Փաստ ինֆո

«Այս օրերին Արցախի կարգավիճակի հարցի շուրջ ակտիվորեն առաջ է մղվում «անջատում հանուն փրկության» բանաձևը, որ Կոսովոյի սցենարի նմանությամբ է։ Մենք առիթ ունեցել ենք մեր իրավաբան – փորձագետների հետ քննարկելու այն հարցը, որ Կոսովոյի և Արցախի միջև համեմատականներ անցկացնելն ու այդ սցենարը կիրառելն այնքան էլ շահեկան չի մեզ համար, որովհետև այս երկու չճանաչված պետությունների պատմական հիմքը էականորեն տարբերվում են իրարից,- այս մասին ասում է պ.գ. դ պրոֆեսոր, պատմաբան Արմեն Մարուքյանը,-Կոսովոն անմիջապես անջատվեց Սերբիայից, որից հետո տեղի ունեցավ ճանաչման գործընթացը։ Արցախի պարագայում անջատումն արդեն 30 տարի առաջ տեղի է ունեցել։ Այսինքն, հիմա մենք ոչ թե պետք է խոսենք՝ անջատում հանուն փրկության բանաձևով, այսինքն՝ դե ֆակտո գոյություն ունեցող անկախության ճանաչում հանուն գոյաբանական խնդիրների լուծման։ Էլ չեմ խոսում, որ Կոսովոն նույն սերբերի համար սուրբ հող է, նրանք դիմագրավել են, կռվել են օտարերկրյա զավթիչների դեմ, մոտավորապես այնպես, ինչպես մեզ համար Ավարայրն էր։

Մեր պարագայում Արցախը մշտապես հայկական հող է եղել, պատմական տարածք, այսինքն, այստեղ էական տարբերություններ կան։ Ինչ վերաբերում է Կոսովոյին՝մենք գիտենք, որ «անջատում հանուն փրկության» բանաձևը կիրառվում էր ՆԱՏՕ-ական ուժերի պարագայում։ Տվյալ դեպքում ՆԱՏՕ-ի ուժերից մեկն ադրբեջանական կողմից ներգրավված է կոնֆլիկտում, հետևաբար խիստ խնդրահարույց է, արդյո՞ք այս պարագայում նման սատարում արևմուտքի կողմից մենք կստանանք, թե՞ ոչ»,- վերլուծելով իրավիճակն, ասում է պատմաբան Արմեն Մարուքյանը և հավելում՝ մեր իրավիճակին առավել մոտ նախադեպեր կան՝ Աբխազիայի, Հրավային Օսեթիայի օրինակներով, որտեղ դե ֆակտո անջատումներ կային, Վրաստանը չէր վերահսկում տարածքներն ու ի վերջո՝ ճանաչումը տեղի ունեցավ։ 

Խոսելով Ռուսաստանի Դաշնության ղեկավարի վերջին հարց ու պատասխանի թեմայով, պատմաբան Ամեն Մարությանը նկատում է՝ Վլադիմիր Պուտինն իր հրապարակային ելույթի մի շարք էական և առանցքային նկատառումներով Թուրքիային և Ադրբեջանին հստակ հասկացնել տվեց, որ Արցախը երբեք չի կարող լինել Ադրբեջանի կազմում։ Ըստ պատմաբանի, առավել հետաքրքիր էր հարց ու պատասխանի երկրորդ մասը, որտեղ նախագահի կողմից զուգահեռներ անցկացվեցին Ղրիմի հետ, որտեղ վերջինս շեշտեց այն մասին, որ Ղրիմի բնակչությունը հանրաքվեի միջով ինքնորոշվել է։

Ամփոփելով թեման Արմեն Մարուքյանը նկատում է՝ հենց հիմա մեզ համար չափազանց կարևոր ու էական գործընթացներ են տեղի ունենում.«Առնվազն Մինսկի խմբի համանախագահ երկրներում ամենաբարձր մակարդակով քննարկվում է Արցախի անկախության ճանաչման հարցը։ Վերջին 30 տարիների ընթացքում երբևէ նման ձևաչափ առհասարակ չի եղել։ Հետևաբար, սա խոշոր տեղաշարժ է, ինչը նաև թեժ մարտական գործողությունների հետևանք կարելի է համարել։ Այս առիթն օգտագործելով, անհրաժեշտ է շատ ակտիվ կերպով աշխատել՝ մեզ համար շահեկան հնարավոր ձեռքբերումները որսալու և ամրապնդելու համար»։

Աղբյուր` Փաստինֆո