Փաստ ինֆո

Մեծ քաղաքականության մեջ հրաժարվում են պատժել սեփական գործընկեր պետությանը։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց միջազգային իրավունքի մասնագետ Սիրանուշ Սահակյանը՝ անդրադառնալով Թուրքիայի և Ադրբեջանի «անպատժելիությանը»։

Հիշեցնենք, որ սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանը ռազմական ագրեսիա է ձեռնարկել Արցախի շփման գծի ամբողջ երկայնքով, որին մասնակցում է նաեւ Թուրքիան, վարձկան-ահաբեկիչներ՝ Սմերչ, Պոլոնեզ, թուրքական Կասիրգա եւ այլ զինատեսակներով հրթիռակոծելով խաղաղ բնակավայրերը, այդ թվում մայրաքաղաք Ստեփանակերտը։ ՀՀ ԱԳՆ-ն հայտարարել է, որ Արցախի ժողովուրդը մարտնչում է թուրք-ադրբեջանական դաշինքի դեմ ու ընդգծել՝ Թուրքիան հավաքագրում է օտարազգի ահաբեկիչ զինյալների և տեղափոխում նրանց Ադրբեջան։ Հայաստանում եւ Արցախում սեպտեմբերի 27-ին հայտարարվել է ռազմական դրություն և ընդհանուր զորահավաք։ Թեև հոկտեմբերի 10-ին՝ ժամը 12-ից հումանիտար հրադադար հայտարարելու մասին Մոսկվայում Հայաստանի, Ռուսաստանի ու Ադրբեջանի արտգործնախարարների ձեռք բերած պայմանավորվածությանը, Ադրբեջանը խախտել է հրադադարը:
Թեև ստեղծված իրավիճակի առնչությամբ միջազգային կառույցների կողմից եղել են հրադադարի հաստատման բազում կոչեր, ռազմական ագրեսիան դատապարտող հայտարարություններ, սակայն միջազգային ահաբեկիչների ներգրավվմամբ թուրքադրբեջանական տանդեմի ագրեսիան շարունակվում է։ «Քաղաքակիրթ աշխարհը», որը դե յուրե պետք է նպաստի, որ կոնֆլիկտները լուծվեն խաղաղ ճանապարհով, աչք է փակում Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից իրականացվող ռազմական հանցագործությունների վրա. Արդյոք սա վատ նախադեպ չէ, որ յուրաքանչյուր պետություն կփորձի շրջանցել միջազգային պարտավորությունները ու կոնվենցիաների կոպիտ խախտմամբ, ահաբեկիչների միջոցով լուծել «իրենց հարցերը»։

Սիրանուշ Սահակյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց, որ թերևս ուժն է ծնում իրավունքը բանաձևն արդիական է ժամանակակից աշխարհում, քանի որ հռչակված մարդու իրավունքները, արժեքները, կարծես թե, անկում են ապրում և գործում է չոր շահերի գիտակցման և հաշվարկման մոտեցումը։

Նրա խոսքով՝ միջազգային կառույցներն ունեն մեխանիզմներ՝ անմիջականորեն հարցը քննարկելու և պատժամիջոցներ կիրառելու տեսքով, բայց հապաղում են։ Հապաղման պատճառներից մեկը հակամարտող կողմերն են, մասնավորապես՝ մենք գործ ունենք թուրք-ադրբեջանական կոալիցիայի հետ, թուրքական շահերի հետևում կան գերհզոր պետություններ և, վերջիվերջո, տարածաշրջանում Թուրքիայի ազդեցությունների մեծացումը հակակշռում է ռուսական ազդեցություններին և անգամ հակառուսական քաղաքականության կոնտեքստում այդ զարգացումները ցանկալի են։

Բացի դա՝ գործոն է նաև Հայաստանի՝ արտաքին աշխարհում թույլ դիվանագիտական աշխատանքը կամ արդեն իսկ ձևավորված կապիտալը և այս պայմաններում Հայաստանը չի կարողանում հասնել այն արդյունքին, որ միջազգային կառույցները կամ պետություններն ըստ արժանվույն համարժեքորեն արձագանքեն Արցախում տեղի ունեցող պատերազմական հանցագործություններին։

Ըստ Սահակյանի՝ ռազմական ճանապարհով լուծվել, լուծվում և լուծվելու են բազմաթիվ կոնֆլիկտներ և այն պետությունները, որոնք ապավինում են ուժի գործադրմանը միշտ խոսում են տարբերակված իրավիճակի մասին և նշում են, որ նախկինում եղած կոնֆլիկտները տարբեր են և այս դեպքում ունենք առանձնահատուկ կոնֆլիկտներ, առանձնահատուկ իրավիճակներ և այս դեպքն այլ դեպքերի վերաբերյալ կիրառելի չեն։

«Կարծում եմ՝ դա իրենց պաշտպանությունն է լինելու, բայց մեծ հաշվով նման՝ երկակի, քառակի, վեցակի ստանդարտների կիրառումը ժամանակի մեջ կասկածի տակ է դնում այդ միջազգային կառույցների հեղինակությունը և դրանց փլուզման, վերափոխման օբյեկտիվ նախադրյալներ են ստեղծում։ Նման մարտահրավերներ ունի ՄԱԿ-ը, ունեն նաև այլ կառույցներ, պարզապես, զարգացումները շատ արագ տեղի չեն ունենալու։ Կարծում եմ՝ այս կոնֆլիկտը և դրա նկատմամբ միջազգային հանրության արձագանքը ևս դերակատարում կունենա, որ փաստացի չգործող ձևական կառույցներն ավելի շուտ մոտենան իրենց մայրամուտին և դրա փոխարեն աշխարհը ծնի դերակատարներ, որոնք իսկապես հավատարիմ են իրենց հռչակած արժեքներին և ունակ են պահպանել այդ կանոնները»,- ընդգծեց Սահակյանը։

Նրա խոսքով՝ անգործությունը հեղինակությանը վնաս է պատճառում և ժամանակի ընթացքում անխուսափելիորեն հանգեցնելու են այս կառույցների անկմանը, լինելու են զարգացումներ և այն կառույցները, որոնք անկենսունակ են, անսկզբունքային, իրենց դերը զիջելու են լուրջ դերակատարների՝ ի դեմս տարածաշրջանի խաղացող պետություններին կամ այս կառույցների փոխարեն նոր համագործակցության ձևաչափեր են ստեղծվելու։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո