Փաստ ինֆո

Ազգային ժողովը քննարկում է Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություն կատարելու մասին նախագիծը։ ՀԻմնական զեկուցողն Արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանն է։

Այս նախագծի ընդունման անհրաժեշտությունը բխում է իրավակիրառ պրակտիկայում երկար ժամանակ քննարկված հարցից, այն է՝ գրավը որպես կալանքին այլընտրանքային խափանման միջոց բացառելը,- նախագիծը ներկայացնելիս ասաց Բադասյանը՝ նշելով, որ նաեւ ՍԴ-ն է իր վերջին որոշումներից մեկում անդրադարձել այս խնդրին։

Նա նշեց, որ հիմնական գաղափարն այն է, որ գրավը լինի առանձին խափանման միջոց և պրակտիկայում հնարավորինս բացառվի ազատազրկման հետ կապված խափանման միջոցի կիրառումը։

«Նախագծով հիմնական դիտարկումները իրավակիրառ պրակտիկայի և ՍԴ-ի որոշմամբ հետևյալն է, որ դրա կիրառումը պետք է թույլատրելի լինի ոչ միայն քրեական վարույթն իրականացնող մարմնի տրամադրության տակ մեղադրյալի գտնվելն ապահովելու, այլև քրեական դատավարության օրենսգրքի 135-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված խափանման միջոցների կիրառման հիմքերից որեւէ առկայության դեպքում։ Գրավը պետության եկամուտ դարձնելը պետք է թույլատրելի լինի ոչ միայն քրեական վարույթն իրականացնող մարմնից մեղադրյալի թաքնվելու կամ առանց թույլտվության այլ տեղանք մեկնելու դեպքերում, այլ նաև անձի կողմից Քրեական դատավարության օրենսգրքի 135-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված արարքներից ցանկացածը կատարելու դեպքում։ Գրավը պետք է կիրառվի ոչ միայն որպես կալանավորման այլընտրանքային խափանման միջոց, այլ նաև ինքնուրույն՝ կալանավորումից անկախ»,-ասաց Բադասյանը։
Նա ընդգծեց՝ անձին ազատությունից զրկելու հետ չկապված խափանման բոլոր միջոցները պետք է դիտվեն կալանավորմանն այլընտրանք և յուրաքանչյուր դեպքում դատարանը մինչև կալանավորումը որպես խափանման միջոց ընտրելը կամ կալանքի տակ պահելու ժամկետը երկարացնելը պետք է քննարկի այլ խափանման միջոցների կիրառման հարցը Քրեական դատավարության օրենսգրքի 134-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված նպատակներին հասնելու կոնտեքստում։

«Նախագծով առաջարկվում է գրավը կիրառել ոչ միայն որպես կալանավորման այլընտրանքային խափանման միջոց, այլև որպես ինքնուրույն խափանման միջոց։ Այսինքն` անկախ նրանից առկա է դատարանի որոշում կալանավորումը որպես խափանման միջոց կիրառելու մասին թե ոչ, անձի նկատմամբ կարող է կիրառվել գրավ, եթե այն անհրաժեշտ է և պիտանի է անձի պատշաճ վարքագիծն ապահովելու համար։ Ի տարբերություն գործող կարգավորման, երբ գրավը կիրառվում է բացառապես դատարանի որոշմամբ, նախագծով առաջարկվում է գրավն ազատությունից զրկելու հետ չկապված այլ խափանման միջոցների պես կիրառել դատախազի, քննիչի, հետաքննության մարմնի որոշմամբ,ինչպես մեղադրյալի, այնպես էլ կասկածյալի նկատմամբ»,-ասաց նախարարը։

Նա ընդգծեց, որ դատարանի կողմից կալանքի միջնորդությունը մերժելու դեպքում վարույթն իրականացնող մարմինը պետք է ընտրի համապատասխան խափանման միջոցն ու կիրառի․ «Գրավ խափանման միջոցը կիրառելու դեպքում հարց է առաջանում, թե ով պետք է սահմանի գրավի չափը, որը պետք է վճարվի և բնականաբար, ցանկացած խափանման միջոցի պայմանները չկատարելը բերելու է այլ խափանման միջոց կիրառելու անհրաժեշտությանը, տվյալ դեպքում կալանքը կլինի։ Միջնորդությունը քննելիս պետք է հաշվի առել հանրային ու մասնավոր շահերի հավասարակշռման սկզբունքը։ Բոլոր այն դեպքերում, երբ վարույթն իրականացնող մարմինը կսահմանի գրավի չափը և դա ողջամիտ չի լինի ու անձը հնարավորություն չի ունենա նման գումար վճարել, որպեսզի նշված խափանման միջոցը կիրառվի, դատարանում կալանքի միջնորդությունը քննելիս, դատարանն իրավունք է ստանալու գրավի չափն ինքնուրույն որոշել»։

Ամփոփելով խոսքն Արդարադատության նախարարն ասաց, որ նախագծի ընդունման դեպքում ազատությունից զրկելու խափանման միջոց հնարավորինս քիչ կկիրառվի, որովհետև արդյունավետորեն գրավը, որպես ինքնուրույն խափանման միջոց կսկսի կիրառվել։

Աղբյուր` Փաստինֆո