Փաստ ինֆո

«Ակնհայտ էր և, կարծում եմ, կանխատեսելի, որ Ադրբեջանը հերթական անգամ չէր պահպանի հրադադարի ռեժիմի վերաբերյալ պայմանավորվածությունը։ Բավական էր Թուրքիայի փոքր  ինչ հրահրումը և ադրբեջանական կողմը կրկին խախտելով հրադադարի ռեժիմը հրթիռակոծում է խաղաղ բնակչությանը,-ասում է քաղաքագետ Սուրեն Սարգսյանը, «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում մեկնաբանելով երրորդ համանախագահող երկրի, այս անգամ՝ ԱՄՆ-ում արտգործնախարարների մակարդակով ձեռք բերված հրադադարի ռեժիմի պայմանավորվածության խախտումը։

Նրա արձանագրմամբ՝ Ադրբեջանը որևէ պայմանավորվածություն չի պահել և ակնհայտ կերպով չի էլ պատրաստվում պահել. «կարծում եմ սա ակնկալելի էր նաև նույն ԱՄՆ-ի համար, որովհետև եթե Ռուսաստանի Դաշնության և Ֆրանսիայի նախագահները ներդնելով իրենց հեղինակությունը չեն կարողանում հասնել հրադադարի ռեժիմի հաստատմանը,ակնհայտ էր, որ ԱՄՆ նախագահի խոսքն էլ, այսպես ասած, տեղ չէր հասնելու»։

Խոսելով Ադրբեջանի կողմից արդեն երրորդ անգամ հրադադարի ռեժիմի պայմանավորվածության խախտման հնարավոր հետևանքների մասին՝ քաղաքագետը նկատում է՝ սա արդեն հեղինակության հարց է.«Սա ոչ միայն Մինսկի խմբի համանախագահող երկրների և Մինսկի խումբը որպես ձևաչափի հեղինակության հարցն է, այլ վերոհիշյալ պետությունների ղեկավարների անձնական հեղինակության հարցն է։ Թե ինչպես կարձագանքեն այդ երկրների ղեկավարներն իրենց հեղինակությունների նկատմամբ նման ոտնձգությանը, կարծում եմ ժամանակը ցույց կտա, բայց ես վստահ եմ, որ սրան որևէ ձևով արձագանք անպայման կլինի։ Ի վերջո, բոլորը շատ լավ գիտեն, թե ով է հրադադարի ռեժիմը խախտում։ Այդ ադրբեջանական կողմին էին Վաշինգտոնում երեք ժամ շարունակ համոզում, որ գնա հրադադարի ռեժիմի հաստատմանը, վերջում էլ մի կերպ կարողացան, որը սակայն Էրդողանի թեթև մղումով նորից չպահպանվեց՝ Ադրբեջանին մղելով հերթական արկածախնդրությանը։ Այսքանով հանդերձ, չեմ հավատում, որ հրադադարի ռեժիմի խախտման վերաբերյալ ԱՄՆ-ն Ադրբեջանի նկատմամբ ուղիղ սանկցիաներ կկիրառի։ Բայց որ Ադրբեջանի նկատմամբ քաղաքական և հանրային ճնշում կկիրառվի, դա ակնհայտ է, որովհետև հետևելով ԱՄՆ-ում տեղի ունեցող զարգացումներին դա արդեն իսկ առկա է՝սկսած ամենաբարձր մակարդակից, մասնավորապես ներքաղաքական պրոցեսներում, լրատվական հոսքերում, քաղաքական ու գիտահետազոտական վերլուծություններում և այլն։ Սրա հետ մեկտեղ մենք տեսնում ենք, որ էրդողանա-ալիևյան տանդեմը չի պատրաստվում հանձնվել և շարունակում է ռազմական գործողություններ իրականացնել»։

Ինչ վերաբերում է վերջին օրերի ընթացքում Թուրքիայի նախագահի անզուսպ վարքին, ոչ դիվանագիտական բառապաշարով ու խիստ սանձարձակ ձեւակերպումներով Ֆրանսիայի ու ԱՄՆ-ի նախագահներին ուղղված հայտարարությունների հնարավոր հետևանքներին՝ քաղաքագետ Սուրեն Սարգսյանը նկատում է՝ ստացվել է այնպես, որ Էրդողանն աշխարհում միակ անպատժելի մարդն է դարձել. «Սա շատ լավ հարց է, մանավանդ, եթե հաշվի առնենք, որ նույն Էրդողանի հրահանգով ԱՄՆ մայրաքաղաք Վաշինգտոնի կենտրոնում օրը ցերեկով ծեծի ենթարկվեցին այդ պետության քաղաքացիները և սա անհետևանք մնաց, ուրեմն կարելի է նաև ենթադրել, որ այս պահվածքը նույնպես անհետևանք է մնալու։ Հետևաբար, չեմ կարծում, որ այս առիթով որևէ պատժամիջոց կկիրառվի, մանավանդ որ Էրդողանն ամենաանպատիժ մարդն է աշխարհում, ինչ ուզում անում է՝ Սիրիայից սկսած, մինչև Լիբիա, Միջերկրական և Սև ծով ու այսպես շարունակ։ Նրա դիտարկմամբ՝ այս վերաբերմունքը մեկ բացատրություն ունի՝ պարզապես Թուրքիան աշխարհագրական առումով չափազանց կարևոր և բարենպաստ դիրքերում է, ունի նաև հզոր և մարտունակ բանակ՝ երկրորդը ՆԱՏՕ-ում, որն էլ Էրդողանին թույլ է տալիս այսպիսի վարք դրսևորել և անպատիժ մնալ»։

ԱՄՆ-ում հայկական համայնքը շարունակում է իր բողոքի ակցիաները՝ ինչպես լրատվամիջոցների, այնպես էլ քաղաքական իշխանությունների ուշադրությունը սեւեռելով ադրբեջանական պատերազմական հանցագործությունների վրա՝ արդյո՞ք մինչև ԱՄՆ նախագահական ընտրություններն այդ երկիրը կճանաչի Արցախի անկախությունը, հատկապես, մասնավորապես, նկատի ունենալով նախօրեին Դոնալդ Թրամփի կողմից հիշատակված Կոսովոյի վերաբերյալ ակնարկը, քաղաքագետ Սուրեն Սարգսյանը նկատում է՝ սկսենք նրանից, որ ԱՄՆ-ից որոշակի տեսակի ճնշումները չեն դադարի, չբացառելով նաև այն, որ այդ ճնշումները կարող են լինեն նաև ԱՄՆ վարչակազմի կողմից.«Կարծում եմ՝ ԱՄՆ վարչակազմը չի ընդդիմանա, եթե Կոնգրեսի միջոցով սկսեն ճնշումներ բանեցնել, բանաձևեր և հայտարարություններ ընդունել։ ԱՄՆ վարչակազմի ադմինիստրացիան չի կարող և չի էլ ընդդիմանա նաև հանրային մակարդակում Արցախի անկախության ճանաչման վերաբերյալ ճնշումներին։ Միաժամանակ, անդրադառնալով Կոսովոյի վերաբերյալ Թրամփի հայտարարությունը՝ պետք չէ սա ընկալել այն տեսանկյունից, որով մենք կցանկանայիք, որովհետև, կարծում եմ, որ Թրամփը լիարժեք կերպով չի տիրապետում Կոսովոյի՝ «անջատում հանուն փրկության» խնդրին, որի շնորհիվ նա Սերբիայից անկախություն է ձեռք բերել և, ըստ էության, միջազգային իրավունքի տեսակետից, շատ հետաքրքիր և մեզ բավականին մոտ կանգնած նախադեպ է։ Չեմ կարծում, թե Թրամփը սրա խորը գիտակցումն ունի, պարզապես հիշատակելով Կոսովոյի դրվագը, նա, հավանաբար, նկատի ուներ վերջերս Կոսովոյի և Սերբիայի միջև ձեռք բերված առևտրաշրջանառության համաձայնագրի հետ կապված նախադեպը»։

Քաղաքագետը միևնույն ժամանակ կարծում է, որ մեր դիվանագետները նրա այս հայտարարությունը կարող են և պետք է օգտագործեն այնպես, ինչպես իրենք նպատակահարմար կգտնեն։ «Մեծ իմաստով, մինչ նախագահական ընտրություններն ԱՄՆ-ն՝ Կոնգրեսի և վարչակազմի շրջանակներում հանդես կգա հռետորաբանության կոշտացմամբ, Կոնգրեսն առավել ակտիվ գործողություններ կարող է իրականացնել, որի շրջանակներում վարչակազմը նրան չի խանգարի և սա մաքսիմումն է, որ հիմա կարելի է ակնկալել ԱՄՆ-ից»,- նշում է Սուրեն Սարգսյանը։

Հեղինակ՝ Նվարդ Մանվելյան

Աղբյուր` Փաստինֆո