Փաստ ինֆո

Գործազրկության հետ կապված որևէ վիճակագրություն չկա։ Պետական այն մարմինները, որոնք դրա համար պատասխանատու են և պետք է հաշվարկեն, չեն անում դա։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց Հայաստանի գործատուների միության նախագահ, տնտեսագետ Գագիկ Մակարյանը։

Այստեղ ամենաառաջին պատասխանատուներն Էկոնոմիկայի, աշխատանքի ու սոցիալական հարցերի նախարարությունն են, որոնք պետք է հասկանան այդ հաշվարկների կարևորությունը պետական ռազմավարությունների վերանայման մեջ. «Եթե խոսենք ոլորտային գործազրկության մասին, ապա պետք է առաջնորդվենք հետևյալ կերպ, թե մեր տնտեսության որ ճյուղում քանի մարդ է զբաղված։ Արդյունաբերության մեջ ունենք 104 հազարի չափ աշխատող։ Հիմա եթե արդյունաբերությունն իր տնտեսական ակտիվությամբ մոտ 15-17 տոկոս ավելի վատ վիճակում է գտնվում և որոշ խոշոր ընկերություններ, որոնք օրինակ հրուշակեղենի արտադրության կամ այլ ոլորտներում հազարավոր աշխատողներ ունեն, ապա կարող եմ ենթադրել, թե ինչքան կարող է արդյունաբերության անկումն իրենց վրա անդրադառնալ։

Շինարարության ոլորտում աշխատում է մոտավորապես 98 հազար մարդ, բայց եթե այս ոլորտում 20 տոկոս անկում ունենք, ուրեմն կարող ենք ենթադրել, թե այդ տնտեսական ակտիվության անկումը շինարարության ոլորտում ինչքան գործազրկություն կարող է գեներացնել։ Առևտրի ոլորտում աշխատում է 119 հազար մարդ, բայց այստեղ 51 տոկոսով տնտեսական ակտիվությունն ընկել է։ Չենք ասում, որ երկու անգամ կկրճատվի, բայց եթե նույնիսկ 25 տոկոսի հաշվարկով վերցնենք, արդեն գործազուրկների թիվը տասնյակ հազարներ կկազմի։ Այսպիսի թվերով եթե շարժվենք, վերջում բավականին մեծ թիվ կունենանք»,-ասաց Գագիկ Մակարյանը։

Տնտեսագետի հաշվարկներով մինչև տարեվերջ գործազրկությունը մոտ 80 հազարով կավելանա և եթե 2018թ.-ին 245 հազար գործազուրկ կար, որի մի մասը 2019թ.-ին ստվերից եկավ և թիվը դարձավ 210 հազար, ապա մինչև տարեվերջ այս թվին կգումարվի 80 հազար և գործազրկության թիվը կմոտենա 300 հազարին։

Գագիկ Մակարյանի խոսքով զարմանալին այն է, որ չունենք վիճակագրություն, թե տնտեսության որ ճյուղերն են ուժեղ դիմակայել, որ ճյուղերն են լոկոմոտիվի դեր կատարում և կարելի է նրանց վրա հույս դնել։ Չունենք ևս մեկ վիճակագրություն, որը կարևոր է Հայաստանի տնտեսական աճի համար. «Արդեն երկու տարի է ասում ենք, որ ՀՀ-ում միջին աշխատավարձը կազմում է 400 դոլար, բայց վստահաբար կասեմ, որ հիմա դա այլևս 400 դոլար չէ։ Իհարկե այժմ ավելի քիչ է, եթե հաշվի առնենք, որ աշխատողների մի մասը հարկադիր պարապուրդի է գնացել, մի մասը ֆորսմաժորային իրավիճակից օգտվելով՝ զրո վճար է ստացել, մի մասը 25 տոկոսով է վարձատրվել, աշխատաժամեր են կրճատվել, բնականաբար աշխատավարձերն այլևս նույնը չեն»,-ասաց տնտեսագետը։

Թե ինչու չկան այդ վիճակագրությունները, Գագիկ Մակարյանն ասաց, որ տպավորություն է՝ կա՛մ չեն կողմնորոշվում, որ դա պետք է անեն, կա՛մ մտածում են՝ եթե այդ թվերն ասեն, դրանց համար պատասխանատու են դառնալու. «Դրանից հետք ինչ-որ միջոցառումներ պետք է անեն, ինչն իրենց համար գլխացավանք է, կամ էլ ուղղակի անփույթ են վերաբերվում, անտարբեր են։ Ամեն մեկն իր համար գլուխը տաք տեղ է պահում։ Որոշ նախարարություններ վարպետորեն հենց այդպես էլ անում են»,-ասաց Գագիկ Մակարյանը՝ նկատելով, որ եթե այդ տվյալները լինեին, արդեն կմտածեին հետկորոնավիրուսային պայմաններում տնտեսության վերականգնման մասին։ Նա նշեց, որ այժմ բյուջեի վերանայում է իրականացվում և եթե այդ տվյալները լինեին, ավելի արդյունավետ կլիներ. «Բյուջեի մեջ պետք է վերադասավորեն, թե որ լոկոմոտիվ ճյուղերին ինչքան է պետք օգնել, որ հզոր ձևով աշխատեն։ Գուցե կան ոլորտներ, որոնցից ժամանակավոր պետք է ձեռք քաշել, որոնց մուլտիպլիկատիվ էֆեկտը հիմա կարող է այդքան էլ կարևոր չէ։ Օրինակ հիմա հյուրանոցների վրա ինչ-որ ծախս կատարե՞նք։ Կարող է պարզվի, որ օրինակ հիմա պետք չէ ծախսեր կատարել, որովհետև միևնույն է զբոսաշրջիկ չի գալիս և ծախսած գումարները կարող է էֆեկտ չտան, բայց այլ ոլորտներում այդ ծախսերն էական ազդեցություն ունենան»,-ասաց տնտեսագետը՝ ընդգծելով, որ շատ կարևոր է՝ պետությունն իր բյուջեն և միջոցառումները վերադասավորի ըստ այդ ինֆորմացիայի։

Հեղինակ՝ Հասմիկ Կոշկարյան

Աղբյուր` Փաստինֆո