Թեմաներ
Շաբաթ 11 / 23 / 2024
Փոխարժեք
+ °C
+ °C

Ամենակարևոր իրավական լուրերը Հայաստանից` Telegram-ում

ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

11/22/2024   23:56 Կարող ենք գնալ նման գործարքի․ Փաշինյանը՝ Ադրբեջանի դեմ միջազգային հայցերից հրաժարվելու մասին 11/22/2024   23:53 Պետերբուրգում վնասազերծել են սրճարանում նռնակ պայթեցնել սպառնացող տղամարդուն 11/22/2024   23:46 Խաղաղության պայմանագրով համաձայնեցված է, որ Հայաստանը և Ադրբեջանը ճանաչում են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը, իրար նկատմամբ չունեն տարածքային պահանջներ․ Փաշինյան 11/22/2024   23:43 Բայդենը հեռազանգել է Մակրոնի ռուսական «Орешник» հրթիռի փորձարկումից հետո 11/22/2024   23:39 Փաշինյանը զուգահեռներ է անցկացրել Արեւմտյան Հայաստանի ու Բաքվի կողից շրջանառվող «Արեւմտյան Ադրբեջան» եզրույթի միջեւ 11/22/2024   23:29 ՀՀ իշխանությունները Բաքվին առաջարկել են` ԵՄ դիտորդների ներկայությունը սահմանափակել` սահմանազատված հատվածներում 11/22/2024   23:27 Երևանում. հողային աշխատանքներ կատարելիս Կոմիտասի պողոտայում տրակտորը բախվել է գազատար խողովակին 11/22/2024   23:23 Էլեկտրաէներգիայի անջատման հասցեները 11/22/2024   23:07 Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում. բախվել են «Toyota»-ն ու «Mercedes GLE»-ն, վերջինս կոտրել է խաչմերուկը կարգավորող լուսակիրը ու հայտնվել հետիոտնի անցման վայրում. կան վիրավորներ 11/22/2024   23:01 Մանդատները դնելու խնդրանքով դիմել եմ Զեյնալյանին և Աղազարյանին, հուսով եմ Աղազարյանը ևս անարձագանք չի թողնի․ Փաշինյան 11/22/2024   22:57 Փաշինյանն առաջարկեց, որ հանրաքվե կազմակերպվի արագաչափերի հարցով 11/22/2024   22:54 Գերմանիայի ԱԳ նախարարը հայտարարել է ամուսնուց բաժանվելու մասին 11/22/2024   22:46 Արթուր Պողոսյանի թեկնածությունը կառաջարկվի ՔԿ նախագահի պաշտոնում. Փաշինյանը հաստատեց 11/22/2024   22:45 Նիկոլ Փաշինյանը հաստատեց` ԲԴԽ նախագահը հրաժարական է տվել իր խնդրանքով 11/22/2024   22:39 Նիկոլ Փաշինյանը հաստատել է` հրաժարականներ ներկայացնելու առաջարկը եղել կիրակի օրով` sms-ով 11/22/2024   22:31 Մեր բոլոր պաշտոնանկ արված գործընկերները համակարգային լուրջ փոփոխություններ են իրականացրել ու այդ առումով լավ էին աշխատում․ Փաշինյան 11/22/2024   22:19 Նիկոլ Փաշինյանի հարցազրույցը՝ Հանրային հեռուստաընկերությանը․ ուղիղ միացում 11/22/2024   22:11 Արամ Առաջինը Լիբանանի հայկական կուսակցապետերի և պատգամավորների հետ խորհրդակցություն է անցկացրել 11/22/2024   22:01 Ռիչարդ Գիրը խոսել է Ջուլիա Ռոբերթսի հետ հանդիպման մասին «Գեղեցկուհին» ֆիլմում նկարահանումներից առաջ 11/22/2024   21:39 Մասկը խոստացել է բարձրացնել ԱՄՆ-ի ռազմական ծախսերի արդյունավետությունը 11/22/2024   21:24 Արցախից բռնի տեղահանված 115.000 արցախցուց միայն 30-ի դիմումն է հաստատվել՝ բնակարանային ապահովման ծրագրի համար 11/22/2024   21:12 «Орешник» համակարգը կմատակարարվի հրթիռային զորքերին. Պուտին 11/22/2024   21:01 Ներքին Սասնաշեն գյուղում մեծ քանակությամբ անասնակեր է այրվել 11/22/2024   20:49 Աֆղանստանում մզկիթի 12 ծխականների են սպանել 11/22/2024   20:35 «Արտաշատ» ԲԿ-ն որպես կարմիր գիծ առողջապահությունում. Ծաղիկ Վարդանյան 11/22/2024   20:20 Երևանում. «Zil» մակնիշի բեռնատարը Խարբերդում բախվել է ծառին, ապա բետոնե էլեկտրասյանը. վերջինը կոտրվել է 11/22/2024   20:19 Մեծ տոկոսը կտրելու եմ կացնային ձեւով. Փաշինյան 11/22/2024   20:14 Մուշեղ Մկրտչյանը՝ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր 11/22/2024   20:02 10 տարի առաջ այս օրը ՊԲ-ն հատուկ գործողություն իրականացրեց. չեզոք գոտուց դուրս բերվեցին հայ օդաչուների դին ու մասունքները 11/22/2024   19:49 Եթե ձայնագրությունները չկորեն՝ կերևա, որ ձեռքս էլ մնացել է ավտոբուսի դռների արանքում. Քաղաքապետարանը հերքում է, որ 100 դրամ չունեցող քաղաքացու նկատմամբ բռնություն է եղել 11/22/2024   19:38 Իսպանիան պաշտպանության պլան է պատրաստում՝ ռազմական ռիսկերի դեպքում 11/22/2024   19:27 Դատախազությունը պահանջում է բռնագանձել Ատեփանավանի նախկին քաղաքապետի գույքը․ Դարաքեշիշյանը դատարանի առաջ է կանգնել՝ թե՛ քաղաքացիական, թե՛ քրեական գործերով 11/22/2024   19:20 Կիևի մարզում Օդային տագնապ Է հայտարարվել 11/22/2024   19:07 Սարգիս Գալստյանը մեղավոր ճանաչվեց լրտեսության համար և դատապարտվեց 18 տարվա ազատազրկման 11/22/2024   18:59 Նախարարը ներկայացրել է «Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության» համաձայնագրի ոլորտային բարեփոխումները 11/22/2024   18:51 Մարդու իրավունքների պաշտպանն ընդունել է Նիդերլանդների Թագավորության արտակարգ և լիազոր դեսպանին 11/22/2024   18:46 Ադրբեջանական SOCAR-ը վաճառում է իր բիզնեսի մի մասը Թուրքիայում 11/22/2024   18:40 Արայիկ Հարությունյանը ՀԾԿՀ աշխատակազմին է ներկայացրել Մեսրոպ Մեսրոպյանին 11/22/2024   18:36 Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը 11/22/2024   18:25 Ամեն բան անելու ենք, որ դեկտեմբերի 24-ի Երևանի ավագանու նիստում կրկին քննարկվի տրասպորտի ուղեվարձի հարցը. Մանուկ Սուքիասյան 11/22/2024   18:19 Պետդումայի նախկին պատգամավորը ճանաչվել է օտարերկրյա գործակալ 11/22/2024   18:13 Կեղծիքը, ներքաղաքական և ներխմբային շահերը, հասարակությունը մոլորեցնելու և դրանից մերկանտիլ դիվիդենտներ շահելու ցանկությունը խլացրել էր շատերին. Զաքարյան 11/22/2024   18:07 Զենք-զինամթերքի կամավոր հանձնումներ. բացատրական աշխատանքն արդյունավետ էր 11/22/2024   18:02 Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում 11/22/2024   17:59 «Ֆազ»-ը սպանվել է գլխի շրջանում ստացած հրազենային վնասվածքներից. Մեղադրյալներն են՝ «Չաղ Ռուստամը» և Աշոտ Կուրեղյանը. Հայտնի է ով կքննի 11/22/2024   17:58 Պարզվում է՝ քայլելն օգտակար է ուղեղի առողջության համար 11/22/2024   17:51 Արտաշատի ԲԿ-ն սարքավորումներով հագեցնելու հարցը գտնվում է առողջապահության նախարարի օրակարգում 11/22/2024   17:42 «Արմավիր» ՔԿՀ-ի դատապարտյալի համար բերված աղցաններում հայտնաբերվել են թմրամիջոցներ․ հանձնուք բերած կինը ձերբակալվել է 11/22/2024   17:39 Գարո Փայլանը երազում է, որ ադրբեջանցիները հանգիստն անցկացնեն Սևանա լճում 11/22/2024   17:35 Հեռահար զենք օգտագործելու թույլտվությունը ցույց է տալիս, որ Ռուսաստանի դեմպայքարում է ՆԱՏՕ-ն. Վոլոդին
11/22/2024   18:36 Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը 11/21/2024   21:29 Վարորդը մահացել է, ուղևորները տեղափոխվել են հիվանդանոց 11/22/2024   17:59 «Ֆազ»-ը սպանվել է գլխի շրջանում ստացած հրազենային վնասվածքներից. Մեղադրյալներն են՝ «Չաղ Ռուստամը» և Աշոտ Կուրեղյանը. Հայտնի է ով կքննի 11/22/2024   15:19 Հաջիևն ասել է՝ ինչ պայմանով հայերը կարող են վերադառնալ Արցախ 11/21/2024   13:58 ԲԴԽ բոլոր նախագահների լիազորություններն են դադարեցվել՝ նախատեսված ժամկետից շուտ. Սա խոսում է իշխանությունների թևերի բաժանման սկզբունքի ի սպառ բացակայության մասին. Վարդազարյան 11/21/2024   08:30 Ո՞վ է Դիմել Քյարամյանին՝ Աղազարյանի որդու քրգործով. հայտնի են անուններ. բացահայտում. «Ժողովուրդ» 11/21/2024   21:51 Արմավիրի մարզում տեսախցիկն արձանագրել է «BMW»-ի և ջերմաքարշ գնացքի բախումը. քննչական բաժինն ու ոստիկանությունն էլ պարզել են մահացածի ինքնությունը 11/21/2024   08:17 Փաշինյանը թիմակիցներից մի քանիսին էլ է ուղարկել արյան անալիզ հանձնելու․ «Հրապարակ» 11/21/2024   20:20 Պետական դավաճանության մեջ մեղադրվող տղամարդն ինքնախոստովական ցուցմունքը տվել է ԱԱԾ-ում ծեծի ենթարկվելուց հետո․ նրան դիմակավորված անձինք ձերբակալել են 7 տարեկան երեխայի աչքի առաջ. պնդում է կինը 11/21/2024   18:45 Շատ ճիշտ գնահատական է, կամավորականությունը պետություն չունենալու մասին է. Մովսես Հակոբյան 11/21/2024   16:37 Ռոմանոս Պետրոսյանը կփոխարինի՞ Ռուտամ Բադասյանին 11/21/2024   14:49 Երեք օրվա ընթացքում Ֆրանցիսկոս Պապին երկու անգամ ողջունելու հնարավորությամբ ինձ իսկապես օրհնված եմ զգում. Աննա Հակոբյան 11/21/2024   08:23 Անդրանիկ Քոչարյանն ու Սիսակ Գաբրիելյանը թեժ վեճ են ունեցել. ներթիմային գզվռտոցը շարունակվում է. «Ժողովուրդ» 11/22/2024   15:04 Քաղաքապետարանի աշխատակիցները բռնի ուժով իջեցրին ավտոբուսից. TelCell-ի ապարատը կտրոն չի տալիս, ես էլ 100 դրամանոց չունեի.Ահազանգ բնակչից 11/21/2024   20:35 Ինչ ժառանգություն թողեց Վահե Ղազարյանը 11/21/2024   12:29 Մարտից հետո արցախցիներին 50 հազար դրամի աջակցությունը կնվազեցվի 40 հազարի ու կտրվի միայն թիրախային խմբերին 11/21/2024   20:36 Հեղափոխությունը մտնում է «յակոբինյան» փուլ. Փաշինյանն էլ չգիտեր, որ պետք է հեռացնի այդ մարդկանց․ Շարմազանով (Տեսանյութ) 11/22/2024   10:50 Ողբերգական վթար Երևանում.մահացածը մոտոցիկլի վարորդ պարեկն է. shamshyan.com 11/22/2024   08:09 Հովիկ Աղազարյանը անհարմար դրության մեջ է դրել Նիկոլ Փաշինյանին. «Ժողովուրդ» 11/22/2024   08:19 3 միլիոն դրամը փող չԷ՞․ «Հրապարակ»

Թուրքիան առաջինն է պաշտոնապես ընդունել Հայոց Եղեռնը. Գեւորգ Դանիելյան 04/22/2020   18:30  |  Հարցազրույց

«Մարդու իրավունքները արհամարհելը` հասարակական դժբախտությունների և կառավարությունների այլասերման միակ պատճառն է»։ Այս միտքը իր արտացոլումն է գտել Հայոց Եղեռնից դեռ շատ վաղուց հրապարակված մի փաստաթղթում՝ Մարդու իրավունքների ու ազատությունների 1789 թ. Հռչակագրում։ Թվում էր, թե մարդկությունը պատրաստվում է թոթափել միջնադարյան բարքերը և որպես ուղենիշ որդեգրել քաղաքակրթությունն ու հումանիզմը։ Բայց Հայ ժողովրդի համար ճակատագիրը լոկ արհավիրք էր պատրաստել՝ թուրքի դերակատարմամբ։ Այս օրերին լրանում է Հայոց Եղեռնի 105-րդ տարելիցը, և այդ առնչությամբ իրավական բնույթի հարցերի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է իրավագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Գևորգ Դանիելյանի հետ։

- Պարոն Դանիելյան, նախ, այս օրերին հանրային հնչեղություն ձեռք բերված մի հարցի վերաբերյալ ակնկալում ենք ձեր դիրքորոշումը՝ «Հիշում եմ և պահանջում» խորհրդանշական կարգախոսում, իրո՞ք, ավելորդ է «պահանջում եմ» արտահայտությունը։

 -Այդ խորհրդանշական կարգախոսը արմատավորվեց Հայոց Եղեռնի 100֊րդ տարելիցին, և այն վերանայելու  իբր անհրաժեշտության կտրվածքով ինքս դեռ չեմ լսել որևէ ողջամիտ բացատրություն։ Պաշտոնապես ընդամենն ասվել է, որ այն քննարկման փուլում է, ընդ որում, այս փուլում, հաշվի առնելով ժամանակի սղությունը, դեռևս որոշում չի կայացվի։ Հիմա անդրադառնանք այդ կարգախոսի բուն էությանը։ 5 տարի առաջ Կրթության և գիտության նախարարության նախաձեռնությամբ այդ կարգախոսի խորագրով տեղի ունեցավ շարադրությունների մրցույթ։ Աշակերտներից մեկը մի այսպիսի միտք էր հղացել. «Անձամբ ինքս որևէ մեկից պահանջ չունեմ, ես պարզապես պայքարելու եմ հանուն արդարության և վերադարձնելու եմ այն, ինչ կորցրել է իմ ժողովուրդը»։  Եթե այս իմաստով ու մեկնաբանությամբ է առաջարկվում այդ արտահայտությունը հանել՝ ավելի համարժեք կոչով փոխարինելու ակնկալիքով, դեռ կարելի է ըմբռնումով մոտենալ, այլապես որևէ բացատրություն, կարծում եմ, իրավաչափ ու տրամաբանական չէ։

- Մենք չենք կարող պահանջե՞լ, որ  Թուրքիան ընդունի Հայոց Եղեռնը՝ դրանից բխող բոլոր հետևանքներով հանդերձ։

-Թուրքիան առաջինն է պաշտոնապես ընդունել Հայոց Եղեռնը, և ներկայիս թուրքական իշխանությունների դիրքորոշումը որևէ իրավական արժեք չունի, դա սոսկ քաղաքական մանիպուլյացիա է։ Խոսքը թուրքական ազգային դատարանների կողմից 1919-1920 թթ. կայացած այն դատավճիռների մասին է, որոնցով «Իթթիհատ»-ը` երիտթուրքերի ղեկավար կուսակցությունը, թուրք բարձրաստիճան զինվորականները, պետական ու կուսակցական գործիչներն ու այլ պաշտոնյաներ դատապարտվել են էթնիկ հատկանիշով պայմանավորված անձանց զանգվածային սպանդ կազմակերպելու ու իրականացնելու, ինչպես նաև նույն նպատակով բռնի տեղահանումների համար։

Այդ դատական ակտերը հետագայում երբեք չեն բողոքարկվել, չեն բեկանվել, որևէ մեկը դատական կարգով չի արդարացվել, պարզապես 30-ականների սկզբներին հաշվեհարդար են տեսել դատավճիռներ կայացրած բոլոր դատավորների նկատմամբ և մահապատժի ենթարկել։

Ի դեպ, հայ վրիժառուների կողմից սպանդը կազմակերպած թուրք գործիչների սպանությունը սոսկ հաջորդել է այդ անձանց նկատմամբ մահապատժի դատավճիռներ արձակելուն։ Իրազեկվածության հիմնական աղբյուր հանդիսացող գեղարվեստական գործերում այս ամենն այնքան էլ ճշգրիտ ներկայացված չէ, ուստի հանրության իրավագիտակցության մեջ այն թյուր ընկալումն է, թե օրինակ՝ Սողոմոն Թեհլերյանին արդարացրել են սոսկ այն հիմքով, որ վերջինս գտնվել է հոգեկան խիստ հուզմունքի վիճակում, մինչդեռ՝ գերմանական դատարանը էական է համարել նաև այն փաստը, որ Թալեաթն արդեն իսկ դատապարտված է եղել մահապատժի։

- Եթե կան Հայոց Եղեռնի փաստը հաստատող դատական ակտեր, ապա ինչո՞ւ դրանք չեն դրվում գոնե այն երկրների օրենսդրական նախաձեռնությունների հիմքում, որոնք փորձել են քրեական պատասխանատվություն սահմանել Հայոց Եղեռնը ժխտելու համար։ Արդյունքում, օրինակ Ֆրանսիայի ահմանադրական խորհուրդը Սահմանադրությանը հակասող ճանաչեց սենատի ընդունված օրենքը։

-Իսկ ինչո՞ւ միայն Ֆրանսիայի սահմանադրական խորհուրդը, գրեթե այդպես վարվեց նաև ՄԻԵԴ-ը՝ Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի գործով։ Այս և մյուս դատական ատյանները, իհարկե, չեն ժխտում Հայոց Եղեռնի փաստը, սակայն հստակ արձանագրում են, որ քանի դեռ այդ փաստը չի հաստատվել օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտով, որևէ այլ պետական մարմին իրավասու չէ սահմանափակելու խոսքի, արտահայտվելու ազատությունը։

Թերևս, այս խիստ կարևոր հանգամանքը նկատի ունենալով, մշտապես ակնկալել եմ, որ Հայոց Եղեռնը ճանաչելու հարցում հարկ է շրջանառության մեջ դնել ոչ միայն արխիվային փաստաթղթերը, այլև առաջին հերթին՝ թուրքական դատական ակտերը։ Ի դեպ, Հայոց Եղեռնի փաստը աննուղակիորեն արձանագրվել է նաև միջազգային դատական ատյանների ակտերում։ Այսպես, Ռուանդայի ցեղասպանության գործով 2012 թ. դատավճռով (այս գործով դատարանը կայացրել է մի շարք դատավճիռներ), անդրադարձ է արվել Ռուանդայում տեղի ունեցած ցեղասպանության դեպքերի պատճառներին և արձանագրվել. «... միջազգային հանրությունը համարժեք հետևություններ չի արել Հայոց Եղեռնի փաստից, ինչն էլ նպաստել է այդպիսի երևույթների տարածվածությանը»։

Ավելի, քան համոզված եմ, որ եթե այս դատական ակտերը սահմանված կարգով ներկայացվեին իրավասու մարմիններին, ապա պատկերը բոլորովին այլ կլիներ։

- Մի ճշտում, ցեղասպանությունը միջազգային փաստաթղթերով որպես մարդկության դեմ հանցագործություն է ճանաչվել միայն 1948 թ., ինչպե՞ս կարող էին թուրքական դատարանները զանգվածային ջարդերը որակել, որպես ցեղասպանություն։  

-Եթե նկատեցիք, ես առ այս պահը չեմ օգտագործել «ցեղասպանություն» եզրույթը, թեև բովանդակային կտրվածքով Հայոց Եղեռնը հենց այդպիսի որակում ունի։ Ինչևէ, ձեր անչափ կարևոր հարցադրման առնչությամբ ներկայացնեմ մի քանի նկատառումներ՝ ա) թուրքական դատավճիռներում պարզապես չի օգտագործվել «ցեղասպանություն» եզրույթը, սակայն արարքները բովանդակային կտրվածքով հենց այդպես են որակվել՝ «էթնիկական շարժառիթներով զանգվածային սպանություններ կամ բնաջնջելու նպատակով՝ բռնի տեղահանումներ», բ) Հոլոքոստը ևս տեղի է ունեցել մինչև Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին ՄԱԿ֊ի կողմից 1948 թ. դեկտեմբերի 9-ին ընդունված կոնվենցիան, սակայն Նյուրենբերգյան դատավարությունում որևէ իրավական խոչընդոտ չտեսան Հոլոքստն արձանագրելու հարցում, գ) բացարձակապես պետք չէ, նույնիսկ անընդունելի է ակնկալել, որպեսզի «Հայոց Եղեռն» եզրույթը փոխարինվի «ցեղասպանություն» եզրույթով, դա անհարկի իրավական խութեր է ստեղծում, ինչին խելամտորեն չգնացին հրեաները։

Այն, որ էթնիկական շարժառիթներով սպանությունները, այն էլ աննախադեպ զանգվածային բնույթ կրող սպանությունները, արդեն իսկ համարվել են միջազգային հանցագործություններ, փաստ է, որի հիմքում ընկած են պատմական այդ փուլում գործող միջազգային իրավունքի աղբյուրները։ Ուստի հարկ չկա ներքաշվել նոր, խրթին իրավական թնջուկների մեջ և անպայման ակնկալել, որ արդեն իսկ միջազգային հանրության համար միանգամայն ընկալելի, հնչեղություն ունեցող «Հայոց Եղեռն» եզրույթը փոխարինվի «ցեղասպանություն» եզրույթով։ Մտահոգվելու կարիք չկա, յուրաքանչյուր բանական մարդ «Հայոց Եղեռն» եզրույթը հենց ընկալում է, որպես «ցեղասպանություն», որն իրականացվել է հայության նկատմամբ 1915 թ.։

- Այս օրերին շատ է խոսվում այն մասին, որ ատելության խոսքը հարկ է համարժեք ընկալել, և այդ համատեքստում չպետք է ծայրահեղությունների մեջ ընկնել և անտեսել, որ թուրքերի մեջ ևս լինում են և եղել են բարի մարդիկ, որոնք օգնության ձեռք են մեկնել հայերին։ Արդյո՞ք այդպիսի դատավճիռներ կայացրած և դրա համար կյանքով հատուցած թուրք դատավորները ևս եղել են  այդ բարի թուրքերի շարքից։

-Եթե կգտնեք գեթ մեկ միամիտ մարդու, որ համոզված կլինի, որ այդ դատավճիռները թելադրված են եղել բարի կամքով, ապա ինքս կհամաձայնվեմ լինել երկրորդը։ Թուրքական քաղաքականության էությունը մակերեսային ընկալելու երևույթը բնավ նոր չէ, ավելին՝ այդ սարդոստայնի մեջ են հայտնվել անհամեմատ ավելի կայացած, խելամիտ, տաղանդավոր ու մեծ կենսափորձ ունեցող հայորդիներ։ Գրիգոր Զոհրապի նման մտավորականը մինչև վերջ համոզում էր հայությանը, որ պետք չէ զինվել, պաշտպանվելու անհրաժեշտություն երբեք չի լինի, քանի որ թուրքը միայն հայ ազգի բարօրությունն է տենչում։

Ինչ վերաբերում է 1919-20 թթ. դատավարություններին։ Իսկապես, ինչո՞ւ հանկարծ թուրքական դատական ատյաններն ընդամենը  մի քանի տարի անց որոշեցին իբր քաղաքակիրթ ու ազնիվ կեցվածք որդեգրել։ Հակիրճ թվարկենք պատճառները՝ ա) առնվազն չորս խոշոր տերություններ (ԱՄՆ, Ֆրանսիա, Ռուսաստան, Բրիտանիա) սպառնում էին ազգային դատավարություն չնախաձեռնելու դեպքում ստեղծել միջազգային դատավարություն, ինչն էլ ավելի կխայտառակեր Թուրքիային, բ) նոր իշխանության եկած քաղաքական ուժերը դատավարություններ էին նախաձեռնել նախկին իշխանության առաջնորդների նկատմամբ, և այդ համատեքստում նրանց նաև զանգվածային բնաջնջումների մեջ մեղադրելը ևս մտնում էր իրենց քաղաքական ծրագրերի մեջ, մանավանդ, որ Օսմանյան կայսրությունը կորցրել էր հսկայական տարածքների նկատմամբ իր իրական վերահսկողությունը, գ) ի սկզբանե հայտնի էր, որ այդ դատավորությունները միայն աչքակապության նպատակ ունեն և պատահական չէ, որ արդեն 1923 թ. հայտարարվեց համաներում և բոլորն ազատվեցին պատժի հետագա կրումից և այլն։

- Բայց համաներումը դեռ անձին արդարացման ցուցիչ չէ, այդ դեպքում ինչպես է, որ երիտթուրքերի առաջնորդները և Հայոց Եղեռնի համար դատավճիռներով անմիջական պատասխանատուներ ճանաչված անձինք հետագայում հերոսացվեցին, նրանց անուններով անվանակոչվել են քաղաքներ և այլն։

-Ինչը՞ խանգարեց Հեյդար Ալիևին, որպեսզի վեջինիս կողմից հերոսացվի քնած երիտասարդին նենգաբար կացնահարած Ռամիլ Սաֆարովը, որին հունգարական իշխանություններից կորզել էին բացառապես պատժի հետագա կրումը կազմակերպելու ակնհայտ կեղծ խոստումով։ Սա թուրքական քաղաքականության ոգին է, այն, իմ խորին համոզմամբ, չի փոխվել։ Ի դեպ, որևէ մեկի մտքով չանցավ Սաֆարովին դատական կարգով արդարացնել, դա անմիտ ձևականություն է իրենց պարագայում։ Ընդամենը ինքնաթիռից իջնելու պահին բարձրաձայն հրապարակեցին նախագահի ներման հրամանագիրը, զինվորական արտահերթ կոչում շնորհելու և բազում այլ այլ խրախուսանքների արժանացնելու հրամանները և՝ վերջ, նա արդեն կայացած «հերոս» էր։

- Ի՞նչ ապրումներ ունեք այս օրերին, երբ վերհիշում եք Հայոց Եղեռնի անմարդկային ծանր իրադարձությունները, կարո՞ղ եք ներել։

-Իսկ ո՞վ է ընդունել փաստը և ներողություն խնդրել։ Ինձ հաճախ են միջազգային տարբեր ատյանների բարձրաստիճան պաշտոնյաները, այդ թվում՝ Թուրքիայի ներկայիս վարչապետը (երբ ԵԽ վեհաժողովի նախագահն էր) ներկայացրել նկատառում, թե Ճապոնիան, օրինակ ներել է ԱՄՆ֊ին, հրեաները՝ գերմանացիներին և այլն, բայց հայությունը անհասկանալի համառություն է դրսևորում։ Ինձ համար ցավալի է, որ ճարահատյալ ամեն անգամ համբերատար պետք բացատրեմ պարզ ճշմարտություն առ այն, որ Թուրքիայի իշխանություններն անգամ չեն հարգում իրենց երկրի դատական ատյանների դատավճիռները, բայց վերացական խոսում են միայն պատմաբաններից կազմվելիք ինչ֊որ հաշտեցման հանձնաժողովներ ստեղծելու նկրտումների մասին։ Էլ ավելի ցավալի է, որ ժամանակ առ ժամանակ ի հայտ են գալիս գործիչներ, որոնք ոչ միայն «ըմբռնումով են» մոտենում այդ առաջարկություններին, այլև պատրաստակամություն են հայտնում լինել այդպիսի հանձնաժողովների ակտիվ անդամներ։

Միտքս ամփոփ կձևակերպեմ հայտնի կարգախոսով. «Հիշում եմ և պահանջում»։

Աղբյուր` Փաստինֆո


Հարակից հրապարակումներ`

11:06 24/02/2020  |  ՄեկնաբանությունՄիրոսլավ Լայչակն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
21:41 13/02/2020  |  ԼՐԱՀՈՍՀՀ ԱԳՆ հայտարարությունը Սիրիայի Արաբական Հանրապետության Ժողովրդական Ժողովի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման և դատապարտման վերաբերյալ բանաձևի առնչությամբ
15:18 13/02/2020  |  ՀՐԱՏԱՊ ԹԵՄԱՍիրիայի խորհրդարանը ճանաչեց Հայոց ցեղասպանությունը
14:48 13/02/2020  |  ՀՐԱՏԱՊ ԹԵՄԱՍիրիայի խորհրդարանը քվեարկության կդնի Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձևը
00:46 18/12/2019  |  Միջազգային լրահոսԹրամփի վարչակազմը մերժել է ԱՄՆ Սենատի՝ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման վերաբերյալ բանաձևը
22:03 13/12/2019  |  ԼՐԱՀՈՍՆախագահ Սարգսյանն ուղերձ է հղել բանաձևի հեղինակներին և Սենատի անդամներին
21:40 13/12/2019  |  ԼՐԱՀՈՍՀՅԴ Հայաստանի Գերագույն Մարմնի հայտարարությունը ԱՄՆ Սենատի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձևի ընդունման կապակցությամբ
17:48 13/12/2019  |  Միջազգային լրահոսԹուրքիայում ԱՄՆ դեսպանը կանչվել է ԱԳՆ
22:10 12/12/2019  |  ՀՐԱՏԱՊ ԹԵՄԱԱՄՆ Սենատը հաստատեց Հայոց ցեղասպանությունը դատապարտող բանաձեւը
11:23 27/11/2019  |  ԼՐԱՀՈՍԱՄՆ Կոլումբիա շրջանի խորհուրդը Հայոց ցեղասպանությունը հաստատող բանաձեւ է ընդունել

Արխիվ

[]