Փաստ ինֆո

Պարզվում է երկրի տնտեսությանը նոր և ծանր ցնցում է սպասվում։ Ազգային ժողովի «Իմ քայլը» խմբակցությունը նոր օրենքի նախագիծ է մշակել, որով նախատեսվում է փոփոխություններ մտցնել ալկոհոլային խմիչքների իրացման, սպառման, օգտագործման, գովազդի, ինչպես նաև դրանց առողջության վնասակարության մասին տեղեկատվության տրամադրման գործընթացում։ Այլ կերպ ասած՝ հակածխախոտային աղմկահարույց նախագծին փոխարինելու է գալիս հակաալկոհոլային նախագիծը, որով, ամենայն հավանականությամբ, խիստ արգելքներ կսահմանվեն ալկոհոլային խմիչքների իրացման և սպառման բնագավառում։

Ի՞նչ է այսօրինակ օրենքի նախագիծ ներկայացնելու հիմնավորումը։ Պարզվում է, Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից իրականացված եւ 2019 թվականին հրապարակված ինչ –որ վերլուծության արդյունքում պարզվել է, որ Հայաստանում ալկոհոլի օգտագործման ծավալներն աստիճանաբար աճում են: Ըստ այդ վերլուծության, 2010 թվականից հետո ՀՀ-ում ալկոհոլի օգտագործման ցուցանիշը ավելի քան 2 անգամ աճել է տղամարդկանց շրջանում, որոնց կեսը չարաշահում է ալկոհոլը:

Ըստ այդ վերլուծության, ալկոհոլային խմիչքների աճի միտում կա նաեւ երիտասարդության շրջանում: Դպրոցահասակ երեխաների առողջության վարքագծի 2013-2014թթ. ազգային հետազոտության տվյալների համաձայն, ալկոհոլային խմիչք շաբաթը առնվազն մեկ անգամ օգտագործում են մինչեւ 11 տարեկան տղաների 7 տոկոսը և աղջիկների 2 տոկոսը:

Վերլուծության մեջ նշված է նաև այն մասին, թե 2016 թվականին տղամարդկանց շրջանում լյարդի բոլոր հիվանդությունների մեջ ցիռոզի մահվան դեպքերը կազմել են 69 տոկոս, որոնցից 4,8 տոկոսն, իբր պայմանավորված է ալկոհոլային ցիռոզով:

Վերլուծության հեղինակները ինչ- որ հաշվարկներ են կատարել, որի արդյունքում պարզվել է, որ ալկոհոլային խմիչքների օգտագործմամբ պայմանավորված, ճանապարհատրանսպորտային պատահարների թիվը եւս մտահոգիչ է։

Հաշվի առնելով վերը նշված հանգամանքները, ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության մի խումբ պատգամավորներ որոշել են, որ անհրաժեշտություն է առաջանում կանոնակարգելու ալկոհոլային խմիչքների իրացման, սպառման, օգտագործման եւ գովազդի գործընթացները՝ նպատակ ունենալով նվազեցնել չափից ավելի օգտագործողների շրջանակը, կանխարգելել երիտասարդության շրջանում ալկոհոլային խմիչքների չափից շատ օգտագործումը:

Այստեղ, սակայն, հարկ է անդրադառնալ այս օրենքի ընդունման արդյունքում տնտեսական ոլորտին սպասվելիք նոր ցնցումների ալիքին։ Այս մասին, արդեն իսկ ահազանգում են ալկոհոլային խմիչքների արտադրությամբ և արտահանմամբ զբաղվող հեղինակավոր ընկերությունները։

«Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության դրդմամբ և իրենց կողմից իրականացված անհայտ ծագման հետազոտությունների արդյունքով որոշվել է, որ ալկոհոլի սպառումը Հայաստանում ավելացման բացասական միտում է գրանցել։ Այսինքն, Ժնևում նստած, նրանք որոշել են, որ Հայաստանի Հանրապետությունում ալկոհոլի սպառման միտումներում ինչ -որ վնասակար տենդենցներ են նկատվում, ինչի արդյունքում որոշվել է, որ ոլորտը օրենսդրությամբ վերաձևումների կարիք ունի»,- թեմայի շուրջ «Փաստինֆո» -ի հետ զրույցում մտահոգություն է հայտնում հանրային սննդի ոլորտի փորձագետ, ռեստորատոր Աշոտ Բարսեղյանը։

Նա նկատում է՝ առնվազն պետք է հայ չլինել, որպեսզի չիմանալ, որ Հայաստանը նախ գինեգործության հայրենիքն է, իսկ հայկական լեգենդար կոնյակը մեր մշակութային «դեսպաններից» մեկն ամբողջ աշխարհում և մինիմում կույր պետք է լինել, որպեսզի չնկատել Հայաստանում գինեգործության բնագավառի աճող տենդենցները։ Հետևաբար, Հայաստանում վերջին տարիներին ալկոհոլային խմիչքների սպառման աճի տենդենցները պայմանավորված են ոչ թե դրանց չարաշահման բացասական աճով, այլ, պարզապես, ոլորտի աննախադեպ զարգացմամբ. «Այս բնագավառին ուղիղ հարված հասցնելն, այլ բան չէ, քան կանխամտածված միտում։

Հիմա ես ուզում եմ հասկանալ՝ ո՞ր երկրից պետք է լինի այս պաշտոնյան, որպեսզի փորձ անի վաղուց կայացած այս ոլորտում այսպիսի օրենք մտցնել։ Այս հարցի պատասխանը ես թողնում եմ ընթերցողների դատին»։

Անդրադառնալով մեր երկրում ոլորտի գրանցած հաջողություններին, Աշոտ Բարսեղյանը ընդգծում է. «Հայաստանում կան բազմաթիվ կայացած գինեգործարաններ, որտեղ մարդիկ ահռելի ներդրումներ են կատարել և ոչ միայն ներկայանալի և որակյալ գինիներ են արտադրում, որ մրցունակ է աշխարհի շատ երկրներում, այլև գործարաններին կից գինետներ են կառուցել, որտեղ տարվա ընթացքում և հատկապես տուրիստական սեզոնին հազարներով զբոսաշրջիկներ են ընդունում, որտեղից նրանք գնումներ են կատարում, իսկ այս նախագիծը, եթե օրենքի ուժ ստանա, արգելվելու է գինիների հյուրասիրությունն այդպիսի վայրերում։ Անցնենք Արենիում անցկացվող «Գինու օրեր» փառատոնին, որ միաժամանակ ավելի քան 60 հազար զբոսաշրջիկ է ընդունում։ Այդ և այդպիսի փառատոնների կազմակերպիչներն էնտուզիաստներ են, որ տարիներ շարունակ զբաղվել են այդ հարցով և նկատելի առաջխաղացումներ են գրանցել։ Այսինքն` ստացվում է, որ մի քանի ինդիվիդումի հաշվին Հայաստանը տասնյակ հազարավոր տուրիստներ է ընդունում և հաջողությամբ իրականացնում հայկական գինու մեծ մասշտաբի հանրահռչակման գործը։ Հետևաբար` որևէ պաշտոնյայի մի չմտածված քայլ կարող է մի կոճակի սեղմումով խաչ քաշել տարիների կառուցած այս ողջ համակարգի զարգացման վրա»։

Զրույցի ավարտին հանրային սննդի ոլորտի փորձագետը ոլորտի պատասխանատուներին համախմբվելու կոչ է անում. «Այս խնդիրն արդեն իսկ մտահոգության մեծ առիթ է տվել ոլորտի՝ ինչպես առաջատար, այնպես նաև նորաստեղծ գինի, կոնյակ, օղի արտադրող ընկերություններին, անհատներին, միություններին, ալկոհոլի դիստրիբյուտոր և մարկետինգային ընկերություններին, ռեստորանային ոլորտում զբաղված կոնսուլտացիոն ընկերություններին, տուրիստական ընկերություններին։ Բոլորը շոկի մեջ են հայտնվել։ Երբ հակածխախոտային օրենքն էին առաջ բերում, այնպիսի մանիպուլացիոն հնարքներով ներկայացրին այդ օրենքի անհրաժեշտությունը, որ շատ քչերը նկատեցին այդ օրենքում առկա 13 կետից բաղկացած ուղիղ հարվածը մեր տնտեսությանը։ Նախարարն այնպես ներկայացրեց օրենքը, թե իբր ռեստորանները դեմ են ծխելը թողնելու նախաձեռնությանը, այնինչ ոչ մի ռեստորան դեմ չէր արտահայտվել օրենքի այդ կետին, այլ հարակից դրույթներին, որ մեր վզին փաթաթում էր այդ օրենքը։ Հակաալկոհոլայինն արդեն ամբողջովին զավեշտ է։ Ստացվում է, որ կան ուժեր, որոնք հանուն այս օրենքի վավերացման, պատրաստ են մեր երկիրը դարձնել Առողջապահության համաշխարհային ընկերության ձեռքի խաղալիքը։ Ստացվում է, որ այդ կառույցում ինչ ուզեն, մի քանի պատգամավորների միջոցով կարող են իրականություն դարձնե՞ն՝ կամայական փոփոխության ենթարկելով երկրի օրենքները։ Ներողություն, բայց մենք դա ձեզ թույլ չենք տա»,- ասում է Աշոտ Բարսեղյանը։

Հեղինակ՝ Նվարդ Մանվելյան

Աղբյուր` Փաստինֆո