ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Հայ գրականության երկու երեսը 07/29/2020 14:55 | Վերլուծություններ
Այս օրերին «Հայ գրականության «հայ» -ը հանողների պարզաբանումները, այն ամեն կերպ արդարացնողների արդարացումները, նաև՝ տեղի ունեցածի պատճառահետևանքային կապերը փնտրելիս սկզբնաղբյուրի արժեք կարելի է վերապահել տերպետրոսյանական հայտնի՝ «ազգային գաղափարախոսությունը կեղծ կատեգորիա է» մտքին, տեսակետին: Տպավորությունը, թե՝ դպրոցական ծրագրերում /ոչ միայն՝ հայ գրականության/ այս տեսակետին են փորձում մարմին ու կերպավորում տալ, գնալով ավելի շոշափելի է դառնում:
Եվ այն տալիս են նաև՝ գրականությամբ, հաճախ նույնիսկ՝ մտացածին հակադրություններով, ասենք՝ Րաֆֆուն հակադրելով Արամ Պաչյանին:
Հակադրել պետք չէ, կարիք չկա, ամեն ստեղծագործող իր ժամանակի ծնունդն է և անհրաժեշտությունը:
Դանիել Վարուժանը դեռ 1909-ին էր Գենտից Թեոդիկին գրում՝ «Ա՜հ, որքան կուզեի Մարդ էակին գիրքը գրել, ասկե վերջ պիտի սկսիմ ինքզինքս ճանչնալ, հայրենիքը զմեզ մեր անձեն հեռացուցած է»:
Այն, որ հայ գրողը, բանաստեղծը պատմության բերումով տասնամյակներ զրկված է եղել «մարդ էակին» գիրքը գրելու հաճույքից, քանզի մեր պատմական ճակատագիրը, հայկական հարցը մեզ հեռացրել է մարդուց, օրինակ՝ հոգեբանական արձակից, շատ ստեղծագործողներ են վկայել ու դժգոհել: Այսինքն, հայ լինելն, իսկապես, շատերի համար կյանք է արժեցել, արժեցել է ստեղծագործական հնարավորությունների ու բացահայտումների սահմանափակում՝ գրականության համար քիչ ժամանակ ու տարածություն թողնելով...
Ի դեպ, ժամանակին խոսելով մեր ժամանակի գրականության պահանջներից, սրանից դժգոհում էր նաև Աղասի Այվազյանը: Իր հետ ունեցածս հարցազրույցներից օրինակ բերեմ, ուր ասում էր՝ «Ցուցադրական, հայրենասիրական գրականություն ունենք՝ գոյատևելու, լինելու: Վերլուծությունը մեզնից հեռու է»:
Ես հայրենասեր եմ, նույնիսկ նացիոնալիստ, բայց նաև՝ մարդ եմ, անհատ եմ: Որպես ազգասեր, ես ամեն ազգային բան պահպանում եմ, ինձ Րաֆֆին պետք է: Բայց նրա մոտ մարդու բացահայտում չկա: Գեղագիտություն էլ չկա,,:
Ըստ իս, հենց այս՝ պետքի, անհրաժեշտի դիտանկյունից պիտի մեր դասական գրականության շատ գործեր ու հեղինակներ ներկայացվեն, պարզաբանվեն սովորողներին, բայցև՝ կարևոր միտքը շեշտադրելով՝ զուտ հայրենասիրությունը չի կարող դառնալ տաղանդավոր գրականություն:
Գրականությունը մարդու բացահայտումն է, վերլուծությունը, այսօր առավել քան՝ ինչպես Աղասի Այվազյանն էր ասում՝ «ներսդ բացելու ժամանակը»: «Պիտի անամոթ լինի գրողը, պիտի թաքցնելու բան չունենա, իսկ մեծամասնությունը թաքցնում է, ուզում է գեղեցիկ երևալ»
Իհարկե, ասվածը չի ենթադրում, թե դպրոցական ծրագրերում պիտի ներառել ժամանակակից գրողների ամենաներքին բացվածքները: Պիտի կարողանալ ծրագրային նյութի մեջ ընդգրկել հայերի ստեղծած այնպիսի գրականությունը, որը կկարողանա հայ գրականության անցած ճանապարհի ճշմարիտ պատկերը տալ, այդ թվում նաև՝ բազմաթիվ ինչուների պատասխանները:
Այսինքն, ծրագիրը կազմելու համար ընտանիքի երեխաների դժգոհություններով և նույնիսկ դպրոցականների պահանջարկով առաջնորդվելը քիչ է, պիտի կարողանալ համադրել, տարբերակել, պարզաբանել:
Ահավասիկ, Դանիել Վարուժանն ու Աղասի Այվազյանը օրինակը տալիս են…
Հեղինակ՝ Ա.Ե.
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
01/14/2025 18:28
Ալիևի հարաբերությունները լարվում են և’ Իրանի, և’ Ռուսաստանի հետ
Տեսադարան
09/02/2024 10:55
Սեպտեմբերի 2-ը Արցախի Հանրապետության հռչակման օրն է
Մամուլ
- 01/18/2025 08:30 Ի՞նչ խորհուրդ են ստեղծում Արշակ Կարապետյանը, Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյանն ու Ալբերտ Բազեյանը. «Փաստ»
- 01/18/2025 08:26 Ձվածեղ պատրաստող բռնապետը ստիպում է իրեն տեսնելիս ոտքի կանգնել. «Ժողովուրդ»
- 01/18/2025 08:23 Փաշինյանը՝ երկու քարի արանքում․ «Հրապարակ»
- 01/18/2025 08:20 Հերթական խորհուրդն է ստեղծվել․ ի”նչ են փոխելու ոստիկանության համակարգում վարչապետն ու 30 պաշտոնյաների աստղաբույլը. «Ժողովուրդ»
- 01/18/2025 08:18 Նիկոլ Փաշինյանի նոր վախերը․ «Հրապարակ»
- 01/18/2025 08:15 10 տարում ԱԺ կրտսեր փորձագետից՝ ՀՀ Գլխավոր հարկադիր կատարող․ ով է Սիրո Ամիրխանյանը. «Ժողովուրդ»
- 01/18/2025 08:12 Տուգանվելու նոր թեմա են մտածել․ «Հրապարակ»
Գործ #
09/21/2024 14:53
«Արմավիր» ՔԿՀ-ում կալանավորին տևական ժամանակ խոշտանգել, ապա՝ սպանել են՝ «կանոններ» չպահելու, այդ թվում՝ գիշերն անկողնում միզելու համար, ՔԿՀ -ում նույն խցում են պահել սպանվածի որդուն ու հորը սպանողին
03/06/2023 21:01
Արյունոտ օղակն ամբողջական չէ առ այսօր. Ինչ կապ ուներ Յուզբաշյանի սպանությունը Ղանդիլյանի սպանության հետ
06/17/2022 17:36
Նոտարի աշխատասենյակից հափշտակվել է կնիքը ու աշխատասենյակը հրկիզվել՝ ԵԿՄ Էրեբունու տարածքային բաժանմունքի նախագահ Մանվել Բատիկյանի քավորությամբ. Խարդախությունների մի ամբողջ կծիկի հետքերով
07/20/2020 20:31
Վանաձորում սպանվել է հայտնի ֆիզիկոս Մնացականյանը. Սպանության առիթը՝ 1000 դրամ
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 09/27/2024 20:29 Միջպետական սահմանների՝ աշխարհագրական առումով ճշգրտման հարցերը գործադիր իշխանության իրավասության տիրույթում են. հրապարակվել է ՍԴ որոշումը
- 09/02/2024 15:38 Հրատապ. Հրապարակվել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պետական սահմանի սահմանազատման և սահմանային անվտանգության հարցերով հանձնաժողովների համատեղ գործունեության մասին կանոնակարգը
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
Հարցազրույց
- 01/04/2025 20:09 Ինֆորմացիա բացեմ՝ դեռ 90-ականներից հանցավոր պլան է մշակվել, որ Հայաստանում չպետք է լինի 1 միլիոնից ավել հայ. դրա հետևում միայն թուրքերը չեն. էքստրասենս
- 12/30/2024 11:29 Ամանորի նախաշեմին «Հայաստան» խմբակցության անդամներն այցելել են առաջնագիծ
- 12/19/2024 19:01 Եթե Ադրբեջանը Հայաստանի վրա հարձակվելու մտադրություն չունի, էսկալացիայի հավանականությունը զրո է. Փաշինյանն արձագանքել է Ալիևի հայտարարություններին
- 12/16/2024 22:51 Դավիթ Առուշանյանը՝ իր նախորդի ճակատագրին արժանանալու հնարավորության մասին
Մեկնաբանություն
- 01/17/2025 17:41 Գնամ Եռաբլուր, ասեմ՝ հորդ դատեցին․ Աստղ Գալեյան
- 01/17/2025 16:20 Աշխարհը չի կարող թույլ տալ, որ Ադրբեջանի շինծու արդարադատությունը հաղթի. Օսկանյան
- 01/17/2025 14:47 Գաբրիել Չենբերջյանը կմնա ազատության մեջ
- 01/17/2025 14:05 Ակնհայտ է, որ Ալիևի նպատակն է հերթական շանտաժների, սպառնալիքների ու վերջնագրերի միջոցով կորզել հերթական զիջումներ, նվաճել ռազմավարական նշանակության նոր տարածքներ. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 01/18/2025 21:05 «Tesla» ավտոմեքենան ամբողջությամբ այրվել է
- 01/18/2025 20:55 Դաշտադեմում խոտածածկ տարածք է այրվել
- 01/18/2025 19:54 Երևանյան լճից փրկարարները տղամարդու մարմին են դուրս բերել. shamshyan.com
- 01/18/2025 17:59 Կոշում «BYD» ավտոմեքենան բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, ապա քարերին. shamshyan.com
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