-նշեց Ռուբեն Սաֆրաստյանը։

Անդրադառնալով հարցին, որ ըստ որոշ կարծիքների՝ Թուրքիան անուղղակի մասնակցություն է ունեցել եռակողմ փաստաթուղթը կազմելու գործընթացում, մասնավորապես Նախիջևանին վերաբերող կետի առնչությամբ, Ռուբեն Սաֆրաստյանը նկատեց՝ մամուլում կան տարբեր հրապարակումներ, որոնց հավաստիությունը դժվար է ստուգել։ Ինչ վերաբերում է Նախիջևան-Ադրբեջան կապի հաստատմանը, ապա երբ այն սկսի գործարկվել, դա կլինի պանթուրքիստների երազանքների իրականացում. «Դրանով Թուրքիան հնարավորություն է ստանում Նախիջևանի, Ադրբեջանի միջոցով ուղղակի կապ հաստատել թուրքալեզու երկրների հետ։ Բացի այդ Թուրքիայի համար սա նաև ռազմաստրատեգիական որոշակի նշանակություն կարող է ունենալ։ Կապն ավելի կհեշտացնի իրենց զորքերի հետ, որոնք հիմա խաղաղապահ մոնիթորիգային կենտրոնում են տեղակայվում, բայց համոզված եմ, որ Թուրքիան դրանով չի սահմանափակվի, կփորձի կամ կցանկանա Ադրբեջանում ստեղծել նաև ռազմաբազա ոչ միայն ցամաքային, այլև Կասպից ծովի ափին։ Սա Թուրքական ծավալապաշտական քաղաքականության շարունակությունը կլինի։ Այսինքն` այդ ճանապարհը և պանթուրքիստական և ռազմաստրատեգիական նպատակների կարող է ծառայել։

Միայն մի հանգամանք կա, որը դրական է. այդ ճանապարհը լինելու է ռուսական սահմանապահ ուժերի հսկողության ներքո։ Հույս ունեմ՝ սա որոշ չափով զսպող դեր կխաղա։ Աթաթուրքն օգտագործում էր հայկական պատ արտահայտությունը, որը պետք է քանդել։ Տեսնում ենք, որ այս ծրագրով, ճանապարհային ենթակառուցվածքի ստեղծմամբ այդ պատը փորձում են քանդել»,-ասաց թուրքագետը։

Աղբյուր` Փաստինֆո