Փաստ ինֆո

Որպես տարածքային և համայնքային զարգացման հիմնական գործիք՝ սուբվենցիոն ծրագրերը որդեգրվեցին դեռ նախորդ կառավարության ժամանակ։ Իհարկե, լավ է, որ ներկայիս կառավարությունը շարունակում է գործիքի կիրառումը, բայց պետք չէ այնպես ներկայացնել` կարծես սուբվենցիաների մասին ոչ ոք չգիտեր և միայն այսօր կառավարությունն այդ գյուտը արեց։

Այս մասին «Փատինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց ՀՅԴ Հայաստանի Գերագույն մարմնի անդամ, Գյուղատնտեսության նախկին նախարար Արթուր Խաչատրյանը՝ անդրադառնալով սուբվենցիոն ծրագրերի շնորհիվ Հայաստանում իրականացվող ակտիվ շինարարությանը։ Խաչատրյանը մասնավորապես հիշեցրեց, որ սուբվենցիայի հնարավորությունը ՀՀ-ում առկա է Հանրապետության ստեղծման առաջին իսկ օրվանից։

«2016-ից ի վեր սուբվենցիաները դարձան համայնքների զարգացման կառավարության կողմից օգտագործվող հիմնական գործիքը։ Ուղղակի, ճիշտ կլիներ նշել, որ «տարածքային համաչափ զարգացման՝ կառավարության որդեգրած բանաձևը՝ սուբվենցիոն ծրագիրը» որդեգրվել էր դեռ Կարեն Կարապետյանի կառավարության օրոք, երբ տարածքային կառավարման ու զարգացման նախարարը դաշնակցական Դավիթ Լոքյանն էր: Իմ խոսքերը կարող են հաստատել ՏԿԵ նախարարության աշխատակիցները, մարզպետարանների և համայքնապետարանների աշխատակիցները»։

Խաչատրյանը հիշեցրեց, որ այդ ծրագրերով նախատեսվում էր թե ճանապարհների, թե մանկապարտեզների կառուցում և վերանորոգում, ջրամատակարարման, ջրահեռացման, ոռոգման համակարգերի ստեղծում։ Բավականաչափ մեծ ծավալի էր զբաղեցնում հայտերը, որոնցով պետք է հին լուսավորության համակարգերը փոխարինվեին էներգախնայող լամպերով։

«Ճանապարհների ասֆալտապատումը եղել է, լավ է, որ այս կառավարության ժամանակ մի քիչ ավելի լայն թափով է իրականացվում, քան նախորդ կառավարության ժամանակ, բայց միայն ճանապարհների կառուցմամբ երկրի տնտեսական զարգացում, հավասարաչափ զարգացում մարզերի միջև չես կարող ապահովել։ Մարզի զարգացումն ապահովելու համար պետք է բացահայտել մարզերի մրցակցային առավելությունները և տարածքային զարգացման քաղաքականությունը կառուցել հենց այդ առավելությունների վրա։ Այն, ինչ դեռ այն ժամանակ արվում էր Եվրամիության աջակցությամբ՝ յուրաքանչյուր մարզի համար մշակվեց առանձին զարգացման ռազմավարական ծրագրեր։ Ճանապարհների կառուցումը անհրաժեշտ պայման է տարածքային զարգացման համար, բայց բավարար չէ»։

Խաչատրյանը փաստում է, որ Վայոց Ձորի մարզում հանքաարդյունաբերությունը չի կարող դիտվել որպես մրցակցային առավելություն, Ջերմուկի տարածաշրջանի համար դա առողջարանային տուրիզմն է։ Շիրակում զարգացած է եղել թեթև արդյունաբերությունը։ Տարբեր գյուղերում էլ գազամատակարարում, ջրահեռացում, լուսավորության համակարգի տեղադրում միշտ էլ եղել է։

«Հայաստանը աշխարհի ամենագազաֆիկացված երկիրներից մեկն է, այնպես չէ, որ գյուղերը սկսեցին գազաֆիկացվել 2018 թվականի մայիսից հետո։ Նույնիսկ Հայաստանում հիմնադրամ կար, որի նպատակը էներգախնայող լուսային համակարգերի տեղադրումն էր, բանկերն էին վարկավորում տրամադրում դրա համար։ Այնպես չէ, որ մինչև այս անապատ էր»,- ասաց Խաչատրյանը։
Որպես անցյալում կատարվածի օրինակ՝ Արթուր Խաչատրյանը հիշեցրեց այն ժամանակները, երբ կառավարությունը սուբսիդավորում էր մարզային նշանակություն ունեցող ծրագրերի իրականացումը, օրինակ՝ Գյումրիում Շիրակ հյուրանոցի վերանորոգումը։ Փաստում է, որ նախկին մոտեցումների և նախկին քաղաքականության շարունակությունն է։ Մեխանիզմը միշտ եղել է, պարզապես քիչ էր օգտագործվում. 2016,17 և 18-ի սկզբներին ինտենսիվացվեց։

«Նաև 5 տարի առաջ կային համայնքներ, որտեղ 40 տարի մանկապարտեզ չի եղել և այն ժամանակ էլ կառուցվել է։ Եվ այսպես ամբողջը ՀՀ տարածքով։ Թող նախարարությունը ներկայացնի քանի մանկապարտեզ է կառուցվել։ Ի վերջո մանկապարտեզաշինությունը հո նոր չսկսվե՞ց։ Այս հեծանիվը հորինվել է շատ շուտ, հիմա այն օգտագործվում է, լավ է արվում, բայց պետք չէ այդ հեծանիվ հորինելը սեփականաշնորհել։ Ի վերջո` այդ հեծանիվը Հայաստանում չի հորինվել, ի վերջո, բառը հուշում է, որ սա հայկական չէ»,- հավելեց Արթուր Խաչատրյանը։

Բանախոսը նկատեց, որ երկրում շինարարությունը զրոյից չի սկսվել։ Ճանապարհաշինարարությունը բոլորը տեսնում՝ շնորհակալություն են հայտնում, բայց տնտեսական արդյունավետության տեսանկյունից գուցե ջրամբարն ավելի կարևոր է՝ մանավանդ հաջորդ պատերազմները ջրի համար են լինելու։

«Ճանապարհ կառուցելը լավ բան է, բայց տնտեսական արդյունավետության տեսանկյունից միգուցե այլ կապիտալ ներդրումը ավելի մեծ արդյունք կարող էր ապահովել։ Օրինակ՝ ջրամբարների կառուցումը։ Եթե միջոցները լինեին անսահմանափակ, իհարկե կարելի էր թե ջրամբար, թե ճանապարհ կառուցել, թե լուսավորություն անցկացնել, բայց քանի որ միջոցները սահմանափակ են, պետք է ուսումնասիրել այս գումարը ինչ ազդեցություն կունենա, եթե ներդրվի ինչ որ բնագավառում»,- «Փաստինֆո»-ին ասաց Արթուր Խաչատրյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո