Փաստ ինֆո

Վարձկանությունը հանցագործություն է և թե՛ ՀՀ-ն, թե՛ այլ երկրներ, որոնք տիրապետում են վարձկանների մասին տեղեկությունների, պարտավոր են վերջիններիս ենթարկել քրեական պատասխանատվության։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց միջազգային իրավունքի մասնագետ Սիրանուշ Սահակյանը։

Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք՝ ադրբեջանական զինված ուժերի կազմում հայերի դեմ են կռվում նաև վարձկան ահաբեկիչները։ Արդեն հայտնի է ՊԲ-ի կողմից գերեվարված երկու ահաբեկիչ իսլամիստ ծայրահեղական վարձկանների մասին, որոնք պատմել են, թե ինչպես են հավաքագրվել և միացել ադրբեջանական ԶՈՒ-երին։ Վարձկաններից մեկը պատմել է, որ գլխատված յուրաքանչյուր հայի համար որպես հավելավճար 100 դոլար է սահմանվել, իսկ ամսական վճարը կազմում է 2000 դոլար։

Սիրանուշ Սահակյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց, որ Հայաստանը գործում է միջազգային իրավունքին համապատասխան՝ չտալով արդեն իսկ բռնված վարձկաններին ռազմագերիների կարգավիճակ, վերջիններս պաշտպանված չեն, որովհետև պատերազմի լեգիտիմ մասնակիցներ չեն և իրենց հանցագործության համար պետք է ենթարկվեն պատասխանատվության։

«Բոլոր երկրները, որոնք ահաբեկչության դեմ պայքարում են համատեղում իրենց ջանքերը, նույնկերպ պետք է համատեղեն վարձկանության դեմ պայքարում, որովհետև դրանք անդրազգային հանցագործություններ են և սպառնում են ոչ թե մեկ պետությանը, այլ՝ յուրաքանչյուր պետության շահերին ոտնձգող երևույթներ են։ Ուժեղացված քրեական համագործակցությունը շատ կարևոր է արդյունավետ պայքարում »,- ընդգծեց Սահակյանը։

Բացի դա՝ կա միջազգային համաձայնագիր, որը վերաբերում է վարձկանների հավաքագրման, օգտագործման, ֆինանսավորման և ուսուցման հարցերին և Հայաստանը միայն մի քանի օր առաջ է վավերացրել այդ կոնվենցիան։ Սիրանուշ Սահակյանի խոսքով՝ կոնվենցիայի խախտումների առումով կա մեխանիզմ՝ դիմել ընդհուպ մինչև ՄԱԿ-ի Արդարադատության դատարանին, ուստի՝ Հայաստանը կարող է անգամ միջպետական վեճ ունենալ Ադրբեջանի դեմ՝ ՄԱԿ-ի դատարանում։ Ինչպես նկատեց փորձագետը՝ Թուրքիան չի վավերացրել այդ կոնվենցիան, բայց աջակցել է Ադրբեջանին և հանցակից է։ Նրա փոխանցմամբ՝ լիարժեքորեն հնարավորություն կա ՄԱԿ-ի դատարանում՝ կոնվենցիայի այս խախտումների առնչությամբ գանգատ ներկայացնել Ադրբեջանի դեմ և հասնել միջազգային պատասխանատվության։

Բացի դա՝ հարցը կարող է նաև ՄԱԿ-ի ԱԽ-ում բարձրացվել, քանի որ վարձկանությունը լուրջ երևույթ է՝ մարդկության անվտանգությունը խախտող, կան քաղաքական և իրավական մեխանիզմներ, պարզապես պետք է պետությունը կողմնորոշվի, թե ռեսուրսները որտեղ է կիրառում։

«Եթե լինի մոտեցում, որ պետք է անգամ դատական վեճ սկսել շատ հեղինակավոր կառույցում, այդ վճռի կատարումը ևս առնչվելու է ԱԽ-ի հետ, ուստի, ցանկալի է իրավական ճիշտ գործիքներով հակազդել այդ հանցավոր երևույթին և հասնել պետության պատասխանատվության լրջագույն՝ նյութական և այլ հետևանքներով։ Եթե իրավական ուղիները ժամանակատար են և դրա համար պետությունը չի ցանկանում, պետք է ակտիվացնեն քաղաքական աշխատանքը»,- նշեց Սահակյանը։

Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանի՝ ԵԽ անդամակցությունից զրկվելու հարցի բարձրացմանը, Սահակյանը նշեց, որ հիմնական հիմքը ԵԽ-ի հանդեպ պարտավորությունների խախտումն է, որոնք հիմնականում միտված են իրավունքի գերակայությանը, ժողովրդավարությանը և մարդու իրավունքների խախտումներին, պետք է լինի նախորդող գործընթաց, դատապարտող կոչեր, պահանջներ, որ Ադրբեջանը համապատասխանեցնի իր վարքագիծը՝ ԵԽ հանդեպ ստանձնած հանձնառություններին, որոշակի պատժամիջոցներ և, եթե դրանք արդյունավետ չլինեն, կարելի է քննարկել նաև անդամակցության դադարեցումը, բայց այդ էտապին հասնելու համար կարևոր է, որ այդ կառույցները համարժեքորեն արձագանքեն վարձկանության և ահաբեկիչների ներգրավման երևույթին, հանդես գան ավելի կոշտ դիրքերից։

Հիշեցնենք, որ սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանը ռազմական ագրեսիա է ձեռնարկել Արցախի շփման գծի ամբողջ երկայնքով, որին մասնակցում է նաեւ Թուրքիան, վարձկան-ահաբեկիչներ՝ Սմերչ, Պոլոնեզ, թուրքական Կասիրգա եւ այլ զինատեսակներով հրթիռակոծելով խաղաղ բնակավայրերը, այդ թվում մայրաքաղաք Ստեփանակերտը։ ՀՀ ԱԳՆ-ն հայտարարել է, որ Արցախի ժողովուրդը մարտնչում է թուրք-ադրբեջանական դաշինքի դեմ ու ընդգծել՝ Թուրքիան հավաքագրում է օտարազգի ահաբեկիչ զինյալների և տեղափոխում նրանց Ադրբեջան։ Հայաստանում եւ Արցախում սեպտեմբերի 27-ին հայտարարվել է ռազմական դրություն և ընդհանուր զորահավաք։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո