Փաստ ինֆո

Ավարտվում է հերթական տնտեսական տարին։ Ու չնայած կառավարությունը խոստանում էր, որ այն կլինի հեղափոխական, տնտեսության մեջ հեղափոխություն տեղի չունեցավ։ 

Հեղափոխություն տեղի չունեցավ նաև մարդկանց սոցիալական վիճակում։ Թեև ակնկալվող 7 տոկոս տնտեսական աճին` այսօր էլ հասարակության մեծ մասը չի զգում դրա ազդեցությունը սեփական եկամուտների վրա։ Ինչպես նախկինում, այնպես էլ հիմա, դրանք շատ դանդաղ են ավելանում։

Եկամուտների այն աճը, որն ունենք, դժվար է մեծ ձեռքբերում համարել։ Առավել ևս, երբ առաջին անհրաժեշտության ապրանքային շուկաներում գնաճային դրսևորումները շատ ավելի բարձր են, քան եկամուտների աճը։

Հայաստանի տնտեսության աճը որակ չունի։ Ակնկալվող 7 տոկոսը գուցե և վատ ցուցանիշ չէ, բայց դրա հիմնական մասը բաժին է ընկնում առևտրի և ծառայությունների ոլորտներին։ Թերևս դա է պատճառը, որ հասարակությունը չի զգում աճի ազդեցությունը սեփական եկամուտների վրա։ Առևտուրը և ծառայությունները տնտեսության այն հատվածները չեն, որտեղ մեծ ծավալի հավելյալ արդյունք է ստեղծվում։ Դեռ չհաշված, որ այստեղ նախորդ տարիներից կուտակված լուրջ ստվերային պոտենցիալ կա, որը աստիճանաբար բացահայտվում է։

Ներառական աճի համար շատ ավելի կարևոր են տնտեսության իրական հատվածի զարգացումները։ Այստեղ է, որ խնդիրները շատ են։ Տնտեսական հեղափոխություն հայտարարած կառավարությանը չհաջողվեց լուծել այդ խնդիրները։

Գյուղատնտեսությունը տարվա սկզբում անկումային էր, այդպես էլ մինչև վերջ անկումային մնաց։ Կառավարությունը թեև փորձեց այս ոլորտում ինչ-որ ծրագրեր գործարկել, այնուհանդերձ դրանք արդյունք չտվեցին կամ գոնե առայժմ չեն տվել։ Թեև եթե համարենք, որ հաջորդ տարի էլ կառավարությունը մեծ ակնկալիքներ չունի գյուղատնտեսությունից, ընդամենը` 0,5 տոկոս աճ, ապա իրավիճակը ավելի պարզ կդառնա։

Շինարարության մեջ սպասվում է հազիվ 4,5 տոկոս աճ։ Մինչդեռ, տարեսկզբին վարչապետը հայտարարում էր, որ Հայաստանը կանգնած է շինարարության բումի շեմին։ Այդ բումը ոչ միայն տեղի չունեցավ, այլև աճի տեմպը տարեվերջին գրեթե 5 անգամ ավելի ցածր է, քան տարեսկզբին էր։
Իրական հատվածում միակ ոլորտը, կարելի է ասել, արդյունաբերությունն է, որը քիչ, թե շատ նպաստել է տնտեսական աճին։ Բայց դրա մասնակցությունն այնքան չէ, որ եղանակ փոխի։ Տնտեսական 7 տոկոսանոց աճի մեջ արդյունաբերության մասնաբաժինը տատանվում է ընդամենը 2 տոկոսային կետի սահմաններում։
Մի պահ արձանագրված երկնիշ աճից հետո, արդյունաբերության աճի տեմպը տարեվերջին ընդառաջ սկսել է նվազել։ Երկու ամսվա ընթացքում աճի տեմպը կրճատվեց 2,4 տոկոսով և դա տեղի ունեցավ հանքարդյունաբերության ճյուղի բարձր ակտիվության պայմաններում։

Չնայած կառավարության այն խոստումներին, որ Հայաստանի տնտեսության զարգացումներն այլևս չեն լինելու հանքարդյունաբերության հաշվին, այնուհանդերձ ընդերքի շահագործումը մեծ տեմպերով շարունակվում է։ Աճը այստեղ գերազանցում է 20 տոկոսը։

Ոչ միայն այս, այլևս իշխանափոխության ավելի քան մեկուկես տարվա ընթացքում կառավարությանը այդպես էլ չհաջողվեց լուծել ներդրումների հարցը։

Հայաստանի տնտեսության մեջ արտաքին կապիտալի հոսքերը չափազանց քիչ են։ Մի բան էլ, գործող բիզնեսն է դուրս գալիս երկրից։ Թերևս դա է պատճառը, որ օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների զուտ հոսքերը շատ ցածր են։ Խոսքը ստացվող և դուրս եկող կապիտալի մասին է։

Այս պայմաններում բնավ զարմանալի չէ, որ Հայաստանի տնտեսության զարգացումների որակը վատ է։ Այդպես էլ լինելու է այնքան ժամանակ, քանի դեռ կառավարությանը չի հաջողվի մեծ ծավալի ներդրումներ գեներացնել տնտեսության մեջ։ Մի բան, ինչը առայժմ մնում է որպես բարի ցանկություն։

Աղբյուր` Փաստինֆո