Փաստ ինֆո

Հակակոռուպցիոն դատարանների ստեղծումը կոռուպցիայի դեմ պայքարում լուծում չի կարող լինել, դա ընդամենը գործիք է, որի միջոցով պետք է լուծմանը հասնել, սակայն, մեծ հաշվով այդ նույն գործառույթն իրականացնում են ընդհանուր իրավասության դատարանները և որևէ խնդրի մասին տեղեկացված չեմ եղել։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց իրավաբանական գիտությունների թեկնածու, փաստաբան Զորայր Հարությունյանը՝ անդրադառնալով Հակակոռուպցիոն դատարանների ստեղծման վերաբերյալ նախագծին։

Հիշեցնենք, որ դատաիրավական բարեփոխումների ծրագրի շրջանակներում հանրային քննարկման է դրվել Հակակոռուպցիոն դատարաններ ստեղծելու մասին օրենսդրական փաթեթը։

Զորայր Հարությունյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց, որ այն գործառույթները, որը պետք է իրականացնի Հակակոռուպցիոն դատարանը, տարիներ շարունակ իրականացվել են ընդհանուր իրավասության դատարանների կողմից և ինքը՝ որպես գործող փաստաբան տեղեկություն չունի խնդիրների մասին և չի կարող դեպքեր մատնանշել, երբ ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավորը չի կարողացել կամ ոչ պատշաճ է քննել նման գործերը։ Նրա խոսքով՝ այդ առումով անհասկանալի է մասնագիտացված նոր դատարանի ստեղծման սուղ անհրաժեշտությունը, միաժամանակ նշում, որ դա բացասական երևույթ չի կարող լինել, քանի որ ավելի բարձր անկախության երաշխիքներով դատավորներ են լինելու։

«Կարծում եմ՝ ինչպես ընդհանուր իրավասության դատարանն էր լուծում տալիս, այդպես էլ շարունակելու է լուծում տալ, պարզապես շենքի վրա գրված դատարանի անվանումն է տարբերվելու և դատավորների աշխատավարձը»,- ասաց փաստաբանը։

Դիտարկմանը, որ նախկինում եղել են Տնտեսական և այլ մասնագիտացված դատարաններ, որոնք հետագայում լուծարվել են և արդյո՞ք նման մտահոգություն չկա նաև Հակակոռուպցիոն դատարանների դեպքում, փաստաբանն արձագանքեց՝ նշելով, որ մեզ մոտ դատարանակազմության վերաբերյալ մտահոգություններ կան և միշտ էլ կլինեն, որովհետև դատարանակազմության մասով պարբերաբար փոփոխություններ են կատարվում, հատկապես՝ ընդհանուր իրավասության դատարանների մասով։
Հարությունյանը հիշեցրեց, որ նախկինում եղել են նաև Վարչական շրջանների դատարաններ, որը վերափոխվեց Երևանի դատարան, կար Հյուսիսային դատարան, Հարավային դատարան, որոնք վերածվեցին մարզային դատարանների և այդ փոփոխությունները պարբերաբար են լինում՝ ավելի արդյունավետ դատարաններ ստեղծելու համար, մինչդեռ, Հարությունյանը գտնում է, որ խնդիրն ամենևին դատարանակազմության մեջ չէ։

«Երբ դատավորների անկախության մակարդակը և երաշխիքները բավարար չափի են լինում, անկախ դատարանի անվանումից, այդ դատարանները լավ են աշխատում»,- ասաց Հարությունյանը։

Ինչ վերաբերում է Հակակոռուպցիոն դատարանների դատավորներին ավելի բարձր աշխատավարձ հատկացնելուն, փաստաբանը նշեց, որ դատական համակարգում դա տրամադրություններ կստեղծի և իրավիճակ կփոխի, քանի որ դատավորներն ընդհանուր առմամբ վարձատրվում են նույն կարգով, նույն գումարն են ստանում և տարբերությունը կազմում է միայն աշխատանքային փորձի հաշվարկումը։

«Նոր նշանակված դատավորին ավել շատ գումար տալ, քան տարիների վաստակ ունեցող դատավորներին, կարծում եմ՝ տրամադրություններ կփոխի դատական համակարգում»,- ասաց փաստաբանը։

Ինչ վերաբերում է սահմանադրական փոփոխությունների շրջանակներում նախատեսվող դատաիրավական բարեփոխումներին, մասնավորապես՝ Սահմանադրական դատարանի ու Վճռաբեկ դատարանի կամ Վճռաբեկ եւ վերաքննիչ դատարանների հնարավոր միավորմանը վերաբերող նախագծերին՝ փաստաբանը նշեց, որ Վերաքննիչ և Վճռաբեկ դատարանների միացման հարցն արդեն երկար է քննարկվում, մասնավորապես՝ պատրաստվում էին պալատներ ստեղծեին, որոնցից մեկը պետք է քններ վերաքննության կարգով գործեր, մյուս պալատը՝ վճռաբեկության կարգով, ինչը, փաստաբանի գնահատմամբ խնդրահարույց է։

«Մեծ հաշվով՝ մենք իրական,փաստացի փոփոխություն չենք կատարելու, ստացվում է մի իրավիճակ, երբ դատարանի շենքի վրա գրված անվանումը փոխում ենք և սպասում ենք ինչ-որ փոփոխություն։ Այսինքն՝ եթե անգամ Վերաքննիչ և Վճռաբեկ դատարանները միավորվեն, Վերաքննիչ դատարանի դատավորները կշարունակեն քննել վերաքննության կարգով գործեր, բողոքներ քննել, Վճռաբեկ դատարանի դատավորները՝ վճռաբեկության կարգով բերված գործերը, բողոքները »,- ասաց նա՝ նշելով, որ բովանդակությունը չի փոխվելու։ Ավելին՝ բովանդակության փոփոխությունների համար, ըստ փաստաբանի, լուրջ քայլեր արված չեն եղել և բոլոր փոփոխությունները եղել են ֆորմալ բնույթի։

Բացի այդ՝ քննարկվում է նաև առաջարկ, համաձայն որի՝ ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավորները կարող են որոշել նաև սահմանադրականության հարցը, ինչը փաստաբանի կարծիքով, աբսուրդ է և մոտեցումներն էլ իրարամերժ են։

«Մի կողմից ասում ենք՝ անհրաժեշտ է մասնագիտացված դատարան, որը պետք է կոռուպցիոն գործեր քննի, մյուս կողմից էլ ասում ենք՝ սահմանադրականության հարցերը կարող են ընդհանուր իրավասության դատարանները կամ Վճռաբեկ դատարանի պալատը որոշի»,-նշեց Հարությունյանը։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո