Փաստ ինֆո

Լիբանանի մայրաքաղաքում իրադրությունը լարված է։ Երկրորդ օրն է, ինչ չեն դադարում բողոքի ցույցերը: Բեյրութում տեղի ունեցած պայթյունից հետո ընդդիմությունը մարդկանց դուրս է բերել փողոց, սկսվել է կառավարության ճգնաժամը, շրջակա միջավայրի և տեղեկատվության նախարարները պաշտոնաթող են եղել: Սրվել է Լիբանանի տնտեսական խորը ճգնաժամը: Ոստիկանները հատուկ նշանակության ուժերի և բանակի աջակցությամբ ցրել են բողոքի ակցիայի մասնակիցներին, մի քանի ակտիվիստ փորձել է գրոհել կառավարության շենքը: Թեմայի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է «Զարթօնք» օրաթերթի գլխավոր խմբագիր Սևակ Հակոբյանի հետ։

- Լիբանանում բողոքի ալիք բարձրացնելու և կառավարության հրաժարականը պահանջելու համար կարծես առիթ էր պետք, որն էլ հանդիսացավ Բեյրութում աղետալի պայթյունը։ Սպասելի՞ էր։

-Այս ամենը հոկտեմբերի 17-ին Բեյրութում սկսած հեղափոխության շարունակությունն է։ Քովիդ 19-ը այս գործընթացը զսպել էր, բայց այս պայթյունը ստիպեց մարդկանց մոռանալ Քովիթդը և շարունակել այն, ինչ սկսել էին, պահանջում էին իշխանության հրաժարականը։ Տեղի ցույցերով կառավարությունը հրաժարվել էր և միակողմանի, նոր կառավարություն կազմվեց, որն ամբողջությամբ Հզբոլլահի ազդեցության տակ էր, որը ժողովուրդը մերժում էր և հիմա էլ շարունակում է։ Այս պայթյունը ցույց տվեց, որ կառավարությունը շատ հարցերում թերանում է՝ քաղաքացիների անվտանգությունն ապահովելու հարցում նաև։

- Լիբանանում իշխանափոխության կոչերը գնալով ավելի բարձր են հնչում և նման տրամադրություններ են հայտնում ոչ միայն վրդովված ցուցարարները, այլև որոշակի դիրք և ազդեցություն ունեցող գործիչներ։

-Ցույցերը վերսկսվեցին ավելի մեծ թափով։ Իսկ հրաժարականների մասով՝ մեկը արտաքին գործերի նախարարն էր, որը պայթյունից առաջ հրաժարվեց։ Դա կապ ուներ իր այն բողոքների հետ, որ կառավարությունը ճիշտ չի աշխատում, միակողմանի հրահանգներ ունի կառավարությունից դուրս զինյալ խմբերի կողմից՝ այս պարագայում Հզբոլլահի։ Նախարարների հրաժարականի հետ զուգահեռ պատգամավորների հրաժարականներ եղան։ Պայթյունից անմիջապես հետո վեց պատգամավոր հրաժարական տվեց, Լիբանանյան կուսակցության երեք անդամ հրաժարվեցին։ Նույն կուսակցության անդամ հայ գործիչը պայթյունի զոհն էր։ Նրա թաղման ժամանակ կուսակցության երեսփոխանները հրաժարական ներկայացրեցին՝ բողոք բարձրացնելով, որ իրենց խորհրդարանում լինել-չլինելը ոչինչ չի փոխում։ Կառավարությունը շարունակում է լռել և հաշվետվության չի նստում խորհրդարանում մեծամասնության հետ։ Երեք պատգամավորների հրաժարականներին հաջորդեցին ևս մի քանիսը, բայց պետք է հասնի մեծամասնությանը և որպեսզի հասնի արտահերթ ընտրություններին, որն իմ կարծիքով տեղի չի ունենա։

- Ցուցարարները կառավարական մի քանի շենք էին գրավել, Արտաքին գործերի նախարարության շենքը հռչակել հեղափոխության շտաբ․ ոստիկաններն ու զինվորականները կարողացել էին մի քանի ժամ անց ազատել շենքերը։ Տուժածներ, ձերբակալվածներ կա՞ն։

-Երբ որ ցույցերը շատ են մոտենում պետական, կառավարական կառույցներին, ապա ապահովական ուժերը միջամտում են և միայն ջրով չէ, որ հանդարտեցնում են , այլ արցունքաբեր գազերով, պլաստիկ կապարներով։ Անշուշտ, այս գործընթացում տուժողներ կան երկու կողմերից։ Ժողովուրդն էլ ձեռքերը ծալած նստած չէ։ Երկու կողմերում էլ վիրավորներ կան։ Առնվազն 55 մարդ էր հոսպիտալացվել, ոստիկանությունը հաղորդել է մեկ ոստիկանի զոհվելու մասին: Հայկական կողմից անհատական մակարդակով բողոքողներ կան։ Կուսակցությունները նախաձեռնողները չեն, մանավանդ կառավարությունում են շարունակում մնալ։ Կարծում եմ՝ գալիք օրերին անպայման կուսակցություններն իրենց կեցվածքը կհասկանան։

-Ներքաղաքական սրացումները, կարծես, երկար ժամանակ չեն հանդարտվելու։ Լիբանանի հայ համայնքն այդտեղ ապագա ունի՞։

-Այս պրոցեսը երկար է շատ։ Տարածաշրջանային ճանապարհը, որ նայենք, օրինակ սկսենք Եգիպտոսից, հասնենք Իրան, Իրաք, Սիրիա և հասնենք Լիբանանի վերջին 50 տարին, կտեսնենք, որ յուրաքանչյուր հեղափոխություն կամ իշխանափոխություն, որ տեղի ունեցավ, օրինակ` Եգիպտոսում, որտեղ առաջին վարչապետը հայ էր, հարուստ գաղութ էր, հիմա 2000 հայ կա թե ոչ։ Իրանի հեղափոխությունից հետո հայեր մնացին այն ինչ-որ մնաց։ Սիրիայի մեծ գաղութը ևս քանդվեց։ Այս մասով, եթե նայենք, Լիբանանը նույն ճակատագիրը կունենա»։

-Պայթյունից պատճառված վնասի գնահատում եղե՞լ է։

Պայթյունից վնասի հստակ գնահատում չի եղել, որովհետև ամեն օր նոր փաստեր են ի հայտ գալիս։ Նավահանգիստը հիմքից քանդված է։ Բեյրութին նոր նավահանգիստ է պետք, իսկ նավահանգիստը նախ ժամանակի, հետո նյութական առումով՝ միլիարդավոր դոլարների մասին է խոսվում։ Վնասներն ավելի են հստականում։ Շենքեր կան, որոնք հիմքից նորոգման կարիք ունեն՝ ապակուց մինչև ճաքած պատ։

Զրույցի ընթացքում Սևակ Հակոբյանը հայտնեց, որ այսօրվա դրությամբ ըստ առողջապահության նախարարության՝ 60 անհայտ կորած կա։ Օրեր են անցել և անհայտ կորածները գուցե այլևս չգտնվեն։ Զոհերի թիվը 160 է ։ Վիրավորների թիվը 6000 է։ 250 հազար քաղաքացի էլ մնացել է անօթևան։

Աղբյուր` Փաստինֆո