Փաստ ինֆո

Կան մասնագիտություններ, որ մինչ այս պահը 0 դիմորդ ունեն։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց կրթության փորձագետ, Գիտությունների ազգային ակադեմիայի գիտակրթական միջազգային կենտրոնի գիտական քարտուղար Ատոմ Մխիթարյանը։

Փորձագետը նշեց, որ նախորդ տարի այդ մասնագիտությունների համար որոշակի քանակով դիմորդներ եղել են, իսկ թե որն է այս տարվա պասիվության պատճառը, կրթության փորձագետը վստահ չէ. «Սա նշանակում է, որ մարդկանց մոտ անորոշություն, որոշակի մտավախություն կա, որովհետև չգիտեն՝ հիմա ենթադրենք ավարտեց շրջանավարտը, ընդունվեց բուհ, չորս տարի հետո պահանջված կլինի՞ այդ մասնագիտությունը, թե՞ չէ։ Այս ամբողջը գալիս է մեր հին, խորհրդային ուղղագիծ մտածողությունից, երբ մարդն ավարտում էր դպրոցը, մասնագիտությունն ընտրելուց հետո նա արդեն գիտեր, թե իր կարիերան ինչպես են կազմակերպելու։ Նա ավարտելու էր բուհը, անցնելու էր ինչ-որ աշխատանքի, որի աշխատավարձը կլիներ այսքան, հետո կբարձրանար և այլն։ Հիմա նման բան չկա։ Այս հարցի պատասխանը տվել են առաջադեմ, զարգացած եվրոպական երկրները, որտեղ ոչ թե կարևոր է մասնագիտությունը, այլ կարևոր են վերամասնագիտանալու և ամբողջ կյանքի ընթացքում սովորելու հմտությունները»,-ասաց Ատոմ Մխիթարյանը՝ հավելելով, որ դպրոցում և բարձրագույն ուսումնական հաստատությունում հենց դա պետք է սովորեցնեն, թե ինչպես պետք է կարողանանք մեզ անհրաժեշտ տեղեկատվությունը գտնել, ինչպես շուկայում հեշտ կողմնորոշվել, որովհետև փորձագետի խոսքով մասնագիտություն ընտրելը ճակատագիր չէ։ Հնարավոր է շատ կարճ ժամանակահատվածում վերապատրաստվել և շուկայում գտնել համապատասխան տեղը, քանի որ հարաբերությունները շուկայական են, այլ ոչ թե պլանային տնտեսությունում ենք։

Ինչ վերաբերում է քիչ պահանջարկ ունեցող մասնագիտություններին, ապա Ատոմ Մխիթարյանը նկատեց, որ այստեղ անելիք ունի նաև պետությունը. «Պետք է կարգավորիչ մեխանիզմներ անել, որովհետև վստահ եմ, որ, մասնավորապես ֆիզիկայի բնագավառում ունենք շատ լավ գործող դպրոցներ, գիտնականներ, խմբեր, որոնք այդ ուղղությամբ աշխատում են, և Հայաստանի գիտությունը հենց առաջնագծում պահում են հատկապես ֆիզիկոսները։ Հիմա եթե սերունդ չունենանք, որ կգա փոխարինելու նախորդներին, ուղղակի գիտության մասին չենք կարողանա խոսել։ Պետությունը պետք է խրախուսի, մասնավորապես վարձերն իջեցնի, անվճար դարձնի ուսումը, համալսարանները գիտահետազոտական լաբորատորիաներ պետք է ունենան, որպեսզի այն մարդը, որը ֆիզիկոսի մասնագիտություն է ընտրում, միանգամից հասկանա, թե հետո նրան ինչ է սպասվում։ Այս ամենը գալիս է նրանից, որ մենք չունենք հայեցակարգ։ Այսինքն ընդհանուր պատկերացումը, թե վերջում ինչ երկիր ենք ուզում ունենալ՝ ինդուստրիալ, զարգացած երկի՞ր, թե՞ ծառայություններ մատուցող երկիր»,-ասաց Ատոմ Մխիթարյանը։

Փորձագետը, անդրադառնալով կառավարության կողմից հավանության արժանացած վերջին նախագծին, որով մագիստրատուրայի, ասպիրանտուրայի և օրդինատուրայի աշխատող ուսանողների մի մասի եկամտահարկը կծառայի ուսման վարձի փոխհատուցման համար, ասաց, որ ընտրվել է մասնագիտությունների ցուցակ, ինչը նշանակում է՝ պետությունն իր մեխանիզմներով խրախուսում է այդ մասնագիտությունները, սակայն Ատոմ Մխիթարյանի համար անհասկանալի է, թե ինչպես են ընտրվել այդ մասնագիտությունները. «Այստեղ պետք է ընտրվեին հատկապես այն մասնագիտությունները, որոնց նկատմամբ մենք հեռանկարներ ենք կապում։ Այսինքն այս մեխանիզմները պետք է կիրառվեն։ Դրա համար շատ լավ մշակված քաղաքականություն է պետք վարել։ Այս պայմաններում մի քիչ կցկտուր, քաոսային քաղաքականությունը խանգարում է հատկապես կրթության բնագավառում»,-նշեց փորձագետը։

Ատոմ Մխիթարյանն ասաց, որ այս ընթացքում եղել են հանրային քննարկումներ, ԱԺ լսումներ, որոնց մասնակցել են, սակայն մեզ մոտ մեխանիզմներն այդքան հստակ չեն գործում և լսումներից ու այդ ընթացքում հնչած կարծիքներից հետո, ինչպես պետք է հետևել՝ այդ կարծիքների իրագործումը եղա՞վ, թե՞ ոչ. «Ըստ էության մենք հետևելու որևէ մեխանիզմ չունենք։ Այսինքն` լսումները կազմակերպում են, դրանից հետո անում են այն, ինչ-որ նպատակահարմար են գտնում այդ օրն անել»,-ասաց փորձագետը՝ նկատելով, որ մտավորականությունը ևս ակտիվ չէ։ Կան հայտնի գիտնականներ, որոնց խոսքն այն աստիճանի լսելի չէ, ինչքան կցանկանային, որ լիներ։ Ատոմ Մխիթարյանի կարծիքով հնարավոր է՝ մտածում են ավելի լավ է չարտահայտեն իրենց կարծիքը, քան արտահայտեն և հարվածի տակ ընկնեն. «Բոլոր երկրներում և հասարակություններում մտավորականությունն իր հայացքներով ընդդիմադիր է եղել։ Այսինքն` միշտ ընդդիմացող և իր կարծիքը բարձրաձայնող, նույնիսկ թելադրող, պահանջատեր։ Մեզանում, ըստ էության, ձևավորված չէ այդպիսի մտավորականություն, և սա էլ է պատճառներից մեկը։ Երբ որոշում կայացնողը տեսնում է, որ դիմացը կազմակերպված ուժ չկա, պարզ է, որ նրա կարծիքը հաշվի առնելը դառնում է ձևական»,-հավելեց Ատոմ Մխիթարյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո