Փաստ ինֆո

Սահմանադրական փոփոխությունների նախագիծն ընթերցելիս ակնհայտ է, որ հեղինակները փորձել են այնպես ձևակերպումը տալ, որ Սահմանադրական փոփոխությունները պարտադիր կերպով տարածվեն նաև Ալվինա Գյուլումյանի վրա։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց սահմանադրագետ Գոհար Մելոյանը։

Հիշեցնենք, որ Ա.Գյուլումյանը ՄԻԵԴ-ից վերադառնալուց հետո ՍԴ դատավոր է նշանակվել 2014 թվականին եւ օրերս հայտարարել էր, որ ԱԺ ընդունած Սահմանադրական փոփոխությունների նախագիծն իր վրա չի ազդելու, քանի որ ինքը 12 տարի անընդմեջ չի եղել ՍԴ դատավոր։ Մինչդեռ՝ ՀՀ արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանը պնդում է, որ Սահմանադրական փոփոխությունները տարածվում են ՍԴ դատավոր Ալվինա Գյուլումյանի վրա։

Սահմանադրագետ Գոհար Մելոյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց, որ պատահական չէ, որ ամբողջ մասնագիտական համայնքը բուռն արձագանքել է հակասահմանադրական փոփոխություններին, քանի որ արդեն բաց է թողնվել ՍԴ մասնագիտական եզրակացությունն ունենալու հնարավորությունը։ Մելոյանը կիսում է Ալվինա Գյուլումյանի կարծիքը՝ նշելով, որ այդ փոփոխություններն իր վրա չեն տարածվում, քանի որ նա շարունակաբար չի զբաղեցրել ՍԴ դատավորի պաշտոն և նրա լիազորությունները չեն կասեցվել, ապա շարունակվել։

«Տիկին Գյուլումյանը, պահպանելով ընթացակարգերը, մեկ անգամ ընտրվել է որպես ՍԴ անդամ, այլ պաշտոն զբաղեցնելու հիմքով նրա լիազորությունները դադարեցվել են, իսկ 2014թ նա երկրորդ անգամ ընտրվել է որպես ՍԴ անդամ և 2014թ.-ից պետք է հաշվարկվի նրա պաշտոնավարման ժամկետը»,- ասաց նա։

Թեեւ Սահմանադրության մեջ փոփոխությունները կատարվել են հակասահմանադրական ուղիով, այդուհանդերձ,ակնհայտ է, որ անգամ այդ դեպքում կա տարաբնույթ մեկնաբանություններ լայն դաշտ` իրավաբանական վեճ. Նախարարը կարծում է, որ պետք է դադարեցվի տիկին Գյուլումյանի լիազորությունները, իսկ` ՍԴ դատավորը ու իրավաբանական համայնքը` ոչ, որ մարմիններին է ընդդատյա այս իրավական վեճի լուծման գործընթացը «Փաստինֆո»-ի հարցին ի պատասխան Մելոյանը նշեց, որ ներպետական մարմինների տեսանկյունից դատական համակարգը պետք է լուծում տա նմանաբնույթ խնդիրների։ Ըստ նրա` ներպետական մարմիններին, ինչպիսին վարչական դատարանն է` ընդդատյա չէ այս գործընթացը, քանի որ վիճարկվելու են Սահմանադրության դրույթները և, եթե ՍԴ երեք դատավորների լիազորությունները դադարեցվեն հակաիրավական փոփոխությունների հիման վրա, ապա նրանք իրավասու են դիմել ՄԻԵԴ։

Սահմանադրագետը տեղեկացրեց, որ արդեն նման նախադեպ կա, երբ ՄԻԵԴ-ն ընդունել է ՍԴ դատավորի դիմումը։ Ճշգրտող հարցին, թե արդյո՞ք առանց ներպետական ատյանները սպառելու կարող են դիմել ՄԻԵԴ, Մելոյանը դրական արձագանքեց։

«Ինձ համար կազուսային վիճակ է ստեղծված մեր երկրում, թե ինչու պետք է դատավորները ենթարկվեն և նրանց լիազորությունները դադարեցված համարվեն այս հակաիրավական պրոցեսի հիման վրա։ Ես չեմ համարում, որ այս դատավորներից որևէ մեկի լիազորությունն այս պահին դադարեցված է»,- ասաց Մելոյանը։

Ինչ վերաբերում է Սահմանադրության նորմերի մեկնաբանմանը, ապա Մելոյանը նշեց, որ նման լիազորություն ունի միայն ՍԴ-ն և ՍԴ-ն օժտված էր պարտադիր վերահսկողական լիազորությամբ է օժտված՝ Սահմանադրական փոփոխությունների նկատմամբ։

«Հենց դա է խնդիրը, որ մեր պետությունում՝ ՀՀ-ում սահմանադրական արդարադատությունն իրականացնում է ՍԴ-ն»,- ասաց Մելոյանը։

Ճշգրտող հարցին, թե ՍԴ-ին առնչվող վեճի դեպքում որ մարմինն է լիազորված, սահմանադրագետը պատասխանեց, որ կրկին ՍԴ-ն և նշեց, որ Սահմանադրությամբ սահմանված են սուբյեկտների շրջանակները, որոնք կարող են դիմել ՍԴ։

«Այս կոնտեքստում անհասկանալի էր «Լուսավոր Հայաստան»-ի դիրքորոշումը։ Իրենք փորձեցին մանեւրելով խուսափել ՍԴ դիմելուց, ինչ-որ անհասկանալի հիմնավորումներ բերել, այն դեպքում, երբ իրենք ևս նշել են, որ առկա է խնդիր։ Առկա է խնդիր, որ իշխող ուժը խախտել է Սահմանադրությունըէ չդիմելով ՍԴ»,- նշեց Մելոյանը՝ հավելելով, որ խնդիրն առկա է նաև «ԼՀԿ»-ի իրավունքների ոտնահարման տեսանկյունից, քանի որ իշխող ուժը, չդիմելով ՍԴ, զրկեց նաև երկու ընդդիմադիր ուժերին ՍԴ եզրակացությունն ունենալու իրավունքից։

Բացի այդ՝ Մելոյանը նշեց, որ առկա է խնդիր նաև ՍԴ և ԱԺ լիազորությունների համատեքստում. «Սահմանադրական դատարանի մասին» օրենքի 88-րդ հոդվածը սահմանում է, որ 2015թ փոփոխություններով՝ գլխի ուժի մտնելը նշանակված ՍԴ նախագահը և անդամները 12 տարվա ժամկետը լրանալուց հետո շարունակում են պաշտոնավարել՝ մինչև իրենց լիազորությունների Սահմանադրության 2005թ փոփոխություններով սահմանված ժամկետի ավարտը։ Այս դրույթը գործում է դրանում փոփոխություն չի կատարվել:

Ինչ վերաբերում է ՍԴ ճգնաժամին`Մելոյանն ասաց, որ մինչ օրս ՍԴ-ում ճգնաժամն առկա էր միայն մեկ դատավորի անգործության մասով, դա արհեստածին օրակարգ էր։ Ըստ նրա՝ ՍԴ-ն մեր պետական համակարգի մարմիններից վերջին տարվա ընթացքում առավել արդյունավետ աշխատող մարմիններից մեկն է։

Մելոյանը նշեց, որ արդեն հիմա մի շարք խնդիրների առջև է կանգնելու ՝ որպես հակասահմանադրական պրոցեսի հետևանք։ Նա համոզված է` հետագայում դատավորների կողմից ՄԻԵԴ-ում վիճարկման դեպքում, ՄԻԵԴ-ը պարտավորեցնելու ոչ միայն նրանց նյութական փոխհատուցում տրամադրելուն, այլև՝ հնարավոր է պարտավորեցնի պետությանը՝ վերականգնել նրանց իրավունքները և վերականգնել պաշտոնում և այդ դեպքում արդեն Սահմանադրական փոփոխությունների հիման վրա նշանակված դատավորների լիազորությունները դադարեցված կհամարվեն, ինչի հետեւանքով խնդրահարույց և վիճարկելի է դառնալու այդ դատավորնեի մասնակցությամգբ ընդունված մի շարք ՍԴ որոշումներ, ինչը իրավական պետության տեսանկյունից բավականին խնդրահարույց իրավիճակի է հանգեցնելու։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո