Փաստ ինֆո

Ֆինանսական տարին բարեհաջող էր պետական բյուջեի եկամուտների ապահովման տեսակետից։ Ի տարբերություն նախորդ տարվա` այս անգամ եկամտային մասում թերակատարում չունենք։ 

Սակայն նույնը դժվար է ասել ծախսերի առումով։ Կառավարությունը լիովին ձախողեց բյուջեի ծախսերի կատարումը։ Դրանք էապես հետ մնացին ծրագրավորվածից։ Արդյունքում` գրեթե ամբողջ տարվա ընթացքում դեֆիցիտի փոխարեն ունեցանք պորֆիցիտային բյուջե։

Առաջին հայացքից դա գուցե լավ է, բայց այն լուրջ խնդիր է տնտեսության համար։ Նախատեսված բազմաթիվ ծախսեր չկատարվեցին։

Հարկերի տեսքով բավական մեծ գումարներ դուրս բերվեցին տնտեսությունից։ Փոխարենը նախատեսված ծախսերը կատարելու միջոցով դրանք վերադարձվեին շրջանառության մեջ` խթանելու տնտեսական գործընթացները, ավանդների տեսքով կախվեցին Կենտրոնական բանկում։

Մինչև վերջերս դրանք հասնում էին ավելի քան 270 մլրդ դրամի։ Այդ գումարների դիմաց, իհարկե, կառավարությունը լրացուցիչ եկամուտներ ստացավ։ Բայց դա բյուջետային միջոցների տնօրինման ամենևին էլ լավագույն տարբերակը չէ, եթե չասենք` վատագույնն է։ Կառավարությունն իրեն նման շռայլություն թույլ տալու իրավունք չունի։

Այնպես չէ, որ նախկինում բյուջեի ծախսերը չէին թերակատարվում։ Շատ հաճախ այդպես էլ լինում է։ Բայց այս տարի թերակատարումն իսկապես աննախադեպ էր։

Առաջին կիսամյակի արդյունքներով բյուջետային ծախսերը հետ էին մնացել ավելի քան 20 տոկոսով։ Ինը ամիսների տվյալներով, կատարողականը մի փոքր բարելավեց, բայց շարունակեց 17,5 տոկոսով զիջել պլանավորված ցուցանիշը։

Ծախսերի թերակատարման պատասխանատուն բնականաբար կառավարությունն է, անկախ նրանից, թե դա ի՞նչի հետևանք է։ Եթե կառավարությունը կարողանար արդյունավետ աշխատել, ապա այդ գումարները ոչ թե քնած կլինեին կամ ավանդադրված Կենտրոնական բանկում, այլ ներդրված տնտեսության մեջ` նպաստելով տնտեսական շրջանառությունների ավելացմանը։ Հայտնի բան է, որքան գումարներն արագ են պտտվում, այնքան դրանց արդյունքը ավելի մեծ է։

Փոխարենը այս խնդրին լուծում տալու, կառավարությունն իր համար արդարացում էր գտել` իբր նախկին իշխանությունների մեթոդներով չի ուզում աշխատել։ Չնայած ոչ մեկը չէր ասում, թե պետք է աշխատել նախկինների մեթոդներով։ Դրա համար պետք էր նորը ստեղծել։

Բայց կառավարությունը մինչև վերջ էլ չկարողացավ դուրս գալ այդ շրջապտույտից։ Ու ստիպված գնաց ավելացված արժեքի հարկի նախկին պարտքերը վերադարձնելու միջոցով տնտեսությունից հանված գումարների որոշ մասը հետ ուղղարկելու ճանապարհով։ Թեև դա լավագույն լուծումը չէր` բյուջետային միջոցների իրացման համար։

Դրանով չլուծվեցին նաև բյուջեով նախատեսված ծրագրերի ժամանակին իրականացման հետ կապված խնդիրները։ Այդ ծրագրերը շարունակեցին մնալ օդում կախված։

Թե բյուջեի ծախսերի թերակատարման հետևանքով ինչքա՞ն վնասներ կրեց տնտեսությունը, անշուշտ որևէ մեկը չի հաշվելու։ Որևէ մեկը պատասխան չի տալու նաև այդ վնասների համար։ Նման իրավիճակներում կառավարությունը միշտ էլ պատճառաբանություններ գտնում է։ Այլ հարց, թե դրանք որքանով են արդարացված։

Աղբյուր` Փաստինֆո