Փաստ ինֆո

«Փաստինֆո»-ի զրուցակիցն է քաղաքագետ Արծրուն Պեպանյանը։

-Պարոն Պեպանյան, խոսենք այն գործընթացներից, որոնք տեղի են ունենում ՍԴ շուրջ։Նախօրեին ՍԴ նախագահը ուշագրավ հայտարարություններ արեց՝ նա նախ շեշտեց՝ իշխանության մի թեւի ղեկավար էլ ինքն է եւ հակընդդեմ հարցադրում հնչեցրեց՝ իսկ ո՞վ է հարցնում՝ իրենք ուզո՞ւմ են, թե՞ չեն ուզում, որ ինքը պաշտոնավարի։ Ձեր կարծիքով ի՞նչ ուղերձ հղեց Հրայր Թովմասյանը գործադիր ու օրենսդիր իշխանություններին։

-Հրայր Թովմասյանն ընդամենը ասաց՝ Սահմանադրությունը եւ օրենքները կարդացեք եւ տեսեք՝ դուք ի՞նչ լիազորություններ ունեք եւ ինչ լիազորություններ չունեք։ Մարդը պարզ, հայերեն լեզվով բացատրեց, որ եթե ԱԺ-ն քեզ քվե է տվել, ոչ մի տեղ գրված չէ, որ դու պետք է գաս եւ ՍԴ-ն քո ուզած ձեւով կառուցես։

ՍԴ-ն օրենքով է սահմանվում, երկար ժամանակի համար է,որպեսզի ամեն իշխանություն չգա եւ իր քմահաճույքով փոփոխություններ անի եւ մարդիկ հիմար չեն, որ այդպես են նախատեսել։ Սա էր, եւ իսկապես, ի՞նչ է նշանակում՝ գործադիր իշխանության ղեկավարը իրեն դրել է դատարանի տեղ եւ արդեն դատավճիռներ է հրապարակում։ ՍԴ նախագահը, կարծում եմ, չուզեց շատ խորանալ՝ որպես մեկ այլ կառույցի, մեկ այլ իշխանության ղեկավար, բայց հարցը շատ ճիշտ հնչեց եւ դրան պետք է իրավական գնահատական տրվի, համապատասխան պետական կառույցները պետք է կանչեն վարչապետին եւ ասեն՝ այս ինչե՞ր ես ասում, դու սրա իրավունքը չունես, բայց խնդիրն այն է, որ մենք այդ պետական կառույցները չունենք, դրա համար էլ այս քաոսն է։

- Հայաստանի քաղաքական պատմության ընթացքում կարծես թե նման առճակատում գործադիր եւ օրենսդիր իշխանությունների միջեւ մի կողմից եւ ի դեմս ՍԴ-ի՝ դատական իշխանության միջեւ մյուս կողմից, կարծես թե չի եղել։ Սա իսկապե՞ս այն ճանապարհն է, որով պետք է անցներ պետությունը՝ իսկապես իրավական դառնալու համար։

-Եթե մենք դա չանենք, կունենանք դիկտատուրա, միապետություն։ Մարդիկ, երբ իշխանությունների տարանջատման սկզբունքն են ներդրել, դա նաեւ համաշխարհային պատմական փորձից ելնելով է արվել, մարդիկ հասկացել են, որ ճիշտ կառավարելն այդ է, որ լինեն իրրարից անկախ իշխանության ճյուղեր եւ մեկը մյուսի առաջ չներխուժի, իսկ նախկինում չի եղել նման խնդիր, որովհետեւ բարձրագույն իշխանավորները կամ օրենքները իմացել են կամ իրավագիտությունից հասկացող խորհրդականներ են ունեցել եւ հրապարակային խոսքից առաջ հղկել են, թե ինչ կարելի է ասել, ինչ՝ չի կարելի։ Ցավոք, մենք հիմա՝այս հեղափոխություն կոչվածից հետո , դա չենք տեսնում, ով ինչ ուզում ՝ ասում է։ Կարող են հայտարարել, ո ՍԴ-ի որոշումն ապօրինի էր, դատարանի որոշումներն ապօրինի են եւ դա ասում են նրանք, ովքեր այդ իրավասությունը չունեն։ Հիմա կատարյալ իրավական քաոս է ստեղծվել։

-Պարոն Պեպանյան, իշխող խմբակցության անդամները արդեն գնահատականներ են հնչեցրել առ այն, որ ՍԴ նախագահը հանդես է գալիս քաղաքական ընդդիմախոսի դիրքերից, ինչը, ըստ իշխանական պատգամավորների,արդեն իսկ անհամատեղելի է այդ պաշտոնի հետ։

-Հրայր Թովմասյանին մարդիկ պարզապես հարկադրել են, որ ինքը դուրս գա եւ որոշակի պարզաբանումներ ներկայացնի, նա ընդամենը պարզաբանումներ է արել, որ հարգելի գործադիր իշխանություն, դու ունես այս իրավունքը, չունես այն իրավունքը ։ Եթե դրանից մարդիկ ինչ-ինչ հետեւություններ են արել, դա արդեն իրենց գործն է։ Դուք տեսել եք, թե որքան զուսպ է եղել Հրայր Թովմասյանը եւ այս ընթացքում ընդամենը երկու անգամ է դուրս եկել ու էլի գնահատականներ չի տվել, թեեւ ես համոզված եմ, որպես քաղաքացի նա ուներ գնահատականներ։ Այսպես ասեմ, ինքը զուսպ կերպով պաշտպանել է իշխանության այդ հատվածի շահերը, հիմա մարդիկ դա ինչպե՞ս կգնահատեն, կգնահատեն, թե՞ ոչ, դա տվյալ մարդկանց խնդիրն է։ Ես չգիտեմ նա քաղաքական հայտ կունենա՞, թե ոչ, բայց պարզ ասաց, որ իր համար նախընտրելի աշխատանքը հենց այն աշխատանքն է, որը հիմա անում է՝ պետության համար կարեւոր ու իր նախասիրություններին համընկնող։

-Կանխատեսում ունե՞ք, իրերի ներկա դրությամբ, ի՞նչ կարող ենք ակնկալել իշխանությունից, որովհետեւ վարչապետը թե Կապանում, թե դրան հաջորդած ուղիղ եթերով հայտարարեց, որ ՍԴ նախագահը կեղծիքով է ընդգրկված, ՍԴ լիազորություններն օկուպացված են...Ապա նույնաբովանդակ հայտարարություններ արեց ԱԺ փոխնախագահ Ալեն Սիմոնյանը։ Այսինքն, իշխանությունը արդեն , փաստորեն չի խորշում բաց տեքստով սա հայտարարել, երբ անգամ տվյալ գործով մեղադրանքը հաստատված չէ։

-Գիտեք, եթե մենք լինեինք նորմալ պետություն եւ ունենայինք նորմալ դատաիրավական համակարգ, բավական թվով պետական բարձրագույն պաշտոնյաներ հնարավոր է՝ հիմա բանտում լինեին կամ նրանց դեմ քրեական գործ հարուցված լիներ։ Նորմալ պետություններում մինչեւ քննության ավարտը ոչ ոք ոչինչ չի ասում, երբ ապացուցվում է, որ մարդը կեղծիքներ է արել, պատասխանատվության է ենթարկվում, իսկ քանի որ մեզ մոտ չկա այդ պետական համակարգը, քաոս է՝ ով ինչ ուզում, ասում է եւ ով ինչ ուզի, կարող է նաեւ անել։ Այդ 37 թվականի հիմքերը մեր իրականության մեջ կան, որովհետեւ բացարձակ ոչ մի պետական ինստիտուտ մենք չենք ստեղծել, բախտի քմահաճույքին թողած վիճակ է։

-Այս պայմաններում, պարոն Պեպանյան, իշխանությունը պատրաստվում է սահմանադրական փոփոխությունների ու թեեւ օրակարգը դեռ հայտնի չէ, բայց արդեն իսկ հնչել են հայտարարություններ, որ այդ փոփոխությունները ներառելու են նաեւ դատական ոլորտը։ Ի՞նչ կարող ենք սպասել այդ փոփոխություններից։

-Դա իր իրավունքների մեջ մտնում է, թող նախաձեռնի, եթե հայ ժողովուրդը կտա այդ համաձայնությունը, թող իր ասածը լինի, բայց ես հայ ժողովրդին երբեք չէի հարցնի պետության կառավարման գործերի մասին, որովհետեւ ժողովուրդը, ինչպես մենք տեսանք, քաղաքականությունից բացարձակապես գլուխ չի հանում։ Մեկ տարի առաջ 900 հազար քվե է տվել, հիմա այդ 900 հազարի կեսից ավելին, երևի, արդեն զղջում է։ Այստեղ միակ ելքն այն է, որ պետությունից հասկացող, մտահոգ մարդիկ՝ ազգի էլիտա ասեմ, հավաքվեն ու տեսնեն՝ ինչ են անում, առանց հարցնելու ժողովրդին՝ աջ ե՞ք ուզում, թե ՞՝ ձախ։

-Դուք խոսում եք այն մասին , որ ժողովուրդը պետության գործերից գլուխ չի հանում, ուշագրավ է, որ իշխանափոխությունից շատ չանցած,վարչապետը, որը նախկինում իր բոլոր քայլերը խոստանում էր համաձայնեցնել ժողովրդի կամքի հետ, հիմա, այդ նույն ժողովրդին հիշում է միայն, երբ անհրաժեշտ է հայտարարել, թե գործող ՍԴ-ն չի վայելում ժողովրդի վստահությունը, բայց մյուս հարցերում՝ սպանդանոցներից մինչեւ այլ, անգամ կառավարության շենքի մոտ հավաքված ժողովրդին լսող ու նրա հետ խոսող չի գտնվում ։ Սրա պատճառը ո՞րն է։

-Ի՞նչ ասեմ, նորմալ իշխանություն այդպես չէր անի, ցանկացած որոշում կայացնելուց առաջ ժողովրդի մեջ եղած շերտերի ներկայացուցիչներին կհրավիրեր, կասեր, այ այս խնդիրն ուզում եմ կարգի բերել, դուք ի՞նչ եք ասում, հարգելի մսավաճառներ , ո՞րն է ճիշտ։ Հաշվի կառներ, հետո որոշում կկայացներ եւ ցնցումներ չէին լինի, բայց իրենց կաբինետներում նստած ինչ-որ բաներ են գրում եւ անընդհատ նման էքսցեսների մեջ ընկնում։ Ինչ վերաբերում է ՍԴ-ն, այդ ինչպե՞ս պարզեցին, վայելո՞ւմ է ժողովրդի վստահությունը, թե՞ չի վայելում։ Ինձ որեւէ մեկը չի հարցրել, Ձեզ հարցրե՞լ են, որեւէ մեկին չեն հարցրել եւ հայտարարել, թե ժողովուրդը չի ուզում, մանիպուլյացիա է։ Կամ ժողովուրդը ի՞նչ է հասկանում ՍԴ-ից, դա իրենց ասածներն առաջ տանելու հիմնավորում է, մանիպուլյացիա։ Ես դեմ չեմ նման բաներին, եթե ժողովուրդը շահում է, բայց ես չեմ տեսնում այդպիսի նպատակ։

-Իսկ նպատակն, ի վերջո, ո՞րն է։ Ինչո՞ւ են գործադիրն ու օրենսդիրն ամիսներ շարունակ ընկել ՍԴ-ի հետեւից

-Ինձ թվում է Հրայր Թովմասյանն իր հարցազրույցում այդ հարցին պատասխանեց՝ նշելով տարբերակներ. Որոշ կոնվենցիաների վավերացումը, Արցախի հարցում ինչ-որ խնդիրներ ... Իշխանությունը ինչ-որ ծրագրեր ունի եւ գիտի, որ այս ՍԴ-ն չի տա այդ դրական եզրակացությունը եւ ինքը չի կարողանա դա անել, իսկ թե ինչու է համառորեն ցնկանում դա անել, այլ հարց է՝ պետք է վերլուծել, փորձել հասկանալ։

Հեղինակ ՝ Մ.Ղ.

Աղբյուր` Փաստինֆո