Փաստ ինֆո

Գործադիր եւ օրենսդիր իշխանության առանձին ներկայացուցիչների կողմից սահմանադրական կարգը տապալելու վերաբերյալ երեք կուսակցությունների ներկայացրած հանցագործության մասին հաղորդման հիման վրա քրեական գործ չի հարուցվի։ ՀՔԾ-ից «Փաստինֆո»-ին հայտնեցին, որ քննիչի կողմից քրեական գործ հարուցելը մերժելու մասին որոշում է կայացվել՝ հանցադեպի բացակայության հիմքով։

Հիշեցնենք, որ հունիսի 30-ին երեք կուսակցություններ՝ «Բարգավաճ Հայաստան», «Հայրենիք» և «Հայ հեղափոխական դաշնակցություն» համատող հանցագործության մասին հաղորդում են ներկայացրել ՀՀ գլխավոր դատախազություն՝ իշխանության յուրացման և սահմանադրական կարգի տապալման դեպքերի առթիվ։ Մասնավորապես՝ խոսքը գնում է վերջին երկու տարիների ընթացքում դատական իշխանության նկատմամբ իրականացված ոտնձգությունների մասին։

Փաստական հանգամանքների համատեքստում երեք կուսակցությունները մատնանշել էին դեռեւս 2019 թվականի մայիսի 20-ին, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կոչով, Հայաստանի Հանրապետության հարյուրավոր քաղաքացիների կողմից դատարանների վարչական շենքերի արգելափակումը մի քանի ժամով, որի հետևանքով մայիս-հունիս ամիսներին հրաժարական են ներկայացրել դատական իշխանության կարևոր սահմանադրական մարմնի՝ Բարձրագույն դատական խորհրդի ինը գործող անդամներից հինգը։ 2019 թվականի հունիսի 20-ին Սահմանադրական դատարանի նորընտիր դատավոր Վահե Գրիգորյանը, Ազգային ժողովի առջև երդմամբ պաշտոնը ստանձնելիս, հայտարարեց, որ ՍԴ 9 դատավորներից 7-ը (նախքան 2015թ․ խմբագրությամբ Սահմանադրությունն ուժի մեջ մտնելը նշանակվածները) իրավասու դատավորներ չեն։ Այնուհետև իշխող քաղաքական ուժի ներկայացուցիչները հայտարարեցին «Սահմանադրական դատարանի ճգնաժամի» մասին և տարբեր եղանակներով շուրջ մեկ տարի շարունակ փորձեր են կատարել «լուծելու» իրենց իսկ հռչակած «Սահմանադրական դատարանի ճգնաժամը»։

2020 թվականի հունիսի 22-ին Ազգային ժողովի «Իմ քայլը» խմբակցության մի խումբ պատգամավորներ Ազգային ժողովի քննարկմանը ներկայացրեցին սահմանադրական փոփոխությունների նախագիծ, որով նախատեսվում է դադարեցնել Սահմանադրական դատարանի երեք դատավորների՝ Ալվինա Գյուլումյանի, Հրանտ Նազարյանի և Ֆելիքս Թոխյանի, ինչպես նաև Հրայր Թովմասյանի՝ որպես Սահմանադրական դատարանի նախագահի լիազորությունները, որը չէր անցել որեւէ հանրային քննարկում եւ նույն օրն այն ընդունվել է երկու ընթերցմամբ՝ առանց Սահմանադրական դատարանի դրական եզրակացությունը ստանալու, մինչդեռ ՀՀ Սահմանադրությունը և «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքն Ազգային ժողովին թույլ չեն տալիս փոփոխել Սահմանադրությունն առանց Սահմանադրական դատարանի համաձայնության։
Բացի այդ՝ հանցագործության մասին հաղորդման մեջ հիշատակվել էր, որ հակառակ «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքի պահանջների, նախագիծը չի ուղարկվել Հանրապետության նախագահի ստորագրմանը: Նույն օրը «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավորների կողմից նախաձեռնվել և իրականացվել է «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքի համապատասխան դրույթի փոփոխություն, որի ուժով դրանից առաջ ընդունված նախագիծը հրապարակվել է Ազգային ժողովի նախագահի կողմից:
2020 թվականի հունիսի 23-ին և հետագա օրերին «Իմ քայլը» խմբակցության առանձին պատգամավորներ և արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանը, ինչպես նաև վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել են, որ նախագծի ընդունմամբ դադարել են Սահմանադրական դատարանի երեք դատավորների՝ Ալվինա Գյուլումյանի, Հրանտ Նազարյանի և Ֆելիքս Թոխյանի լիազորությունները, իսկ Հրայր Թովմասյանն այլևս չի հանդիսանում Սահմանադրական դատարանի նախագահ:

Դիմումատուներն արձանագրել են, որ «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքի 86 հոդվածի համաձայն՝ մինչև Սահմանադրության փոփոխությունների նախագծի ընդունումը Ազգային ժողովը պարտավոր է դիմել Սահմանադրական դատարան՝ Սահմանադրությանը դրա համապատասխանությունը որոշելու համար: Հակառակ դեպքում նման նախագիծը չի կարող ընդունվել: Մինչդեռ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավորները երկրորդ ընթերցման քվեարկությունից առաջ, ունենալով ձայների անհրաժեշտ մեծամասնություն, դեմ են քվեարկել ՍԴ դիմելու մասին Ազգային ժողովի որոշման նախագծին, ինչը առկա իրավակարգավորումների համատեքստում նշանակում էր, որ նախագիծը չէր կարող երկրորդ ընթերցմամբ քվեարկվել: Այդուհանդերձ, Սահմանադրական դատարան դիմելու մասին նախագծին դեմ քվեարկելուց անմիջապես հետո «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավորները, Սահմանադրությամբ և օրենքով չունենալով նման լիազորություն և քաջատեղյակ լինելով գործող օրենսդրության պահանջներին, ձայների 2/3 մեծամասնությամբ կողմ են քվեարկել Սահմանադրության փոփոխության նախագծին: Այդ գործողություններով նախագծին կողմ քվեարկած պատգամավորները ըստ էության արգելափակել են Սահմանադրական դատարանի՝ Սահմանադրության 168–րդ հոդվածի 2-րդ կետով սահմանված լիազորության (որոշելու սահմանադրական փոփոխության համապատասխանությունը Սահմանադրությանը) իրականացումը, Սահմանադրական դատարանի փոխարեն որոշել են, որ առաջին ընթերցմամբ ընդունված նախագիծը համապատասխանում է Սահմանադրությանը, որի հետեւանքով տեղի է ունեցել Սահմանադրությամբ չնախատեսված եղանակով Սահմանադրական դատարանի լիազորություններին տիրանալու առնվազն փորձ, ինչը համապատասխանում է ՀՀ քրեական օրենսգրքի 300-րդ հոդվածի 1-ին մասում նկարագրված հանցակազմին։

Բացի այդ՝ երեք կուսակցությունները փաստել են, որ ի դեմս ԱԺ նախագահի և 88 այլ պատգամավորների,խորհրդարանը կատարել է Սահմանադրությանը և օրենքներին ակնհայտորեն չհամապատասխանող գործողություններ՝ դրանով իսկ խաթարելով իշխանությունների բաժանման և հավասարակշռման իրական ու լեգիտիմ հնարավորությունը։ Դրանով փաստացի վերացվել է նաև Սահմանադրության 1-ին հոդվածում ամրագրված՝ «Հայաստանի Հանրապետությունը ․․․ իրավական պետություն է» հիմնադրույթի գործողությունը։ Այսպիսով, տեղի է ունեցել Սահմանադրության 1-ին և 4-րդ հոդվածներում նախատեսված նորմերի փաստացի վերացում, որն արտահայտվել է իրավական համակարգում դրանց գործողության դադարեցմամբ, ինչը համապատասխանում է ՀՀ քրեական օրենսգրքի 300․1 հոդվածի 1-ին մասում նկարագրված հանցակազմին։

Ավելին՝ օրենսդիր իշխանության ներկայացուցիչ հանդիսացող բազմաթիվ պաշտոնատար անձինք կատարել են իրենց լիազորությունների շրջանակից ակնհայտորեն դուրս եկող գործողություններ՝ գործադիր իշխանության ներկայացուցիչների առերևույթ օժանդակությամբ, որը համապատասխանում է ՀՀ քրեական օրենսգրքի 309-րդ հոդվածում նկարագրված հանցակազմին։

Երեք կուսակցությունները արձանագրել էին, որ առկա են ՀՀ քրեական օրենսգրքի 300-րդ հոդվածի 1-ին մասի, 300․1 հոդվածի 1-ին մասի և 309-րդ հոդվածի 1-ին մասի առերևույթ հատկանիշներ պարունակող արարքներ, որոնց առթիվ անհրաժեշտ է հարուցել քրեական գործ կատարելու պատշաճ, անաչառ ու համակողմանի նախաքննություն:

«Փաստինֆո»-ի հաղորդմամբ՝ դատախազությունն այս հաղորդումը ուղարկել էր ՀՔԾ, որտեղ էլ որոշել են մերժել քրգործի հարուցումը։ Նշված որոշման դեմ կուսակցությունները կարող են բողոք ներկայացնել դատախազին, ապա նաեւ՝ դատարան։

Աղբյուր` Փաստինֆո