Փաստ ինֆո

Անցած տարվա բուռն իրադարձություններից հետո՝ ավտոմեքենաների հայաստանյան շուկան կանգնել է փակուղու առաջ։ Հույսերը, որ հունվարի 1-ից հետո, երբ կսկսեն գործել ԵԱՏՄ մաքսասակագնային նոր կարգավորումները, դրսի գնորդները կշարունակեն տրանսպորտային միջոցներ ձեռք բերել Հայաստանում, չեն արդարանում։ 

Արտաքին պահանջարկը բախվել է լուրջ խնդիրների հետ, իսկ ներսում պահանջարկ չկա։ Ժամանակին մարդիկ մեծ քանակությամբ տրանսպորտային միջոցներ են գնել՝ թանկ վաճառելու և եկամուտներ ստանալու ակնկալիքով, բայց այսօր հայտնվել են անելանելի վիճակում։

Միակ հույսը արտաքին պահանջարկի հետ կապված խնդիրների կարգավորումն է։ Բայց դեռ հարց է, թե դա ինչքանո՞վ հնարավոր կլինի լուծել։

Շուկան չի կարող երկար սպասել։ Անցած տարի տրանսպորտային միջոցների ներմուծման նպատակով մարդիկ մեծ քանակությամբ վարկեր են վերցվել։ Այն էլ սպառողական վարկեր, որոնք շուկայի ամենաթանկ պրոդուկտներն են։ Ժամանակին դրանց տրամադրումը գուցե մեծ ռիսկեր չէր պարունակում բանկերի համար։ Բայց հիմա խնդիրը գնալով արդիական է դառնում։ Ակնկալվող եկամուտները, որոնք պիտի ստացվեին ներմուծված տրանսպորտային միջոցների վաճառքից և ուղղվեին վարկերի սպասարկմանը, չկան։

Սա առաջիկայում լուրջ գլխացավանք կարող է դառնալ բանկային համակարգի համար։

Թեև խնդիրը միայն բանկային համակարգը չէ։ Պակաս ծանր չի լինելու նաև կառավարության բեռը։

Տասնյակ հազարավոր մարդիկ վերջին տարիներին ներգրավվել են ավտոմեքենաների առևտրում, եկամուտներ են ստացել, այդ ճանապարհով լուծել են իրենց ապրելու խնդիրները։ Հիմա հայտնվել են փակուղում. ոչ միայն հնարավորություն չունեն վաճառել ձեռք բերված ավտոմեքենաները, այլև կանգնած են իրենց ունեցվածքը ու աշխատանքը կորցնելու ռիսկի առջև։

Նորություն չէ, որ աշխատատեղերի խնդիրը Հայաստանում ծանր է։ Գործազրկության մակարդակը առանց այն էլ բարձր է։ Ավելի քան 200 հազար մարդ աշխատանք չունի։ Ու այս պայմաններում նրանց շարքերը կարող են համալրել ևս մի քանի տասնյակ հազարը։

Կասկած չկա, որ առաջիկա տարիներին Հայաստանում ավտոմեքենաների առևտուրը «մեռած» է լինելու։ Եթե նույնիսկ հաջողվի վերաբացել դրսի պահանջարկը, ապա դա ևս մեկ տարի կարող է պահել շուկան։ Բայց դրանից հետո, այսպես, թե այնպես այն սառելու է։

Այս պահին, տարբեր գնահատումներով, Հայաստանում կուտակված է առնվազն 60-70 հազար տրանսպորտային միջոց, որի պահանջարկը ներքին շուկան չունի։

Չի ունենալու նաև առաջիկա տարիներին։

Երրորդ երկրներից ավտոմեքենաների ներմուծման մասով թեման կարելի է փակված համարել։ Դա նշանակում է, որ լուրջ կորուստներ է ունենալու նաև պետական բյուջեն. բյուջեի «վնասները» այս հատվածում կարող են հասնել ընդհուպ մինչև 150 մլն դոլարի։

Հիշեցնենք, որ անցած տարի ավտոմեքենաների ներմուծումից կառավարությունը կարողացավ շուրջ 200 մլն դոլարի եկամուտ գեներացնել։ Ներմուծվեց գրեթե 190 հազար տրանսպորտային միջոց։ Նախկինում երբևէ դրան նույնիսկ մոտ ցուցանիշ չէր գրանցվել։ Վերջին անգամ ավտոմեքենաների ներմուծման պիկը եղել էր 2018թ.։ Ներկրվել էր 67 հազար տրանսպորտային միջոց։

Սրանք առայժմ ավտոմեքենաների շուկայի տեսանելի ռիսկերն են։ Բայց դրանք դեռ կարող են ավելանալ։ Նման վտանգներ կան նաև ֆինանսական շուկայի այլ հատվածներում, ինչպես նաև տնտեսության մեջ։

Աղբյուր` Փաստինֆո