Փաստ ինֆո

Վարչապետ ընտրվելուց հետո Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ Հայաստանում այլևս մենաշնորհներ չկան։ Բայց արի ու տես, որ մենաշնորհներն այսօր էլ հանգիստ չեն տալիս։ 

Տնտեսության բազմաթիվ ոլորտներում մենաշնորհները պահպանում են իրենց դիրքերը։ Առանձին շուկաներ, եթե նույնիսկ մուտքը հեշտացել է, միևնույն է՝ դրանից տնտեսական մրցակցությունը չի շահել, չեն բարելավվել նաև մրցակցային պայմանները։ Այսօր էլ խոշորները կամ գերիշխող դիրք ունեցողները շարունակում են թելադրել իրենց պայմանները։

Մենաշնորհների վերացման մասին վարչապետի հայտարարությունից շուրջ երկու տարի հետո բենզինի շուկայում ոչինչ չի փոխվել։ Այն ինչպես եղել, այնպես էլ շարունակում է ունենալ բարձր կենտրոնացվածության։ Հիմնական խաղացողներն էլ մնացել են նույնը։ Երեք ընկերություն, ինչպես ունեին, այնպես էլ ունեն գերիշխող դիրք։

Արտաքուստ մասնակիցների թիվը ավելացել է դիզելային վառելիքի շուկայում, բայց նրանց մասնակցությունը ձևական բնույթ է կրել է։ Շուկան շարունակել է գործել բարձր կենտրոնացվածության դաշտում և գլխավոր խաղացողները դարձյալ նույն ընկերություններն են։

Շատ բան չի փոխվել նաև շաքարավազի շուկայում։ Ավելին, խնդիրները մի բան էլ խորացել են. նկատվել են անբարեխիղճ մրցակցության երևույթներ։
Իրացման դաշտում գործող մի քանի խոշոր ընկերություններ՝ պարզվում է, դեմպինգային գներ են կիրառել։ Այլ կերպ՝ փորձել են շուկայից դուրս մղել մանր տնտեսավարողներին՝ օգտվելով իրենց մրցակցային առավելություններից։

Ու հիմա տնտեսական մրցակցության պաշտպանության հանձնաժողովը որոշել է վարույթ իրականացնել նրանց նկատմամբ։ «Մեր ուսումնասիրությունների արդյունքում պարզվել է, որ որոշ սուպերմարկետների ցանցում շաքարավազն ինքնարժեքից ցածր գնով է իրացվել»,-ասում է Հանձնաժողովի նախագահը:

Ի՞նչ նպատակով են սուպերմարկետներն արհեստականորեն ավելի ցածր գին սահմանել, էական չէ։ Դա գուցե ձեռնտու է սպառողներին, բայց լուրջ խնդիրներ է ստեղծում շուկայի մյուս մասնակիցների համար։

Իսկ թե վերջին շրջանում ի՞նչ է կատարվում ձվի իրացման շուկայում, կարելի է միայն ենթադրել։ Նման երևույթ նախկինում ևս եղել է։ Այն ժամանակ դա լուրջ հարված հասցրեց ոլորտում գործող ընկերություններին։ Մի մասը սնանակացավ ու ստիպված եղավ դուրս գալ դաշտից։

Այսօր էլ կարծես նույն է տեղի ունենում։ Արդեն բավական ժամանակ ձվի գինը հասել է նվազագույնի, ինչը խոշոր արտադրողները պայմանավորում են գերաարտադրությամբ։

Գուցե և այդպես է, բայց դա չի նշանակում, թե կարելի է ինքնարժեքից ցածր գներով ապրանք իրացնել։ Դա դեմպինգ է՝ մյուսների նկատմամբ։

Այն, ինչ տեղի է ունենում ձվի շուկայում, չի կարող անհետևանք մնալ։ Փոքր տնտեսավորողներն արդեն անհանգիստ են։ Այսպես շարունակվելու դեպքում՝ նրանց մի մասը հաստատ ի վիճակի չի լինելու դիմանալ մրցակցությանը։

Հիմա Հանձնաժողովը փորձում է հասկանալ, թե ի՞նչ է կատարվում, թե կա՞ն արդյոք խոշոր տնտեսավարողներ, որոնք փորձում են մանրերին դուրս մղել։ Բայց մինչ Հանձնաժողովը ծանր ու թեթև կանի՝ բանը-բանից կանցնի։

Ահա սա է Հայաստանի տնտեսության մրցակցային վիճակը։ Իշխանափոխությունից հետո այստեղ շատ բան չի փոխվել և չէր էլ կարող փոխվել։ Հայտարարել, որ մենաշնորհներ այլևս չկան և համարել, որ դրանով բոլոր խնդիրները լուծվեցին, միամտություն է։ Մենաշնորհները երբեք էլ ինքնակամ չեն զիջում իրենց դիրքերը։ Տնտեսական մրցակցություն ապահովելու համար միայն շուկաներ մուտքի խոչընդոտները վերացնելը շատ քիչ է։ Պայմաններ է պետք ստեղծել այդ շուկաներում նոր խաղացողների գործունեության համար, որոնք այդպես էլ չեն ստեղծվում։

Աղբյուր` Փաստինֆո