Փաստ ինֆո

Մենք ճամփա ընկանք առավոտ ծեգին՝
Կապույտ երկնքի խորությամբ արբած։
Թարմ, թեթև էր մեր ճամփորդի հոգին՝
Ուրախ էինք մենք և մեր սիրտը-բաց։

Եղիշե Չարենցի «Դանթեական առասպելի» այս տողերը այնքան համահունչ են լեգենդար Պռոշյան գյուղի կամավորների զինվորագրությանը դեպի Արցախ՝ հայրենի հողի փրկության պաշտոնական կոչերին չսպասելով անգամ: Արդեն երրորդ անգամ: Նրանք այդպիսին են, չեն սպասում, իրենք են առաջնորդում: Նրանք էլ ուրախ, սրտները՝ բաց են գնացել:

Հայերիս պատերազմը միշտ հայրենական է, դրա համար են մերոնք Արցախի համար կռվելու գնում ընկերովի, գյուղովի, ջոկատներով, խումբ կազմած, եղբայրներով: Գնում են երգը շուրթերին: Երգով գնում են, երգով կռվում են, երգով անմահանում:

Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի հերոսական էջը հետևում թողած, դեռ 25-ը չբոլորած Հովհաննես Պետրոսյանը, նրանցից մեկն էր, ով հերոսաբար զոհվեց Վարանգաթաղ (Լուլասազ) բարձունքը ազատագրելիս: 150 հոգանոց հատուկ ջոկատայինների դեմ են մարտնչել տղերքը, կռիվը դաժան է եղել, բայց նրանք բարձունքը ազատագրել են, Արցախի դրոշը՝ ամրացրել հողին:

Պատմում է մերօրյա հերոս՝ Հովհաննես Պետրոսյանի հորեղբորորդին՝ Վահագն Պետրոսյանը

«Հովհաննեսը հենց սեպտեմբերի 27-ին, առանց վայրկյան իսկ սպասելու գնաց զինկոմիսարիատ: Մեծ եղբորը՝ Հովսեփին, որ նույնպես կամավորագրվել էր, ճանապարհեց, սակայն իրեն զինկոմում մերժեցին: Գնաց ԵԿՄ, դարձյալ չստացվեց: Երևի ապրիլյան պատերազմում իր կռիվը տված հերոսին խնայում էին, բայց ինքը դադար չուներ, որոշել էր ու պիտի գնար: Դեռ օրեր առաջ ապրիլյանի հերոս Ռոբերտ Աբաջյանի հուշաքարի մոտ խոստացել էր՝ «ախպեր ջան, մուռդ կհանենք»: Հովհաննեսը միացավ Դաշնակցական կամավորականների ջոկատին, որի կազմում էին Պռոշյանի տղերքը՝ քաջորդիների մի քանի սերունդ:

Ինքը և՛ Պետոյի ու Կարոտի ոգեղենությամբ, իրական պատմություններով էր սնված, և՛հոգում ու աչքերի մեջ սրբորեն պահում էր ապրիլյանի օրերը, զոհված ընկերների հիշատակները, և…մեկ օր անգամ անհնար էր նրան հետ պահել: ՈՒղղակի նետվեց առաջ: Առաջամարտիկ էր: Բարի, ընկերասեր ու սրտաբաց էր, մաթեմատիկայից ուժեղ էր, կարող էր հաջողությամբ սովորել, բայց աշխատում էր, ծնողներին օգնում»: Հաստատ որոշել էր՝ այս անգամ էլ կգնա, կմաքրեն Արցախը բարբարոս ցեղերից, կգա ու անպայման կամուսնանա, կուրախացնի ծնողներին, բայց…

Մամ ջան, չտխրես՝ ասել էր գնալուց առաջ, մեկ է՝ նորից քո գիրկն եմ գալու…

Հովհաննեսի քույրը՝ Մոնիկան կարոտում է եղբորը և այդ կարոտի խտացումը մոր աչքերի մեջ է տեսնում ամեն աստծո օր: «Բոլորով հավաքվում ենք՝ մեկմեկու սիրտ տալիս, գոտեպնդում: Քաջ էր՝ ասում է, Արցախը շատ էր սիրում, Հադրութում էր ծառայել, մասնակցել՝ քառօրյա պատերազմին: Վերջին երեք ամիսներին ինքը մի տեսակ՝ մարտական վիճակում լիներ ասես, իր ապրումները պանթեոնի հերոսների հետ էին, գնում էր Զորաց պանթեոն, սնունդ ստանում նրանցից»:

Կոտայքի մարզի Պռոշյան գյուղը հայտնի է իր հերոսներով, 90-ականների արցախյան առաջին ազատամարտը՝ արդեն Պետո ու Կարո, Հրաչ ու էլի բազում անուններ և հերոս գյուղի համբավ է տվել Պռոշյանին, նաև՝ Զորաց պանթեոն, ուր հանգչում են նրանք՝ հայրենի հողի ազատարարները:

Այս պատերազմում Պռոշյանի ջոկատից 17 քաջեր զոհվեցին՝ մինչև վերջին շունչը կռվելով թուրքադրբեջանական հատուկջոկատայինների դեմ: Հովհաննեսը նրանց հետ էր…

Միասին երգով գնացին, իրենց արդար կռիվը տվեցին ու վերադարձան հարազատ Պռոշյան՝ Զորաց պանթեոն՝ հերոսապատումը շարունակելով…

Աղբյուր` Փաստինֆո