Փաստ ինֆո

Եթե կառավարությունը գյուղացիների հանդեպ պարտավորություն ստանձնի, որ ամբողջ գյուղացիների արտադրանքը կփորձի իրացնել, ապա դա կբերի գյուղատնտեսական արտադրանքի անհավասարաչափ աճի: «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարի նախկին խորհրդական, գյուղատնտեսության ոլորտի փորձագետ Հարություն Մնացականյանը` պատասխանելով հարցին արդյոք անտոկոս վարկերից բացի լավ չէր լինի, եթե կառավարությունը գյուղացիներին վստահեցներ, որ իրենց արտադրած բնամթերքը սպառելու խնդիր չեն ունենա:

«Այդ դեպքում վերաբաշխումն անհավասարաչափ կլինի: Ենթադրենք վարունգ աճեցնելն ավելի հեշ կլինի, գյուղացիներն ամբողջ Հայաստանով վարունգ կաճեցնեն, որը գերազանցում է պահանջարկը և կսկսեն բոյկոտել, պետությունից պահանջել, որ պետությունը գնի: Բայց պետությունը եթե ավել քանակի վարունգ գնի, ինչպես է կարողանալու այն սպառել: Բացի այդ երբ պետությունը պարտավորվի գնել գյուղատնտեսական ողջ արտադրանքը, ապա դա կբերի գների բարձրացման: Դա կհանգեցնի նրան, որ Հայաստանում գյուղատնտեսությունը կդառնա ավելի ոչ շահավետ և արտահանման ծավալները մեծ քանակությամբ կնվազեն»,-ասաց փորձագետը` հաելելով, որ եթե օրինակ մեղրի ինքնարժեքը 1500 դրամ է, իսկ պետությունը պարտավորվել է գնել այն 3000 դրամով, ապա այն տնտեսվարողը, որը կարող է 1700, 1800 դրամով մեծ քանակությամբ մեղր արտահանել, բնականաբար այդ տնտեսվարողն այլևս ցածր մարժայով չի արտահանի, քանի որ պետությունն իրենից մեծ գնով է այն վերցնում: Փորձագետի վստահեցմամբ դա կհանգեցնի կոլապսի և այդպես չի կարող լինել: Առհասարակ պետությունը չպետք է միջամտի տնտեսական մրցկացությանը:

Դիտարկմանը, որ ունենք պարենային անվտանգության խնդիր, Հարություն Մնացականյանը նկատեց` այդ խնդիրն այլ կերպ կարելի է լուծել. «Բոլորն ուզում են` պետությունն օգնություն տա, բայց միայն պետությունից օգնություն ակնկալելը սխալ է: Մեզ մոտ, եթե գյուղացին լիներ ֆերմեր, ապա կուզեր` պետությունն այնպիսի հնարավորություններ ստեղծեր, որ իր հատիկաընդեղնից սկսած մնացած ապրանքի ինքնարժեքը ցածր լիներ: Այսօր ամենատարածված հարցադրումներից մեկն է, որ սահմանը փակեք Թուրքիայից վարունգ չկա, մեր ջերմատնային տնտեսությունները կարողանան վարունգը մի քիչ բարձր գնով իրացնել: Սա ամենասխալ արտահայտությունն է, ոչ թե պետք է պետությունը փորձի սահման փակել, որ ֆերմերն այստեղ թանկ գնով վարունգ իրացնի, ինչը գյուղատնտեսության դեգրադացման է բերելու: Այսինքն երբ գյուղացին տեղական շուկայում կարողանա թանկ վաճառել, չի փորձելու մտածել արտահանման, նոր շուկաների մասին և լճանալու է: Պետությունը պետք է հնարավորություններ ստեղծի, որ օրինակ ջերմատնային արտադրանքի ինքնարժեքն ավելի ցածր լինի, քան օրինակ Թուրքիայում»,-ասաց փորձագետը` ընդգծելով, որ այնպիսի մեթոդներ պետք է մշակել, այնպիսի սորտեր ստանալ, որ Հայաստանի կլիմային, միջավայրին հարմարված լինի արևային օրերին և կարողանան օրինակ լոլիկի ինքնարժեքը հունվարին ստանալ ոչ թե 450, այլ 90 դրամ:

Անդրադառնալով գյուղատնտսության ոլորտի համար նախատեսված հակաճգնաժամային ծրագրերին` Հարություն Մնացակնայանն ընդգծեց` դրանք երկարաժամկետ, հեռանկարային, լավ են, բայց պետությունը դրան զուգահեռ պետք է փորձի ծրագրեր մշակել գյուղմթերքների ինքնարժեքի իջեցման համար. «Թե' բուսակերների, թե' կենդանիների առումով պետք է ստանալ տեղական հարմարված սորտեր և այդ սորտերով փորձեն Հայաստանում ինքնարժեքն իջեցնել: Միայն դա կարող է խթանել գյւողատնտեսության զարգացմանը: Օրինակ հատիկաընդեղենի նկատմամբ հետաքրքրությունն աճել է: Բոլորն ուզում ցորեն ցանել իրենց հողակտորում: Եթե այս տարի անտոկոս վարիկ վերցրեցին, ցանեցին, ճիշտ չմշակեցին, լավ սորտեր չունեցան, նորմալ բերք չստացան ու վնաս կրեցին: Արդյունքում ստացվում է` անտոկոս վարկն իրենց ավելի շատ վնաս տվեց, քան օգուտ»,-ասաց Հարություն Մնացականյանը` նկատելով, որ անտոկոս վարկն անհրաժեշտ է, բայց դեռ բավարար պայման չէ գյուղատնտեսությունը զարգացնելու համար: Անհրաժեշտ են կոմպլեքս միջոցառումներ, ճիշտ ուղղորդումներ և գյուղատնտեսական ճիշտ քաղաքականություն:

Հեղինակ՝ Հասմիկ Կոշկարյան

Աղբյուր` Փաստինֆո