Փաստ ինֆո

«Փաստինֆո»-ի հետ զրուցակիցն է քաղաքագետ Կարեն Բեքարյանը:

-Պարոն Բեքարյան, նախօրեին Տավուշի ուղղությամբ հակառակորդը անհաջող դիվերսիայի փորձ կատարեց, գնդակոծեց խաղաղ բնակավայրերը, իսկ Ոսկեվան գյուղում անչափահաս երեխա վիրավորվեց: Սադրանքին հետեւեց ՀՀ ԱԳՆ-ի դատապարտող հայտարարությունը, որտեղ բավականին տարօրինակ ու հարցեր առաջացնող ձեւակերպում կար, մեջբերեմ. «Հրադադարի՝ որևէ կերպ չհրահրված այս խախտումն որևէ արդարացում չունի, հատկապես այսօր, երբ աշխարհի բոլոր երկրների բժշկական ռեսուրսները մոբիլիզացված են նոր տիպի կորոնավիրուսի դեմ պայքարում..»: Ի՞նչ է նշանակում այս ձեւակերպումը եւ արդյո՞ք սա համարժեք արձագանք էր:

-Հայտարարության փաստը եւ բովանդակությունը տարանջատենք: Այն, որ հայտարարություն պետք էր, դա միանշանակ է, բայց այն, որ այդ հայտարարությունը պետք է այլ բովանդակություն ունենար, առնվազն ինձ համար նորից միանշանակ է: Հայտարարության թե լեզուն, թե կոշտությունը պետք է լիներ աննկարագրելի հաշվարկված ու համապատասխան՝ թե այսօրվա իրողություններին , թե ընդհանրապես Ադրբեջանի ձեռագրին՝ ցանկացած պահի օգտվել առիթից: Մենք ունենք իրավիճակ, երբ հակառակը, հայտարարությունը պարունակում է այնպիսի ձեւակերպումներ, որոնք ուղղակի անթույլատրելի են: Երկու հիմնական պրոբլեմատիկ դրվագներից առաջինը «հրադադարի՝ որևէ կերպ չհրահրված այս խախտումը» արտահայտությունն է: Սովորական մարդկային տրամաբանությունը, տեքստ կարդալու որեւէ ունակությունը, բառակազմը հուշում են մի պարզ բան , եթե դու խոսում ես «հրադադարի՝ որևէ կերպ չհրահրված այս խախտման» մասին, այսինքն, ի տկատի ես ունենում , որ կան հրադադարի խախտման դեպքեր, որոնք հրահրվա՞ծ են: Այդ ի՞նչ դասակարգում է մտցվել, այսինքն, Ադրբեջանի սրիկայությունը հիմա փորձում եք դասակարգել՝ ըստ հրահրվածի եւ չհրահրվածի՞:

Սա ի՞նչ նորություն էր, որտեղի՞ց հայտնվեց, սրա շարունակությունն ու հաջորդ քայլերը պատկերացնում ու հասկանո՞ւմ են մեր արտգործնախարարությունում: Եվ սա ունեցավ շատ ցավալի շարունակություն. այս վերջին ժամանակահատվածում բազմիցս արվող կոպտագույն սխալները, երբ ներկայացնում, հուշում ես, մարդիկ չկարողացան սովորել՝ ոչ միայն այդ սխալները չանել, այլեւ արածը տեսնելուց գնան ուղղելու ճանապարհով: Փոխարենը, կա մի ագրեսիվ, ոչինչ, անգամ ակնհայտը չընդունող կեցվածք եւ այսօր նույն ԱԳՆ-ի կողմից խոսնակի մակարդակով տարաբնույթ մեկնաբանություններ են տրվել՝ օգտագործելով միջազգային բառակազմ, տերմինաբանություն բացատրությունը: Այս մարդիկ տարրական պատկերացումներ եւ տարբերակումներ, թե որտեղ են քո շահերը, թիրախներն ու նպատակները այս կամ այն արտահայտությունն օգտագործելիս, չգիտեն, այդ արտահայտությունն օգտագործում է կոնֆլիկտի կողմը, թե՞ որեւէ միջնորդ, սա էական է , այդ ամենի պատկերացումները չկան: Այդ սխալների քանակը ոչ միայն որակական մեծ խնդիրներ է բերում այլեւ քանակական առումով է խնդրահարույց դառնում: Պրակտիկանտների մակարդակով վարվել, այն էլ այս իրավիճակում՝ մեզ համար հազար մարտահրավերի պարագայում, անցնում է բոլոր սահմանները: Էլ չեմ խոսում նույն հայտարարության մեջ երկրորդ էլեմենտի մասին, որ իբրեւ թե Ադրբեջանը չի վերահսկում իրավիճակը եւ այլն, եւ այլն: Սա՞ է մեր ասելիքը եւ սա՞ է ամենակարեւորը, այսինքն, մենք հիմա մեր ամեն ինչը թողած, մտածում ենք՝ Ադրբեջանի դեմքը պահելու արտահայտությունների մասի՞ն: Միանգամից թող գրեին՝ գուցե կորոնավիրուսով հիվանդ զինվոր է կրակել:

