Փաստ ինֆո

Երևանի պատմական կենտրոնում պատմամշակութային հուշարձանների և արժեքավոր շինությունների քանդման ապօրինի գործընթացը երկարատև տարիների պատմություն ունի։ Ոչ մեկի համար գաղտնիք չէ, որ պատմական Երևանի դեմքն աղավաղող հանցավոր պրոցեսների հիմքը դրվել է դեռևս նախորդ իշխանությունների օրոք, երբ հաշվի չառնելով և չգնահատելով պատմական ժառանգության արժեքները, առաջնորդվելով միայն սեփական շահերով, հիմք դրվեց քաղաքի անկանոն և ապօրինի կառուցապատմանը, ինչի հետևանքով քանդվեցին 19-րդ դարի երևանյան քաղաքաշիական նորմերին բնորոշ բազմաթիվ արժեքավոր շենքեր ու շինություններ։

Պարզվում է, սակայն, այս քաղաքականությունն իր տրամաբանական շարունակելիությունն է գտել նոր իշխանությունների որդեգրած գործելաոճում։ Մասնավոր բիզնեսի զարգացման անհետևողականության պատճառով, Երևան քաղաքի պատմական դիմագիծը շարունակվում է աղավաղվել այն մարդկանց կողմից ընդունված անթույլատրելի որոշումներով, ովքեր իշխանության եկան նախորդների հանցավոր գործունեությունը մերժող լոզունգներով, նրանց դատափետող դատավճիռներով, առերևույթ քաղաքի դիմագիծը պահպանելուն միտված «սրտացավ» պիկետների ալիքին հառնած։

Այսպիսով, թարմացնում ենք հանրության և մասնավորապես ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Նարիեն Խաչատուրյանի (նույն ինքը՝ Թուխիկյանի) մթագնած հիշողության գորշ բջիջները, ով դեռևս ոչ վաղ անցյալում՝ 2014-ին, Աֆրիկյանների շենքի պահպանման համար մղվող պայքարին միացած մտավորական ներկայացուցիչներից մեկն էր, (հիմա՝ բարձրաստիճան պետական պաշտոնյա) լալահառաչ ելույթներով գուժում էր այն մասին, թե Երևանում որոշումներ կայացնողները մայրաքաղաքի հետ որևէ կապ չունեցող և Հերոստրատի գործը շարունակող անհայտ մարդիկ են։ Այդ մարդիկ, ըստ Նարինե Խաչատուրյանի, նպատակադրված մաքրում էին այն ամենն, ինչ թամանյանական էր, որպեսզի պատմության մեջ մնա մեկ ուրիշ անուն կամ մեկ-երկու ուրիշ անուններ:

Ժամանակին Աֆրիկյանների տոհմի մասին ֆիլմ նկարահանած Նարինե Խաչատուրյանը դեռևս 2014-ին ցավով էր նայում, թե ինչպես են Աֆրիկյանների շենքը քանդողներն առանց հասկանալու խեղում պատմությունն ու մշակույթը, որը, ըստ վերջինիս բնորոշման, անբարոյականություն էր. «Անբարոյականությունը նույնիսկ շատ փոքր բառ է, շատ քիչ է բնորոշելու համար, այն ինչ կատարվում է այստեղ,- աղաղակում էր Նարինե Խաչատուրյանն ու ահազանգ հնչեցնում,- Երևանը չի կարելի աուլի վերածել, իսկ դրա բոլոր տենդենցները կան: Իբր ժամանակակից այս շենքերին մի նայեք, որ կառուցել են: Սրանք ստից բաներ են, և աշխարհը վաղուց անցել է այս ամեն ինչի միջով: Բայց այն, ինչ հիմա ուզում են քանդել, դա չկա աշխարհում, սա միակն է», - ասում էր Խաչատուրյանը, Աֆրիկյանների քանդման վտանգի տակ հայտնված արժեքավոր շենքի մասին:

Եվ ահա, տարիներ անց, թավշյա հեղափոխության հովերով իշխանական աթոռին հայտնված նույն ինքը՝ Նարինե Խաչատուրյանը դառնում է Երևան քաղաքի պատմական կենտրոնում, ոչ ավել, ոչ պակաս՝ Աֆրիկյանների քանդված շենքի տեղում բարձրահարկ հյուրանոցի կառուցման անօրինական թույլտվողներից մեկը՝ գրավոր ցուցումով համաձայնությունը տվողը։ Տեղեկացնենք, որ ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանության գործակալությունը հարցի առնչությամբ վաղուց է հայտնել էր իր անհամաձայնությունը, նախագիծը չի ստացել նաև գիտամեթոդական խորհրդի համաձայնությունը:

P.S. Հին տերերի մոտ անհուն զարմանք է, թե նորերն ինչքան են հղփացել ... ( Ռ. Հ.)

Հեղինակ՝  Նվարդ Մանվելյան

Աղբյուր` Փաստինֆո