Փաստ ինֆո

Վարչապետի բուռն ելույթից հետո Ազգային ժողովում ավարտեցին հաջորդ տարվա պետական բյուջեի նախագծի քննարկումները։ Որքան էլ իր եզրափակիչ ելույթում Նիկոլ Փաշինյանը փորձեց բյուջեն ներկայացնել հեղափոխական գույներով, այնուհանդերձ այն, ինչ կա, անհնարին է այդպիսին համարել։ Ու դրանում դժվար չէ համոզվել։ 

Բյուջեն հեղափոխական չէ եկամուտների առումով։ Այս տարի սպասվողի համեմատ հաջորդ տարի կառավարությունը նախատեսում է եկամուտներն ավելացնել 138 մլրդ դրամով, այն դեպքում, երբ 2019թ. ակնկալիքը 226 միլիարդ է։ Ստացվում է, որ այս տարվա եկամուտների աճը կազմելու է 16,8 տոկոս, հաջորդ տարվանը` 8,3 տոկոս։

Բյուջեն հեղափոխական չէ նաև հարկային եկամուտների առումով։ Այս տարի ակնկալվում է ստանալ լրացուցիչ 205 միլիարդ, հաջորդ տարի` 138 մլրդ դրամ։ ՀՆԱ մեջ հարկերի տեսակարար կշիռը նախատեսվում է ավելացնել ընդամենը 0,3 տոկոսով, ինչը ևս հեղափոխական չէ։

Թվում է, թե բյուջեն «հեղափոխական» է ծախսերի առումով։ Այդպես էր նաև այս տարի։ Բայց ի՞նչ ունենք. բյուջեի ծախսերը ինը ամսում թերակատարվել են ավելի քան 17 տոկոսով։ Եվ ոչ մի նշանակություն չունի` բյուջեով ծախսերը ավելացե՞լ են, թե՞ ոչ, եթե դրանք չեն կատարվելու։ Այս տարի նախատեսված ծախսերի մի մասը չկատարելով` կառավարությունը գումարները տեղափոխել է հաջորդ տարի։ Բայց ոչ մի երաշխիք չկա, որ հաջորդ տարի դրանք կկատարվեն։

Բյուջեն առավել ևս հեղափոխական չէ տնտեսական ցուցանիշների առումով։ 2019թ. ակնկալվող 7 տոկոսի դիմաց` 2020թ. կառավարությունը սպասում է ընդամենը 4,9 տոկոս աճ։ Այն ցածր է ոչ միայն այս, այլև նախորդ մի քանի տարիների ցուցանիշներից. 2018թ. Հայաստանում արձանագրվել է 5,2, իսկ 2017թ.` 7,5 տոկոս տնտեսական աճ։

Այս ցուցանիշների ֆոնին 2020թ. կանխատեսվող 4,9 տոկոսը հեղափոխական չէ և չի կարող լինել, ինչքան էլ վարչապետը հայտարարի, թե ցուցանիշը մի քիչ ցածր ենք դնում, բայց բարձր ենք թռնում։ Եթե կառավարությունը համարում է, որ կա բարձր թռչնելու հնարավորություն, ապա այդպես էլ պետք է ամրագրի բյուջեում։ Թե չէ, ոչ մի նշանակություն չունի, ի՞նչ կա կառավարության մտքում։

Հաջորդ տարի կառավարությունը կանխատեսում է, որ արդյունաբերության աճը կկազմի 5 տոկոս։ Սա ցածր է ոչ միայն այս տարվա համար սպասվող, այլև նախորդ մի քանի տարիներին արձանագրված ցուցանիշներից։

Հիշեցնենք, որ 2019թ. ակնկալվում է արդյունաբերության 6,5 տոկոս աճ։ 2017թ. այն անհամեմատ ավելի բարձր էր` 11,8 տոկոս։ 2018թ. արդյունաբերության աճը կազմեց 5,8 տոկոս։

Ծառայությունների ոլորտում ևս հաջորդ տարի աճի տեմպի զգալի դանդաղում է կանխատեսվում։ Շինարարության հատվածում աճի սպասումները ընդամենը 4 տոկոս են, իսկ գյուղատնտեսության մեջ գնահատված են հազիվ 0,5 տոկոս։

Ահա սրանք են հաջորդ տարվա «հեղափոխական» բյուջեի ցուցանիշները։ Ու բնավ զարմանալի չէ, որ չկան նաև լուրջ սոցիալական սպասելիքներ։
2020թ. բյուջեի գլխավոր «ձեռքբերումը» կենսաթոշակների 10 տոկոսանոց կամ 3,5 հազար դրամանոց բարձրացումն է։ Այն մանր-մունր սոցիալական ծրագրերը, որոնք նախատեսվում են, եղանակ չեն ստեղծում։ Այնպես, ինչպես եկամտային հարկի համահարթ դրույքաչափի կիրառման արդյունքում սպասվող եկամտային մի քանի հազար դրամ հավելումները։

Սա է հաջորդ տարվա բյուջեն։ Անկախ նրանից` այն հեղափոխակա՞ն է, թե՞ ոչ, առաջիկայում անպայման կհաստատվի Ազգային ժողովի կողմից։ Եվ ոչ մի նշանակություն չունի` խորհրդարանական ընդդիմությունը դե՞մ, թե՞ կողմ կքվերակի դրան։

Աղբյուր` Փաստինֆո