Փաստ ինֆո

 «Վերջին տարիներին նրանք ուղղակի չէին համարձակվում այդպիսի ակնհայտ ստեր փչել։ Այդ հոդվածն անցել է բոլոր այն ստերը, որոնք Ադրբեջանը մինչեւ հիմա  հրապարակել էր։  Ստորության մակարդակն այս հոդվածում չափազանց բարձր է, այն անցնում է բոլոր սահմանները՝ եւ բարոյական, եւ իրավական և փաստական առումով»,- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց  Հանրային կապերի և տեղեկատվության կենտրոն ՊՈԱԿ-ի փորձագետ Մարինա Գրիգորյանը՝ անդրադառնալով Սումգայիթի ողբերգության վերաբերյալ «Независимая газета»-ում տպագրված հակահայկական ու ադրբեջանական քարոզչական հոդվածին։

Մարինա Գրիգորյանը շեշտեց՝ նման իրավիճակում պատասխան հոդվածի հրապարակումը բավարար չէ։ Ըստ մասնագետի, ակնհայտ է, որ «Независимая газета»-ի խմբագրությունն այդ հոդվածը տպագրել է ոչ անշահախնդիր։  Նա ընդգծեց՝  իրեն հարգող որեւէ խմբագրություն առանց որեւէ  ապացույցի ու փաստաթղթերի այդ հոդվածը չէր տպագրի, առավել եւս իմանալով, որ գործ ունեն հայ ժողովրդի  դեմ իրականացված հանցագործության ու մարդկային լայնածավալ ողբերգության հետ։

«Ես կարծում եմ, որ հայկական կողմը պետք է շատ կոշտ պատասխան տա հենց իրավական դաշտում։  Հայաստանից պետք է լինի արձագանք բարձր մակարդակով։  Տվյալ դեպքում իր խոսքը պետք է ասի առաջին հերթին ՀՀ ԱԳՆ-ն եւ Ռուսաստանում Հայաստանի դեսպանատունը։ Նրանք պետք է լինեն գլխավոր դերակատարներ, որովհետեւ խոսքը գնում է մեզ համար ռազմավարական գործընկեր հանդիսացող երկրի ԶԼՄ-ի մասին, որը չի խորշում նմանատիպ կեղտոտ եւ պրովոկացիոն բնույթի հոդված տպագրել ։  Անելիք ունեն նաեւ Ռուսաստանի հայկական կազմակերպությունները։ Ես վստահ եմ, որ դա տեղեկատվական պրովոկացիա է, ինչի համար տվյալ ԶԼՄ-ն պետք է ստանա  իր  արժանի պատիժը հենց իրավական դաշտում»,-շեշտեց Մարինա Գրիգորյանը։

Մասնագետը 2 ճանապարհ է տեսնում. կամ խմբագրությունը  պետք է հեռացնի հոդվածը եւ ներողություն խնդրի նախ եւ առաջ «սումգայիթի» զոհերի հարազատներից, որոնց հիշատակը պղծվել է, բացի այդ, պետք է տպագրի հայկական կողմի տրամադրած  եւ փաստերով հիմնավորված հոդվածը 1988 թվականի փետրվարի 26-29 Սումգայիթում կատարած Ադրբեջանի հանցագործության մասին։ Գրիգորյանի համոզմամբ, հրաժարվելու դեպքում  պետք է դատական հայց ներկայացվի «Независимая газета»-ի դեմ։

Մարինա Գրիգորյանի խոսքով,  Ադրբեջանը Սումգայիթի ողբերգությունից անմիջապես  հետո սկսեց խեղաթյուրել փաստերը, ինչն անում է նաեւ այսօր՝ ամեն կերպ փորձելով  հրեշավոր ողբերգության պատասխանատվություն գցել հայերի վրա. «Նրանք օգտագործում են ամենաստոր, ամենակեղտոտ մեթոդները,  որպեսզի հաստատեն, թե «Սումգայիթը» իբր կազմակերպել են հայերը Ադրբեջանին վարկաբեկելու համար։ Նրանք տարբեր վարկածներ ունեն, հիմնականը  Էդուարդ Գրիգորյանի հետ կապված վարկածն է, որը իբրեւ թե Սումգայիթի ողբերգության կազմակերպիչն է»,-ասաց Մարինա Գրիգորյանը։

Սումգայիթի ջարդերի վերաբերյալ հայկական կողմն ունի բազմաթիվ ապացույցներ, որոնք  ներկայացված են karabakhrecords.info կայքում։ Մարինա Գրիգորյանն ասում է՝ դրանք  ԽՍՀՄ դատարանների կողմից կայացված դատավճիռներն են, դատական գործընթացների փաստաթղթերը, տեսանյութեր, լուսանկարներ և, իհարկե, բազմաթիվ վկայություններ։ Չափազանց կարևոր են  նաև հետաքննությունների և դատական նիստերի ընթացքում հենց Սումգայիթի՝ ազգությամբ ադրբեջանցի բնակիչների ցուցմունքները և վկայությունները, որոնք ներկայացված են ՊՈԱԿ-ի կողմից 2017թ. հրատարակված «Սումգայիթ. Խոսում են ադրբեջանցի վկաները» գրքում:

 «Մենք գիտենք, որ Ադրբեջանի կողմից իրականացված հայկական ջարդերից «Սումգայիթը» միակն է, որի կապակցությամբ քրեական գործեր էին հարուցվել, դատական լսումներ անցկացվել և դատավճիռներ կայացվել։ Մենք ունեք այդ քրեական գործերից և դատական պրոցեսներից մի քանիսի նյութերը, մնացածը Ադրբեջանն իր արխիվներում է պահում։ Այն փաստագրական բազան, որն ունի Հայաստանը , ամբողջությամբ բավարար է՝ ապացուցելու համար այդ հոդվածի ստոր լինելը։  Մենք ունենք փաստերի մի ամբողջություն, նույնիսկ ունենք տեսանյութ, որտեղից երեւում է, թե ինչպես են Ադրբեջանի հատուկ ծառայությունների  աշխատակիցները հանգիստ հետևում, համակարգում սպանությունները ու ցուցում տալիս ջարդարարներին»։

Այդ և բազմաթիվ այլ տեսանյութերն ու փաստերը տեղ են գտել «սումգայիթի» մասին պատմող երկու փաստագրական ֆիլմերում, որոնք ստեղծվել են 2012 եւ 2017 թվականներին:

Հանրային կապերի և տեղեկատվության կենտրոն ՊՈԱԿ-ի աշխատանքների շնորհիվ, ըստ Գրիգորյանի,  Հայաստանը  վերջին տարիներին  կարողացավ զսպել ադրբեջանական քարոզչությունը։ Սրանով հանդերձ, մասնագետը համաձայն չէ այն տեսակետի հետ, թե ՊՈԱԿ-ն այժմ այդ ուղղությամբ ոչինչ չի անում ։

«Այն կարծիքը, որ ՊՈԱԿ-ը բացարձակ ոչինչ չի անում, իրականությանը չի համապատասխանում։ Իհարկե, անցյալ տարիներին մենք միգուցե ավելի արդյունավետ և ակտիվ էինք աշխատում, որովհետեւ ավելի բարձր մասնագիտական կազմ էր հավաքված, բայց այնուամենայնիվ, պետք չէ թերագնահատել այսօր ՊՈԱԿ-ում  աշխատող մասնագետների ջանքերը հակաադրբեջանական ուղղությամբ», - մեզ հետ զրույցում եզրափակեց Մարինա Գրիգորյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո