Փաստ ինֆո

Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի նախագահ Հայկուհի Հարությունյանը կարծում է, որ «Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում կատարված փոփոխություններում ընդհանրական ձևակերպումներ կան , դրանք խնդրահարույց են, օրենքն ընթերցելիս էլ բավականին շատ հարցեր են առաջանում։

Նշենք, որ նշված փոփոխություններով հանձնաժողովին վերապահվում է դատավորի նկատմամբ վարույթ հարուցելու հարցով ԲԴԽ դիմելու իրավասություն՝ ներկայացված հայտարարագրերում խախտումներ արձանագրելու դեպքում։

«Մինչև այս գործիքակազմը պրակտիկ կիրառություն չստանա այս պահին դրա տված հնարավորությունների մասին խոսելը դժվար է, որովհետև առաջին անգամ ենք նման առաջադրանք կատարելու։ Սակայն պետք է նշեմ, որ օրենսդրական դրույթները չափազանց ընդհանրական են, դրա պրակտիկ կիրառելիության մասով առաջիկայում կփորձենք տեսնել ինչ կլինի»,-այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց Հայկուհի Հարությունյանը։

Նա նշեց, որ օրենքով կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովին տրված գործառույթները տեսականորեն հանձնաժողովը մինչ այս եւս իրականացնում էր, ուղղակի հիմա ավելացվել է նաև դատավորների թեկնածուների բարեվարքության ստուգման գործառույթը։ Նախագծով գործող դատավորների վերաբերյալ բացառապես մեկ դրույթ կա, այն է՝ գործող դատավորների գույքի և եկամուտների ուսումնասիրությունը 2 տարվա ընթացքում։

«Ինչ է բարեվարքությունը, ինչից է բաղկացած, ինչպես պետք է իրականացվի․․․ կան հարցեր որոնք օրենսդրությամբ կարգավորում չեն ստացել, և ես այս պահին չեմ ուզում օրենսդրի փոխարեն դրանց բացատրության պատասխանատվությունն ինձ վրա վերցնել»,-ասաց հանձնաժողովի նախագահն ու հիշեցրեց՝ ԱԺ նիստերի ժամանակ ասվել է, որ եթե լրացուցիչ փոփոխությունների կարիք լինի նոր օրենսդրական նախաձեռնություն կլինի և փոփոխությունների կարվեն։

Նա խնդրահարույց համարեց, որ հանձնաժողովը կարող է ուսումնասիրել բացառապես 2017թ-ի հուլիսի 1-ից ներկայացված հայտարարագրերը։

«Հայտարարագրման համակարգը գործել է 2012թ-ից, այն բոլոր խնդիրները, որոնք հանրությունը պարբերաբար նշել է ու դժգոհություն է հայտնել ավելի շատ սկսել են ձևավորել 2012թ-ից։ Հայտարարագրման համակարգում առկա են տեղեկություններ նաև մինչև 2017թ-ը և դա օբյեկտիվորեն պետք է ուսումնասիրության առարկա հանդիսանար, բայց այս մասով հանձնաժողովը շատ ավելի փոքր հնարավորություններ ունի ու հիմնական շեշտադրումը դրված է 2017թ-ի հուլիսի 1-ից հետո ժամանակահատվածի վրա։ Ես այս պահին չեմ կարող ասել, թե որքանով դա հնարավորություն կտա իսկապես արձանագրել այն բոլոր խնդիրները, որոնք տարիներ շարունակ մեր հանրությանը հետաքրքրել են, բայց կարող եմ փաստել, որ նման հնարավորությունը չափազանց սահմանափակ է հանձնաժողովի համար ու այն ակնկալիքները, որ հանրությունն ունի, շատ ավելի ոչ իրատեսական են այս պահին»,-ասաց հանձնաժողովի նախագահը։

Հարությունյանն ընդգծեց՝ այս օրենքով գործող դատավորների, դատախազների, քննիչների առնչությամբ բարեվարքության ստուգման համար որևէ գործողություն չի իրականացվելու․ «Արդեն աշխատող դատավորները, դատախազներն այս գործընթացի միջոցով՝ բարեվարքություն կոչվածը չեն անցնելու, իրականացվելու է դատավորների գույքի և եկամուտների ուսումնասիրություն, որը բավականին սահմանափակ հնարավորություն է տալիս դատավորների աշխատանքի հետ կապված հնարավոր բացթողումները բացահայտելու համար»։

Հանձնաժողովի նախագահը բացատրեց, որ երբ ՀՀ որևէ քաղաքացի ցանկություն կհայտնի դատավորի թեկնածություն ներկայացնել, պետք է անցնի բարեվարքության ստուգում և այն իրենից ենթադրելու է ուսումնասիրության գործընթաց, որտեղ անհրաժեշտ է նաև իրականացնել քրեական ենթամշակույթին հարելու ուսումնասիրությունը։

Նա նշեց, որ «քրեական ենթամշակույթին հարել» արտահայտության կապակցությամբ հանձնաժողովը մտահոգություն է հայտնել, քանի որ այդ հասկացությունը առհասարակ որևէ տեղ որպես իրավական կատեգորիա սահմանված չէ։

«Այսինքն մենք չգիտենք իրենից ինչ է ենթադրում քրեական մշակույթին հարելը կամ դրա մասնակից լինելը, որպեսզի ըստ դրա անձի վարքագիծը չափենք ու եզրակացություն տանք, որ այս անձի մոտ առկա է այս մշակույթին հարելու պրակտիկան կամ փորձը։ Սրա վերաբերյալ հանձնաժողովն իր անհանգստությունը հայտնել է, բայց կարծես թե օրենսդրական փոփոխությունների մեջ այդ հանգամանքը չի շտկվել։ Ցավոք սրտի, սա միակ հարցը չէ, որի վերաբերյալ հանձնաժողովը մտահոգություն է հայտնել, սակայն պրակտիկ կիրառելիությամբ առկա խնդիրները կփաստագրվեն, ապա հանրությանն ու օրենսդրին ակնհայտ կլինի արդյոք հանձնաժողովին բավարար գործիքակազմ տրամադրվել է բարեվարքության գործընթաց իրականացնելու համար»,-ասաց Հարությունյանը։

Նա շեշտեց՝ պրակտիկ կիրառության առումով ինչը գրված է օրենքում պետք է փորձեն իրականացնել․ «Այսինքն` եթե չկա սահմանված, թե ինչ է իրենից ներկայացնելու բարեվարգությունը, բայց տրված է բարեվարքության ուսումնասիրության հասկացությունը և օրենսդրի կողմից մտածված է դրա վերաբերյալ տեղեկատվություն հավաքելու գործիքակազմը, ապա դա պետք է հանձնաժողովը փորձարկի»։

Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի նախագահի գնահատմամբ, օրենքն ընթերցելիս բավականին շատ հարցեր են առաջանում, տարմեկնաբանություն առաջացնող ձևակերպումներ կան և հասկանալի չէ, թե ինչպես պետք է այն կիրառել։

«Արդեն հաստատված տարբերակով նախագիծն ընթերցելիս հարցեր են առաջանում, որոնք ընթացքում կդրսևորվեն և հանձնաժողովը հրապարակային կներկայացնի որ մասն ինչպես կամ ինչքանով է արդյունավետ աշխատում »,-ամփոփելով խոսքն ասաց Հարությունյանը։

Հեղինակ՝ Սոնա Գևորգյան

Աղբյուր` Փաստինֆո