Փաստ ինֆո

Հայտարարությունը կոնկրետ իրավական փաստաթղթի տեսակ չէ, որ ունենա չեղյալ հայտարարելու կամ այն վավերացնելու, ստորագրելու ինչ-որ ընթացակարգեր։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց սահմանադրական իրավունքի մասնագետ Գոհար Մելոյանը։

Ինչպես արդեն հայտնել ենք՝ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նոյեմբերի 10-ին Ռուսաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հետ Ղարաբաղյան պատերազմը դադարեցնելու մասին հայտարարություն է ստորագրել, որը ոչ միայն նախատեսում է զինադադար, այլ նաեւ ռազմավարական նշանականության ենթակառուցվածքների հանձնում Ադրբեջանին ու մի շարք պարտավորությունների ստանձնում անմիջական Հայաստանի համար:

Գոհար Մելոյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց, որ դա հայտարարության տեսքով է և դրա կատարումը հետագայում կլինի պարտավորվածության և բարի կամքի դրսևորում։

«Այս փաստաթուղթը ստորագրել է մեր երկրի դե ֆակտո և դե յուրե ղեկավարը և ինչպես ինքն է իրեն մշտապես հռչակում՝ ամենալեգիտիմը, ուստի այն մեզ համար ուժի մեջ է մտնում«,- նշեց Մելոյանը։

Սահմանադրագետը գտնում է, որ միակ հնարավոր փրկությունը քաղաքական իշխանության փոփոխությունն է, որ ինչ-որ գրագետ ուժեր ինքնակազմակերպվեն, որ հնարավորություն լինի բանակցային սեղանի շուրջ նստելու, որովհետև սա հնարավոր ոչ բարենպաստ փաստաթուղթ է՝ ՀՀ, ԱՀ և ընդհանրապես հայ ազգի նկատմամբ;

Ինչ վերաբերում է հայտարարության վերաբերյալ Արցախի դիրքորոշմանը, ապա, Արցախի նախագահը, որը ներկայացնում է Արցախը, ելույթ է ունեցել, ըստ էության, համաձայնությւնը տվել է կատարվող գործընթացին, մինչդեռ, Մելոյանը գտնում է, որ Արցախի անունից պետք է առնվազն Արցախի քաղաքական ղեկավարությունն ընդդիմանար այդ հայտարարությանը, ինչը տեղի չի ունեցել։

Անդրադառնալով հանրաքվեի անհրաժեշությանը՝ Մելոյանը ևս մեկ անգամ նշեց, որ խոսքը ոչ թե կնքված փաստաթղթի, այլ՝ ստորագրված հայտարարության մասին է։ Այլ կերպ ասած՝ այնպիսի ձևաչափ է ընտրվել, որ բոլոր հնարավոր մարմիններին զերծ պահի այս գործընթացին ներգրավվելուց։ Ավելին՝ քանի որ դա փաստաթուղթ չէ, նշված չէ, թե երբ պետք է ուժի մեջ մտնի, միայն նշված է, որ պատերազմը դադարեցվում է կոնկրետ ժամին, որից հետո արդեն ամեն կետից բխող գործընթացներ պետք է իրականացվեն։

Բացի դա՝ հայտարարությունում առկա է կետ, որը որոշակի պարտավորություն է նախատեսում Հայաստանի համար՝ Նախիջևանի համար տրանսպորտային միջոցների Ադրբեջանի Հանրապետության անցեւմը, բեռնափոխադրումներ և այլն, անվտանգության երաշխավորումը, ինչպես նաև, դրանց հետագա շինարարական աշխատանքների անվտանգության ապահովումը։

«Քարտեզագրումը նայելով՝ կարելի է ենթադրել, որ դա անցնելու է Սյունիքի մարզի միջոցով, հետևապես, արդեն իսկ առնչվում է ՀՀ տարածքին, իսկ այս դեպում դա պետք է կրեր միջազգային պայմանագրի բնույթ և համապատասխան ընթացակարգ անցներ՝ ստանալ ՍԴ դրական եզրակացությունը և վավերացվեր ԱԺ-ի կողմից, ուստի, հակառակ պարագայում այս կետերն առ ոչինչ են կամ հարց է առաջանում՝ ինչու Հայաստանի համար նման պայմաններ չի նախատեսվել, օրինակ, որ Ադրբեջանի տարածքով ճանապարհ բացվեր՝ Ռուսաստանի հետ տրանսպորտային կապի ստեղծման վերաբերյալ»,-նշեց Մելոյանը։

Շուրջ 45 օր տեւած կատաղի ռազմական գործողություններից արդյունքում Նիկոլ Փաշինյանն առանց խորհրդակցելու ՀՀ նախագահի, քաղաքական ուժերի, խորհրդարանի հետ ստորագրեց զինադադարի այսպես կոչված հայտարարությունը, համաձայն որի, Արցախում տեղակայվում են ռուսական խաղաղապահ ուժեր, փոխարենը՝ հայ զինծառայողները դուրս են բերվել, Ադրբեջանին է հանձնվել Ֆիզուլիի շրջանը, Ջաբրայիլի շրջանը, Կուբաթլույի, Զանգելանի, Հադրութի շրջանը հիմնականում, Մարտունիի շրջանից ինչ-որ մաս, Ասկերանի շրջանից, հայկական կողմին այլևս չի պատկանում նաև բերդաքաղաք Շուշին։ Ջիջվել է նաև Բերձորը, իսկ Արցախի և Հայաստանի միջև կապ կհաստատվի 5 կմ լայնություն ունեցող ճանապարհով, որը կհսկվի ռուս խաղաղապահների կողմից։ Ավելին՝ Նիկոլ Փաշինյանի ստորագրած հայտարարությամբ վտանգի տակ է հայտնվել նաև Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխանությունը, քանի որ վերջինս Սյունիքի մարզով միջանցք է տրամադրել՝ Նախիջևանը Ադրբեջանին կապելու համար՝ իրագործելով թշնամու վաղուց բաղձալի դարձած երազանքը՝ Մեղրիի միջոցով Նախիջևանին միանալու մասին։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո