Փաստ ինֆո

Երեւանի ընդհանուր իրավասությանը խուսանավել է, ըստ էության, քննարկման առարկա դարձեն ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանի գործառութային անձեռնմխելիության հարցը։ Դատարանը՝ դատավոր Մնացական Մարտիրոսյանի նախագահությամբ, գտել է, որ այդ հարցի քննարկումը դատական վերահսկողության տիրույթից դուրս է՝ մերժելով նրան որպես մեղադրյալ ներգրավելու մասին քննիչի որոշման դեմ փաստաբանի ներկայացրած բողոքը։

Այս հարցի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է Սերժ Սարգսյանի պաշտպան Ամրամ Մակինյանի հետ։

-Պարո՛ն Մակինյան, հայտնի դարձավ, որ Առաջին ատյանի դատարանը մերժել է Ձեր կողմից ներկայացրած բողոքը։ Ինչպես եք այն գնահատում

-Մեր ներկայացրած բողոքը մերժվել է։ Պատճառաբանություններն են վկայում, որ բողոքն, ըստ էության, չի քննարկվել։ Դատարանը մեր բողոքը մերժել է հետևյալ պատճառաբանությամբ՝ նշել է, որ բարձրացված հարցն այս փուլում՝ մինչդատական վարույթի վերահսկողության շրջանակներում դատարանի լիազորություններից դուրս է։ Մենք գտնում ենք, որ դատարանը պետք է քններ։ Մենք ոչ թե բարձրացրել ենք մեղադրանքի հիմնավորվածության հարց, այլ՝ մեղադրանքի օրինականության հարց։ Մենք մեղադրանքի հիմնավորվածության հարց ընդհանրապես չենք բարձրացրել, մինչդեռ դատարանը պատճառաբանել է, որ մեղադրանքի հիմնավորվածության հարց իրավունք չունի քննել։ Դատարանին մատնացույց ենք արել Սահմանադրության այն արգելքը, որ պարոն նախագահն օգտվում է քրեական հետապնդման անձեռնմխելիությունից։

Այսինքն՝ քանի դեռ այդ արգելքը վերացված չէ, քրեական հետապնդման անձեռնմխելիությունը հաղթահարված չէ, պարոն նախագահի նկատմամբ քրեական հետապնդում չէր կարող հարուցվել։ Այդ պայմաններում, դատարանը պարտավոր էր անդրադառնալ մեղադրանքի օրինականության հարցին։ ՍԴ-ն 2019թ.-ի ապրիլի 16-ին Վաչագան Ղազարյանի գործով նման իրավական դիրքորոշում է հայտնել, որ դատարանները պարտավոր են մեղադրանքի օրինականության հարցին անդրադառնալ՝ խափանման միջոց կալանքը քննելիս, բայց ՍԴ-ն տվյալ դեպքում ոչ միայն կալանքի ժամանակ է այդ հարցի քննման պարտականությունը դրել, այլ՝ քրեական հետապնդում սկսելուց, երբ սկսվում է քրեական հետապնդումը անձի նկատմամբ (կալանքն էլ է քրեական հետապնդման մի տարր)։ Երբ դատարանները բողոք են ստանում, պետք է անդրադառնան օրինականության հարցին։ Տվյալ դեպքում Առաջին ատյանի դատարանն ընդհանրապես բողոքի էության մեջ չի մտել, չի քննել այն։

Այդ պատճառով ենք մենք նշում, որ բողոքն, ըստ էության չի քննվել։ Ուղղակի անդրադարձ է արվել, թե ինչ պահանջ ենք ներկայացրել, մեկնաբանվել է Վճռաբեկ դատարանի՝ ավելի վաղ՝ Գինոսյանի գործով արտահայտած իրավական դիրքորոշումներով, որ դատարանները մեղադրանքի հիմնավորվածության հարց չեն կարող քննել և բողոքը մերժել։ Գտնում ենք, որ դատական սխալ կա թույլ տված դատարանի կողմից և, մատնացույց անելով այդ սխալները, մենք Վերաքննիչ բողոք ենք ներկայացրել։

-Պարոն Մակինյան, արդյո՞ք որոշումն ինքնին չի նշանակում, որ դատարանները որոշակի կաշկանդվածություն ունեն և ինչ-որ տեղ խուսափում են այս հարցի քննարկումից։

-Դատարաններն ընդհանրապես այս պահին գտնվում են շատ մեծ ճնշման տակ։ Դա շատ ակնհայտ է և այնպես չէ, որ կրկին անգամ վերահաստատումն ավելի պատկերավոր կդարձնի այս հանգամանքը։ Ակնհայտ է, որ դատարանները գտնվում են գործադիրի ճնշման տակ և ակնհայտ է, որ պարոն Սարգսյանի գործով դատարանները կաշկանդված են որոշումներ կայացնելուց։ Առաջին ատյանի դատարանն ամեն դեպքում այդպիսի ձևակերպումներով և հեռու է պահել այս գործով որոշում կայացնելուց և փաստացի արդեն իսկ Վերաքննիչ դատարանը պետք է այս հարցի պատասխանը տա։

-Պարոն Մակինյան, արդյո՞ք դատարանի այս որոշումը չի նշանակում, որ դատարանն ինքնին ընդունում է, որ անձեռնմխելիության հաղթահարման հարցում խնդիր կա։

-Այնպես չէ, որ Առաջին ատյանի դատարանը պետք է ընդունի կամ չընդունի։ ՍԴ-ն ընդհանրապես անձեռնմխելիության հարցի հետ կապված ավելի ուշ է որոշում կայացրել՝ պարոն Քոչարյանի գործով և նշել, որ պետք է անձեռնմխելիության հարցի անդրադարձը, որպես այդպիսին, պետք է լուծվի և անցնի ընթացակարգերը։ ՍԴ-ն որոշման մեջ նշել է, որ ընդհանրապես այդ ընթացակարգերը ՀՀ օրենսդրությամբ կարգավորված չեն, այսինքն՝ եթե չկա ընթացակարգ, չի կարող հաղթահարվել։ Չկա այն մարմինը, որը պետք է ընթացակարգով քններ և որոշեր՝ հաղթահարված է, թե ոչ։ Օրինակ՝ դատավորների դեպքում կա այդ մարմինը՝ ԲԴԽ-ն է։ Գիտեք, որ, երբ համապատասխան միջնորդություն է ներկայացվում, ԲԴԽ-ն համապատասխան նիստում քննում և ընթացակարգով անցնում է, իսկ նախագահների դեպքում չկա այդ մարմինը։

-Այսինքն՝ գուցե խնդիր կա նո՞ր կառույցի ստեղծման։

-Եթե կառույցներ չկան ստեղծված, դա դեռ չի նշանակում, որ քննիչը պետք է իրեն իրավունք վերապահի կատարել գործառույթներ, որոնց համար լիազորված չէ Սահմանադրությամբ և օրենքներով։ Այստեղ արդեն քննիչի գործողությունները հակասում են Սահմանադրության 6-րդ հոդվածին, քանի որ պետական պաշտոնատար անձինք իրավասու են կատարել միայն այնպիսի գործողություններ, որոնց համար լիազորված են Սահմանադրությամբ և օրենքներով։ Եթե չկա այդ մարմինը, չկա ընթացակարգերը և չկա, որովհետև ՍԴ-ն փաստել է այդ մասին, չի կարող քննիչն ինքնին իրեն գործառույթներ վերապահել, գործառույթներ, որոնց համար չունի լիազորություններ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքով սահմանված։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո