Փաստ ինֆո

Քաղաքացիական օբյեկտների թիրախավորումը պատերազմական հանցագործություն է։ Դա արգելված է մարդասիրական իրավունքով։ Հակառակորդի ագրեսիվ գործողությունների հետևանքով տուժած քաղաքացիական անձանց իրավունքների խախտման վերաբերյալ առաջիկայում անհատական գանգատներ կներկայացվեն ՄԻԵԴ։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց միջազգային իրավունքի մասնագետ Արա Ղազարյանը։

Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք՝ սեպտեմբերի 27-ի վաղ առավոտյան Ադրբեջանը ռազմական ագրեսիա է ձեռնարկել Արցախի շփման գծի ամբողջ երկայնքով, որին մասնակցում է նաեւ Թուրքիան՝ վարձկանների հետ միասին։ Հակառակորդը թիրախավորել է քաղաքացիական բնակչությունը Արցախում և Վարդենիսում։ Ագրեսիայի հետևանքով կան զոհեր և վիրավորներ քաղաքացիական բնակչության շրջանում, առկա է գույքային մեծ վնաս։ Ավելին՝ Ադրբեջանը հեռահար հրթիռներով հրթիռակոծում է քաղաքացիական այնպիսի օբյեկտներ, ինչպիսիք են՝ ԱԻՆ-ի շենքը, նաեւ լրագրողական խմբերին։

«Ադրբեջանը հեռահար խոցման միջոցներով անցել է քաղաքացիական այն ենթակառուցվածքների ոչնչացմանը, որոնք կարող են նաև բնապահպանական աղետ առաջացնել»,- հոկտեմբերի 3-ին հայտարարել է ՀՀ ՊՆ ներկայացուցիչ Արծրուն Հովհաննիսյանը։

Արա Ղազարյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ընդգծեց, որ քաղաքացիական օբյեկտը չի կարելի թիրախավորել, առավել ևս այն օբյեկտը, որը կարող է բնապահպանական խնդիրներ առաջացնել։ Այդ ամենը հստակորեն արգելված է մարդասիրական իրավունքով։ Իսկ մարդասիրական իրավունքի նպատակն այն է, որ նվազեցվի հենց քաղաքացիական բնակչությանը հասցվող վնասը։ Ինչ վերաբերում է զսպող մեխանիզմներին, ապա նախ և առաջ պետք է ֆիքսել փաստերը և ներկայացնել միջազգային կառույցներին, ինչն արդեն արվում է։ Մնացած մեխանիզմներն արդեն քաղաքական են, ուստի՝ պետք է աշխատի դիվանագիտական կորպուսը։ Արա Ղազարյանը միջազգային կառույցներից առանձնացրեց ԵԽ-ն՝ հաշվի առնելով, որ խախտվել են մարդու իրավունքները, որն առայժմ բավարարվում է հայտարարություններ անելով՝ հանձնակատարի և ԵԽ մակարդակով։ Ղազարյանը գտնում է, որ առաջին հերթին կանխողը քաղաքական մեխանիզմն է՝ տարբեր երկրներ կոչ են անում դադարեցնել կրակը և սկսել բանակցությունները։ Ավելին՝ Ղազարյանը վստահեցնում է, որ որքան ադրբեջանական կողմը շարունակի երկար թիրախավորել քաղաքացիական բնակչությանը, այնքան իր վրա ճնշումը կմեծանա և կսպառվեն ռեսուրսները՝ ճնշմանը դիմակայելու։
«Չի կարող պարբերաբար թիրախավորել քաղաքացիական բնակչությանը։ Այստեղ նա ռիսկի է գնում, ըստ էության»,- ասաց Ղազարյանը՝ նշելով, որ մինչև արձագանքը որոշակի ժամանակ կա, որից փորձում են հնարավորինս օգուտ քաղել։

Ինչ վերաբերում է ՄԻԵԴ-ի կողմից միջանկյալ միջոցի կիրառման պահանջները խախտելուն, ապա այդտեղ առկա է ոչ միայն Կոնվենցիայի 34-րդ հոդվածի, այլև՝ 1-ին հոդվածի խախտում, որը սահմանում է մարդու իրավունքները հարգելու պարտականությունը, եւ 17-րդ հոդվածի խախտում, որն արգելում է իրավունքների չարաշահումը։

«Իրականում նպատակը ոչ թե ռազմական առավելություն ստանալն է, այլ՝ քաղաքացիների ահաբեկումը»,- ասաց Ղազարյանը։
Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք՝ ադրբեջանաթուրքական տանդեմի ռազմական ագրեսիային ակտիվորեն ներգրավված են նաեւ վարձկան գրոհայինները։

ՀՀ-ն դիմել էր ՄԻԵԴ՝ Ադրբեջանի նկատմամբ միջանկյալ միջոց կիրառելու պահանջով, այն է՝ պարտադրել Ադրբեջանին դադարեցնելու քաղաքացիական օբյեկտների ռմբակոծումը ՀՀ-ի և Արցախի Հանրապետության շփման գծի ողջ երկայնքով,.պարտադրել Ադրբեջանին ձեռնպահ մնալ ոչ ընտրանքային հարձակողական գործողություններից, պարտադրել Ադրբեջանին ձեռնպահ մնալ քաղաքացիներին, քաղաքացիական օբյեկտները և բնակավայրերը թիրախավորելուց:

ՄԻԵԴ-ը ՀՀ դիմումի հիման վրա սեպտեմբերի 30-ին որոշել է միջանկյալ միջոց կիրառել՝ կոչ անելով Ադրբեջանին և Հայաստանին զերծ մնալ այնպիսի միջոցներից, մասնավորապես ռազմական գործողություններից, որոնք կարող են հանգեցնել քաղաքացիական բնակչության կոնվենցիոն իրավունքների խախտման, այդ թվում՝ վտանգել նրանց կյանքն ու առողջությունը։ Միջանկյալ միջոց կիրառելու մասին որոշումից հետո էլ Ադրբեջանի ձեռագիրը չի փոխվել։ Ավելին՝ շարունակել է ակտիվ թիրախավորել խաղաղ բնակչությանը՝ հրթիռակոծելով Մարտունին, Հադրութը, Ստեփանակերտը։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո