Փաստ ինֆո

Նախօրեին Ազգային Ժողովն ընդունեց բռնության կոչերը, բռնության արդարացումն ու քարոզումը  քրեականացնելու մասին օրինագիծը, որն, ըստ էության,   եկավ լրացնելու իշխանությունների՝  տաբուների և արգելքների զինանոցը:

Ընդ որում, ակնհայտ է, որ, այսպիսով` հերթական անգամ փորձ է արվելու լռեցնել ինչպես լրատվամիջոցներին, այնպես էլ՝ սոցցանցերում ակտիվություն ունեցող անձանց: Ակնհայտ է, քանզի նման գործելաոճը  որդեգրված  է պարետատան կողմից Արտակարգ դրության պայմաններում կորոնավիրուսի վերաբերյալ  տեղեկատվական հրապարակումների համատեքստում: Իսկ այս առումով բազմաթիվ լրատվամիջոցներ արդեն ունեն խուճապ առաջացնողի՝ իրենց անհատական պատմությունը կամ պատմությունները:

Այս առումով «Փաստինֆոն» նույնպես ունի այսպես ասած՝« խուճապ առաջացնողի»՝ իր առանձին պատմությունը, որի հետքերով գնալով բավական ուշագրավ մանրամասներ ենք կարողացել պարզել:

Մասնավորապես, «Փաստինֆոյի» մարտի 20-ի՝«Թոքաբորբ ունեցող էջմիածնեցի տարեց կնոջը թեստավորել են» հրապարակման հետ կապված ՀՀ ոստիկանությունից գրավոր ծանուցում ստանալով, թե՝ մեր հրապարակումը խուճապ է առաջացնում, դիմել էինք ՀՀ պարետ պարոն Ավինյանին՝ ցանկանալով հստակեցնել՝   ստեղծվե՞լ է արդյոք աշխատանքային խումբ, որն իրականացնում է մամուլի մոնիտորինգ՝ պարզելու համար՝ ո՞ր հրապարակումներն են խուճապ առաջացնող, իսկ որո՞նք՝ ոչ, արդյո՞ք այդ աշխատանքային խմբում ներգրավված են այնպիսի մասնագետներ, որոնք ունակ են զանազանելու, ասենք՝ ահազանգը՝ խուճապից: Ի վերջո,  լրատվամիջոցների, լրագրողների աշխատանքն ու  մասնագիտական պարտականությունն է հանրությանը հուզող, առկա խնդիրների վերհանումը, բարձրաձայնումը,  ահազանգումը…

5-օրյա ժամկետի խախտմամբ ստացված պատասխանն ըստ էության ավելի խորացրեցին մտահոգությունները։ Ընդ որում՝ այն ստացվել էր ոչ թե պարետատնից, այլ ոստիկանությունից, ուր այն ուղարկվել էր հարցումն ստանալուց մոտ 10 օր անց։ Այսպես՝ մարտի 23-ին ուղարկված հարցումը ապրիլի 2-ին պարետատունը վերահասցեագրել է ոստիկանության՝ շտապ պատասխանելու հանձնարարականով...։

«Ընդ որում՝ խուճապ առաջացնելու հանգամանքը գնահատողական երեւույթ է եւ արձանագրվող յուրաքանչյուր դեպքում ոստիկանությունում համապատասխան մասնագետների կողմից հրապարակումներն ուսումնասիրվում եւ վերլուծվում էին, համադրվում ՀՀ կառավարության  2020 թվականի մարտի 16-ի թիվ 298-Ն որոշման պահանջների հետ՝ գնահատելով տվյալ հրապարակման՝ խուճապ առաջացնելու հնարավոր բոլոր ռիսկերը։ Դրանից հետո էր միայն եզրահանգում կատարվում  կոնկրետ հրապարակման՝ հանրության շրջանում խուճապ առաջացնելու հնարավորության կամ դրա բացակայության մասին»,-  նշված է «Փաստինֆո»-ի հարցմանն ի պատասխան ոստիկանությունից ստացված գրության մեջ։

Ասել է թե՝ պարետատունը որեւէ մասնագիտական խումբ չի ստեղծել, մամուլի նկատմամբ գրաքննությունն էլ վերապահել է ոստիկանությանը, բայց սա միայն առերեւույթ։ Ընդգծենք՝ պարետատունը ոչ թե հարցմանն ի պատասխան հայտնել է, թե այդ գործառույթների կատարումը հանձնարարվել էր ոստիկանությանը, այլ օրեր շարունակ հարցումը պահել ու, ի վերջո, որոշել շառից փորձանքից հեռու այն վերահասցեագրել ոստիկանությանը, թաքնվել ոստիկանության հետեւում։

Պարետը ոչ միայն չէր ստեղծել աշխատանքային խումբ, այլ չէր մշակել նաեւ մամուլի նկատմամբ գրաքննության չափորոշիչները, որով ենթադրաբար ոստիկանության ծառայողները կարող էին որոշել ինչն է խուճապ, ինչը՝ ոչ։  Արդյունքում ստացվում էր՝ իշխանամետ կամ իշխանությանը մոտ կանգնած գործիչների, պատգամավորների  լրատվամիջոցների հրապարակումները խուճապ չէին առաջացնում, իսկ քաղաքացու ահազանգերը՝ այո։ Ակներեւէ, որ սրա որոշողը ոստիկանությունը չի եղել եւ տեղեկատվական քաղաքականությունն էլ ոստիկանությունը չի իրականացրել ու իրականացնում, այլ կառավարության ՊՈԱԿ-ը՝ վարչապետի մամուլի քարտուղարի հետ միասին, որոնք պատասխանատվությունն իրենց վրայից գցելու համար սլաքներն ուղղում են դեպի ոստիկանություն։

Իհարկե, հայկական մամուլի ու հատկապես միջազգային արձագանքից զգուշանալով գրաքննության այդ դրույթները արտակարգ դրություն հայտարարելու մասին որոշման մեջ վերանայվեցին, բայց խնդիրն այստեղ այլ է։

Լրատվամիջոցների հանդեպ երկակի ստանդարտները, խիստ կամայականորեն՝  հայտնի՝ «խուճապ առաջացնող» շտամպը խփելը կանխավ մտածելու տեղիք են տալիս, թե՝ բռնության կոչերը քրեականացնող նախագծի ընդունումից հետո, բան է, հանկարծ զայրույթի պահին մարդու  նյարդերը տեղի տան ու ասի՝ «Տո՛ ձեր հերն  անիծած, դուք ո՞վ եք, ձեզ վերացնել է պետք»,  մեկեն  ձևակերպվի իշխանության հանդեպ «բռնության կոչ»  և հայդե…

 Ի վերջո, մինչ այս օրինագիծն էլ ունեցել ենք այս համատեքստում երկակի ստանդարտներ՝ երբ «վնգստացող դատավորներ» արտահայտության հեղինակի հանդեպ արդարադատությունը տազ է արել, իսկ այն ցիտող երիտասարդների նկատմամբ քրգործ է հարուցվել…

Աղբյուր` Փաստինֆո