Փաստ ինֆո

Խնդիրը ոչ թե Արցախի անկախության ճանաչումն է, այլ՝ ճիշտ ժամանակին և ճիշտ փուլում ճանաչելն է, - «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը։

Հիշեցնենք, որ Ադրբեջանի ագրեսիայի հետևանքով արդեն 20 օր է, ինչ պատերազմ է ընթանում։ Մինչ մարտի դաշտում իրադարձությունները նոր թափ են հավաքում, աշխարհասփյուռ հայությունը ակցիաներ է իրականացնում՝ Ադրբեջանի ագրեսիայի վրա աչք փակող միջազգային հանրության ուշադրությունը Արցախի անկախության ճանաչման հարցի վրա կենտրոնացնելու համար։
Տարբեր երկրների կողմից հնչում են ռազմական գործողությունները դատապարտող հայտարարություններ։ Այդ թվում՝ Իտալիայի Միլան քաղաքի քաղաքային խորհուրդը ճանաչել է Արցախի անկախությունը և դատապարտել Թուրքիայի ու Ադրբեջանի ագրեսիան, իսկ Լյուքսեմբուրգի խորհրդարանը միաձայն ընդունել է Արցախի նկատմամբ Ադրբեջանի սանձազերծած ռազմական գործողությունները դատապարտող բանաձև: Արցախում պատերազմական գործողությունները դատապարտող բանաձև է ընդունել նաև Բելգիայի Ֆլամանական խորհրդարանը։ Իսպանիայի Կոնգրեսի 21 պատգամավորներ և 15 սենատորներ Արցախի և Հայաստանի նկատմամբ թուրք-ադրբեջանական ագրեսիան դատապարտող համատեղ հայտարարություն են տարածել, իսկ Ավստրիան ընդունել է ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտությանը Թուրքիայի ռազմական միջամտությունը և Ադրբեջանին զենք մատակարարելու գործընթացը դատապարտող բանաձև։

Չնայած հայտարարություններին՝ սահմանագծի երկայնքով ռազմական գործողությունները շարունակվում են։ Ինչ կտան այս հայտարարությունները խնդրի կարգավորմանը հարցին ի պատասխան քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նշեց, որ այժմ ընթացող պատերազմական գործողություններից կախված է Արցախի լինել-չլինելու հարցը և, եթե ադրբեջանցիներն Արցախի հարցը լուծեն, ապա այդ ամենը որևէ նշանակություն չի ունենա, իսկ, եթե կարողանում ենք պահել դա, սկսվում է երկարատև բանակցային գործընթաց, ապա, բնականաբար այդ հայտարարություններն ընդհանուր ֆոն են ստեղծում։
Ըստ քաղաքագետի՝ եթե Հայաստանը ճիշտ քաղաքականություն վարի, կարողանան ճիշտ գործընկերների հետ խոսել, ճիշտ քայլեր ձեռնարկել, ապա այդ ամենը, բնականաբար, կարող է հանգեցնել նրան, որ որոշ երկրներ սկսեն ճանաչել և ճանաչված կլինի ոչ թե ինքնորոշման իրավունքը՝ որպես այդպիսին, այլ այն, որ Արցախի հայերը սկզբունքորեն չեն կարող Ադրբեջանի տիրապետության տակ լինել, որովհետև այդտեղ գոյության խնդիր կա։ Ստացվում է՝ կդրվի գոյության իրավունքը, ոչ թե՝ ինքնորոշման խնդիրը, որը չի վերաբերում ոչ Կատալոնիային, ոչ Շոտլանդիային։ Դանիելյանը գտնում է, որ իրադարձությունները պետք է արագ կատարվեն և զինադադարից հետո միանգամից ճանաչել Արցախի հարցը, իսկ միջազգային ասպարեզում դնել գոյապահպանության հարցը, դրանից հետո խոսել ինչ-որ զիջումների համար։

«Պետք է բանակցություններ սկսվեն, Ադրբեջանը կդնի տարածքների վերադարձման հարցը, նման դիրքորոշում ունեն գրեթե բոլոր երկրները (խոսքը յոթ շրջաններից որոշակի տարածքների մասին է) և, քանի որ զուգահեռաբար դրվելու է նաև կարգավիճակի, ապագայի հարցը, միանգամից ճանաչել կարգավիճակը և փաստի առաջ կանգնեցնել նրանց։ Իրենք պատերազմով մեզ փաստի առաջ են կանգնեցնում, մենք էլ՝ ճանաչմամբ փաստի առաջ կկանգնեցնենք և դա արդեն սեղանի քննարկման խնդիր կլինի՝ զինադադարի պայմաններում։ Այդտեղ շատ մեծ դեր կունենա, թե քանի երկիր կճանաչի կամ չի ճանաչի։ Խնդիրը ոչ թե Արցախի անկախության ճանաչումն է, այլ՝ ճիշտ ժամանակին ճանաչելն է»,- եզրափակեց քաղաքագետը։

Հիշեցնենք, որ սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանը ռազմական ագրեսիա է ձեռնարկել Արցախի շփման գծի ամբողջ երկայնքով, որին մասնակցում է նաեւ Թուրքիան, վարձկան-ահաբեկիչներ՝ Սմերչ, Պոլոնեզ, թուրքական Կասիրգա եւ այլ զինատեսակներով հրթիռակոծելով խաղաղ բնակավայրերը, այդ թվում մայրաքաղաք Ստեփանակերտը։ ՀՀ ԱԳՆ-ն հայտարարել է, որ Արցախի ժողովուրդը մարտնչում է թուրք-ադրբեջանական դաշինքի դեմ ու ընդգծել՝ Թուրքիան հավաքագրում է օտարազգի ահաբեկիչ զինյալների և տեղափոխում նրանց Ադրբեջան։ Հայաստանում եւ Արցախում սեպտեմբերի 27-ին հայտարարվել է ռազմական դրություն և ընդհանուր զորահավաք։ Թեև հոկտեմբերի 10-ին՝ ժամը 12-ից հումանիտար հրադադար հայտարարելու մասին Մոսկվայում Հայաստանի, Ռուսաստանի ու Ադրբեջանի արտգործնախարարների ձեռք բերած պայմանավորվածությանը, Ադրբեջանը շարունակում է խախտել այն՝ թույլ չտալով անգամ դիակները հանել ռազմական գործողությունների տարածքից։

Աղբյուր` Փաստինֆո