Փաստ ինֆո

Այն միտքը, որ դատական համակարգում բարեփոխումները պետք է դանդաղ իրականացվեն, տարիներ շարունակ պնդում ենք, և դատական համակարգից փոքր-ինչ հասկացող ցանկացածի համար դա այբբենական ճշմարտություն է։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց իրավապաշտպան Ռուբեն Մելիքյանը՝ անդրադառնալով դատական համակարգի վերաբերյալ վարչապետի վերջին հայտարարությանը։

Հիշեցնենք, որ մայիսի 16-ին կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, անդրադառնալով դատական համակարգի բարեփոխումներին, ասել էր, որ Հայաստանում բարեփոխումները պետք է ընթանան հանդարտ տեմպով, որպեսզի խորքային դառնան։ Վարչապետն ընդգծել էր, որ արագ բարեփոխումը չի նշանակում լավ բարեփոխում։ Մինչդեռ 2019 թվականի մայիսի 20-ին վարչապետը հայտարարում էր, թե եկել է դատական համակարգում վիրահատական միջամտություններ իրականացնելու ժամանակը։

Ռուբեն Մելիքյանի պատկերացմամբ՝ խնդիրն այստեղ ոչ թե նոր արված հայտարարության, այլ հին՝ մայիսին արված հայտարարության մեջ է, և դրանք պետք է դիտարկել ոչ թե բարեփոխումներ անելու համատեքստում, այլ կոնկրետ գործով դատական իշխանության նկատմամբ ճնշում գործադրելու համատեքստում. «Խոսքը վերաբերում է ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին։ Այն, որ վարչապետը հիմա բոլորովին այլ ռազմավարության մասին է խոսում, դա ևս մեկ ապացույց է, որ 2019 թվականի մայիսին իրականացված բոլոր գործողությունները, այդ թվում դատարանների շրջափակումը, առանձին դատավորների նկատմամբ հետապնդումները ոչ այլ ինչ էր, քան կոնկրետ գործով պայմանավորված գործողություններ՝ ազդելու արդարադատության վրա»,-ասաց իրավապաշտպանը։

Վերջինս նկատեց՝ վարչապետի այս հայտարարությունը պետք է դիտարկել նաև այն համատեքստում, թե արդյոք վարչապետը և իշխող քաղաքական թիմը հանրությանն ապացուցել է, որ իրենք ունեն քաղաքական կամք, իսկապես անկողմնակալ, պրոֆեսիոնալ դատավորներից կազմված դատական իշխանություն ունենալու համար. «Այս տեսանկյունից երկու օրինակ կներկայացնեմ։ Առաջինը անկողմնակալության և չեզոքության չափանիշ նախատեսված է նաև այլ մարմինների համար, օրինակ` Հանրային խորհրդի համար։ Մենք տեսնում ենք, որ վարչապետի կողմից ընտրված ՀԽ նախագահն իրեն թույլ է տալիս ոչ միայն չեզոքությունն ու անկողմնակալությունը խախտել, այլ անգամ վիրավորական արտահայտություններ իշխանական ընդդիմախոսների նկատմամբ։ Այս պայմաններում այն քաղաքական ուժը, որը դատարաններն է ուզում անկողմնակալ դարձնել և անկողմնակալ չի դարձնում ամբողջությամբ իրենից կախված մեկ այլ մարմին։ Բացի այդ իշխող քաղաքական ուժը ՍԴ-ում մեկ դատավոր նշանակելու հնարավորություն ուներ և երկու անգամ մերժել է ՀՀ նախագահի կողմից ներկայացված անկողմնակալ թեկնածուներին, իսկ երրորդ անգամ նաև նախագահի նկատմամբ ճնշում գործադրելով, արդեն նշանակել է Վահե Գրիգորյանին»,-ասաց Ռուբեն Մելիքյանը՝ ընդգծելով, որ այս բոլոր փաստերը հիմք են տալիս եզրակացնել, որ թեև վարչապետի հայտարարությունը, որ դատական համակարգում բարեփոխումները պետք է դանդաղ ընթանան, ճիշտ հայտարարություն է, սակայն իշխող քաղաքական ուժը չունի այդ քաղաքական կամքը։ Ռուբեն Մելիքյանը լուրջ վերապահումներ ունի նաև այն հարցում, որ իշխող քաղաքական ուժը պատկերացնում է՝ ինչ ճանապարհային քարտեզով պետք է ընթանան բարեփոխումները։

Հարցին՝ եթե որևէ քրեական գործով, օրինակ` հենց երկրորդ նախագահի գործով, ցանկալի արդյունքներ չլինեն, հնարավո՞ր է վարչապետը վերադառնա արագ բարեփոխումներ իրականացնելու իր հին հայտարարությանը, իրավապաշտպանը նշեց՝ կասկած չունի, որ այդ դեպքում դատական իշխանության նկատմամբ կզգանք քաղաքականության փոփոխություն. «Դա կարող է չդրսևորվել օրինակ դատարաններ արգելափակելու հայտարարություններով, բայց վստահաբար կտեսնենք իշխանության ռեակցիան։ Կարող է ինչ-որ օրինագծեր ներկայացվեն, հեռու չէ գործող քաղաքական թիմից հակասահմանադրական նախագծեր ներկայացնելն ու դրանք հանգիստ ընդունելը։ Դա կարող է դատավորների նկատմամբ հետապնդումներով դրսևորվել»,-ասաց Ռուբեն Մելիքյանը՝ ընդգծելով, որ նման դեպքում այս ամենը շատ կանխատեսելի կլինի։

Հիշեցնենք, որ 2019 թվականի մայիսի 19-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կոչ էր արել մայիսի 20-ին արգելափակել ՀՀ բոլոր դատարանների ելքերն ու մուտքերը. «Ոչ մի բան մեզ հետ չի պահի մեր նպատակներին հասնելուց՝ ՀՀ-ն իրոք անկախ, իրոք ժողովրդավար և իրավական պետություն դարձնելուց»,-ասել էր վարչապետը։

Հեղինակ՝ Հասմիկ Կոշկարյան

Աղբյուր` Փաստինֆո