-Պարոն Բեքարյան, ստացվում է, որ վերոհիշյալ արտահայտության կիրառումը պաշտոնական Երեւանի կողմից, առհասարակ , հրադադարի ռեժիմի խախտումների պատասխանատվությունը անուղղակիորեն նաեւ հայկական կողմի վրա՞ է դնում:

-Սա առաջին դեպքը չէ, ես չգիտեմ՝ մարդիկ, հավանաբար, իրենց աշխատանքային անցած ճանապարհից ելնելով, տարբեր կառույցների՝ իրենց հավանած ինչ-ինչ փաստաթղթերի բառակազմը փորձում են ներմուծել հակամարտության կարգավորման գործընթացի հետ առնչություն ունեցող տեքստերի մեջ՝ որեւէ կերպ չհաշվարկելով դրա ռիսկերը, չմտածելով ոչ մի բանի մասին, բացի նոր ու մոդայիկ երեւալուց, այսինքն, այսօր մեր ԱԳՆ-ն չի ուզում տարբերակել, որ ինքը շոու բիզնեսը չէ: Սա ահավոր մեծ խնդիր է:

-Պանդեմիայի պայմաններում դիվերսիոն փորձի փաստը, սադրանքի հետեւանքով խաղաղ բնակչի՝ անչափահասի վիրավորվելու փաստը, ղարաբաղա-ադրբեջանական շփման գծում ԵԱՀԿ մշտադիտարկման ժամանակավոր կասեցումը մեզ ու՞ր է տանում:

-Ես չգիտեմ, թե ովքեր են, որ վստահել են կամ վստահում են Ադրբեջանի կեցվածքին ու պահվածքին, որ այս պանդեմիայի պայմաններում կամ ելնելով ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի հայտարարությունից Ադրբեջանը պետք է կեցվածք փոխեր: Բնականաբար՝ ոչ: Այստեղ խնդիրն այլ դաշտում է՝ զգոնության աստիճանը պետք է համապատասխանի ու լինի ավելին, քան առկա մարտահրավերներն են , այդ թվում՝ իրավիճակով առաջացած: Լավ, պարզ չէ՞, որ Ադրբեջանը նույն կորոնավիրուսի հետ կապված իրավիճակում իր հանրության հետ դիալոգում կեղծիքի բավականին մեծ պաշար է օգտագործում, հասկանալի չէ՞ որ այդ կեղծիքը՝ հիվանդների քանակի ու մահացության դեպքերի վերաբերյալ, ինչ-որ պահի պայթելու է, հասկանալի չէ՞ որ, երբ դա պայթեց ու Ադրբեջանի իշխանությունն ինքն իր համար վտանգ զգաց, պետք է փորձի կիրառել ուշադրության շեղման գործողություններ:

Սրանում որեւէ անհասկանալի բան կա՞, որ ուշադրության այդ շեղումը պետք է լինի սահմանին էսկալացիայով, սա է՞լ է անհասկանալի եւ որ այդ ամենի հետ կապված, բանակը իր հերթին , փառք տղաներին , պետք է զգոնության չգիտեմ ինչ աստիճանի լինի, բայց արտգործնախարարությունն էլ պրակտիկանտից պետք է վերածվի սեփական երկրի շահերը շատ ուշադիր ու շատ հետեւողական պաշտպանողի, սա է՞լ է անհասկանալի, առավել եւս, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների թե հայտարարությունը, թե ԵԱՀԿ գործող համանախագահի անձնական ներկայացուցիչ գործառույթների «սառեցումը» Ադրբեջանին շատ ավելի լայն հնարավորություններ են տալիս: Բա՞րդ է այս ամենը հասկանալ:

-Դիվերսիան հայ-ադրբեջանական սահմանին էր, ստեղծված իրավիճակում, հնարավոր ռիսկերը հաշվի առնելով, արդյո՞ք անհրաժեշտություն չկար ՀԱՊԿ-ի մեր գործընկերների ուշադրությունը հրավիրելու Ադրբեջանի սադրանքին:

-Ես մի քանի անգամ այդ հարցի շուրջ կարծիքս արտահայտել եմ, այդ խնդիրը կշեռքի երկու կողմերում էլ իր դրական ու բացասական հետեւանքները ունի եւ շատ կարեւոր է չափազանց նուրբ վերլուծությունն ու հաշվարկը, բայց ես հաշվի առնելով, թե ինչ ունենք այսօր, խոսում եմ շատ բարձր մատերիաների մասին, որովհետեւ մեր արտգործնախարարությունն այսօրվա վիճակում այդ հաշվարկի ունակությունը չունի, դրա համար ավելի լավ է՝ ոչ մի տեղ չդիմել տարաբնույթ խնդիրները չբազմապատկելու համար: Այդ հարցը նաեւ այնքան նուրբ է, որ ես հանրայնորեն չեմ ցանկանում որոշ փակագծեր բացել: Եվ այսօր, այս պայմաններում ունենալ Բելառուսի նախագահի հետ հեռախոսազրույցը՝ երկու երկրների տարբեր պաշտոնական հաղորդագրությամբ…Հասկանո՞ւ մ եք ուր ենք գնում: Պարետը միգուցե զբաղվի՞ սեփական վարչապետով եւ արտգործնախարարությամբ , որովհետեւ խուճապ են ստեղծում:

Հ.Գ.Նշենք, որ ՀՀ վարչապետի պաշտոնական կայքի հաղորդմամբ, Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն այսօր հեռախոսազրույց է ունեցել Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի հետ: «Զրուցակիցները տեղեկատվություն են փոխանակել Հայաստանում և Բելառուսում Covid-19 վիրուսի տարածման հետևանքով ստեղծված համաճարակային իրավիճակի և կառավարությունների կողմից այդ կապակցությամբ ձեռնարկվող միջոցառումների վերաբերյալ»,-նշվել է հաղորդագրության մեջ: Մինչդեռ belta.by կայքը` հղում անելով Բելառուսի նախագահի մամուլի ծառայությանը, տեղեկացրել էր, որ հայկական կողմի նախաձեռնությամբ հեռախոսազրույց է տեղի ունեցել Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի միջև: Աղբյուրը շեշտադրել է տեղեկությունն այն մասին, որ կողմերը կարծիքներ են փոխանակել ածխաջրածինների գների վերաբերյալ, որոնք և՛ Բելառուսը, և՛ Հայաստանը ներկրում են Ռուսաստանից: Ալեքսանդր Լուկաշենկոն ու Նիկոլ Փաշինյանն ընդգծել են բնական գազի գնի բարձր մակարդակը` նշելով, որ այն չի համապատասխանում համաշխարհային մակարդակին և ընդհանուր ստեղծված իրավիճակին: ՀՀ վարչապետի կայքի հրապարակած հաղորդագրության մեջ գազի գնի քննարկման վերաբերյալ որեւէ տեղեկություն չի հրապարակվել:

Հեղինակ Մ.Ղ.

Աղբյուր` Փաստինֆո