Փաստ ինֆո

Ինքնասպանությունները միայն Հայաստանյան բանակին բնորոշ չեն։ Աշխարհի բոլոր բանակներում ինքնասպանություններ կան, բայց վիճակագրությունը մեզ մոտ ցավալի է։ Ազգային ժողովում «ՀՀ քրեական օրենսգրքում» լրացում կատարելու մասին օրենքի նախագծի քննարկման ժամանակ այս մասին ասաց ԱԺ մարդու իրավունքների պաշտպանության հանձնաժողովի նախագահ Նաիրա Զոհրաբյանը։

«2018թ. 11 ինքնասպանություն, 2019-ին այս պահի դրությամբ 10 ինքնասպանություն և ամենացավալին այն է, որ թշնամու կրակից տարիներ շարունակ և մշտապես շատ ավելի քիչ զինվոր է զոհվում, քան ինքնասպանությունների, բանակում ոչ կանոնադրական, ոչ ճշգրիտ հարաբերությունների, բանակային ենթամշակույթի առումով»,-նշեց Նաիրա Զոհրաբյանը։

Նա նշեց, որ նախագծով առաջարկվում են հետևյալ կարգավորումները. «Գործնականում առաջանում են այնպիսի իրավիճակներ, երբ ինքնասպանության կամ դրա փորձի պատճառ է հանդիսանում զինծառայողի արժանապատվությունը պարբերաբար նվաստացնելը, որը որպես հանցագործության օբյեկտիվ կողմի հատկանիշ, զինվորական ծառայության կարգի դեմ ուղղված վերը թվարկած հոդվածների դիզպոզիցիաներում նախատեսված չէ, որի արդյունքում արարքը որակվում է ընդամենը քրեական օրենսգրքի 110 հոդվածի արարք, որը նախատեսում է էապես մեղմ պատիժ՝ ընդամենը երեք տարի։ Նման իրավակիրառ պրակտիկան արդարացի չէ նաև այն առումով, որ արարքի քրեաիրավական որակումից դուրս է մնում հանցագործության առաջնային օբյեկտը, այն է՝ զինվորական ծառայության կարգը։ Օրենքի նախագծով մենք առաջարկում ենք ՀՀ ՔՕ զինվորական ծառայության կարգի դեմ ուղղված հանցագործությունների գլխում որպես ինքնուրույն հանցակազմ սահմանել հոդվածներ 360.1-ը՝ զինծառայողին անզգուշությամբ ինքնասպանության հասցնելը և 360.2-ը՝ զինծառայողին անուղղակի դիտավորությամբ ինքնասպանության հասցնելը, որոնց մասերում նախատեսվում է նշված հանցագործության կատարման հատկանիշները»,-նշեց Նաիրա Զոհրաբյանը։

Նա  ընդգծեց, որ ուսումնասիրել է միջազգային փորձը, որտեղ հատուկ հանձնախմբեր են ստեղծվել, որոնք աշխատում են այդ ենթամշակույթը կանխելու և բավականին լուրջ արդյունքներ են արձանագրել. «Կարծում եմ՝ մենք պետք է անենք առաջին քայլը, այն է՝ պետք է խստացնենք պատժաչափերը, որպեսզի դա լինի զսպող օղակ այն զինվորի, հրամանատարի, կամանդիրի համար, ով կարծում է՝ զինվորն իր ստրուկն է, ենթական է և կարող է նրան պարբերաբար նվաստացնել»,-նշեց պատգամավորը՝ հավելելով, որ ստացել է մի շարք առաջարկներ Վանաձորի Հելսինկյան ասամբլեայի գործընկերներից և պատրաստվում են Մարդու իրավունքների հանձնաժողովի հետ համատեղ նիստ հրավիրել։

ԱԺ պատգամավորներ  Նաիրա Զոհրաբյանի, Շաքե Իսայանի, Վահե Էնֆիաջյանի կողմից ներկայացված «ՀՀ քրեական օրենսգրքում» լրացում կատարելու մասին օրենքի նախագծով առաջարկվում է ՀՀ  քրեական օրենսգիրքը  լրացնել նոր՝ 360.1, 360.2 հոդվածներով հետևյալ խմբագրությամբ՝ հոդված 360.1 զինծառայողին անզգուշությամբ ինքնասպանության հասցնելը, զորամասում կամ զինվորական ծառայություն կրելու այլ վայրում զինծառայողի սպառնալիքի, դաժան վերաբերմունքի կամ անձնական պատիվ ու արժանապատվությունը նվաստացնելու միջոցով անզգուշությամբ ինքնասպանության կամ ինքնասպանության փորձի հասցնելը մեկ այլ զինծառայողի կողմից, եթե բացակայում են սույն օրենսգրքի 358-րդ հոդվածի 4-րդ և 5-րդ մասերի հատկանիշները, պատժվում է 4-ից 8 տարի ժամկետով ազատազրկմամբ։ Սույն հոդվածի առաջին մասով նախատեսված արարքը, որը կատարվել է 1. մի խումբ անձանց կողմից, 2. պետի, հրամանատարի կողմից, ստորադասի ենթակայի նկատմամբ, 3. Մարտական հերթապահություն կամ մարտական ծառայություն կրելու ընթացքում պատժվում է 6-ից 9-ը տարի ժամկետով ազատազրկմամբ։ Սույն  հոդվածի առաջին կամ երկրորդ մասով նախատեսված արարքները, որոնք կատարվել են ռազմական դրության, պատերազմի ժամանակ կամ մարտի պարագաներում, պատժվում են 7-ից 10 տարի ժամկետով ազատազրկմամբ։ Հոդված 360.2՝ զինծառայողին անուղղակի դիտավորությամբ ինքնասպանության հասցնելը, զորամասում կամ զինվորական ծառայություն կրելու այլ վայրում զինծառայողին սպառնալիքի, դաժան վերաբերմունքի կամ անձնական պատիվն ու արժանապատվությունը նվաստացնելու միջոցով անուղղակի դիտավորությամբ ինքնասպանության կամ ինքնասպանության փորձի հասցնելը մեկ այլ զինծառայողի կողմից պատժվում է 6-ից 12 տարի ազատազրկմամբ։

Աղբյուր` Փաստինֆո