Փաստ ինֆո

Տեխնոլոգիական հեղափոխությամբ աշխարհին զարմացնելու, հիմնական շեշտադրումները ՏՏ ոլորտի վրա անելու մեր ճանապարհը օտար քաղաքակրթությունների հետևից ինքնամոռաց վազելու տպավորություն է թողնում, մինչդեռ այս ինքնամոռացության մեջ մենք երկրորդականացնում ենք որպես ազգ մեր գրավիչ որակները՝ առաջնային պլան ձգտելով բերել բացառիկությունից զուրկ տեխնոլոգիզմը:

Մեր բրենդը մեր հոգևոր-մշակութային հարստությունն է և տեխնոլոգիական հնարավորությունները այս ոլորտին ուղղելով է, որ հետաքրքիր ենք այլոց համար:

Համոզվելու համար հեռու պետք չէ գնալ՝ մտեք Երևանի արդի արվեստի թանգարան:

Տեսեք՝ բարձր մշակույթ ներկայացնելու համար ինչ անհարիր պայմաններում է այն գործում, տաղանդավոր նկարիչների ու քանդակագործների թողած ի՜նչ հզոր ժառանգություն ունենք և որքանն ենք կարողանում ցուցադրել, ներկայացնել, կարդացեք աշխարհի տարբեր ծեգերից եկած ու հիացական գրառումներ կատարած զբոսաշրջիկների, մշակույթի ու մտավոր ոլորտի մարդկանց գրառումները:

ՈՒ տեսեք, թե՝ առաստաղից կաթացող ջրից ինչպես են փորձում ցուցադրությունը պաշտպանել աշխատակիցները: Ամաչելու բան է: Մինաս Ավետիսյան ու Հակոբ Հակոբյան, Ժանսեմ ու Գառզու, Ռոբերտ Էլիբեկյան ու Գայանե Խաչատրյան, Ռուդոլֆ Խաչատրյան և ու Դեղձ Աշոտ ու Գաբո, Վալենտին Պոդպոմոգով ու Արա Շիրազ, Վարուժան Վարդանյան ու Էմիլ Գազազ, էլի ու էլի փայլուն, ինքնատիպ արվեստագետների աշխատանքներ, որ ուրիշ պետություններ կերազեին ունենալ ու կներկայացնեին բոլորովին ուրիշ վայելչության պայմաններում…

70-ականների սկզբին Երևանում Ժամանակակից արվեստի թանգարանը բացումը աննախադեպ երևույթ էր ողջ ԽՍՀՄ-ի մակարդակով, և բոլորը Հայաստան էին գալիս՝ տեսնելու, զարմանալու ու հիանալու:

Հենրիկ Իգիթյանը խիզախեց՝ ստեղծելով այս թանգարանը, մնացյալը՝ պետության գործն էր, իշխանության, որ պիտի հղացմանը համապատասխան կաղապար տար՝ մոդեռնիզմի յուրահատուկ մի կառույց կյանքի կոչելով, ի վերջո, հենց այդ տարիներին են ստեղծվել հայկական մոդեռնիզմի ցայտուն նմուշները:

Ես բազմիցս եմ զրուցել Ժամանակակից արվեստի թանգարանի հիմնադիր Հենրիկ Իգիթյանի հետ: Նա հեռացավ՝ իր հետ տանելով Երևանում թանգարանի առանձին, զիլ ու ոճային, իսկապես մոդեռն արվեստին համահունչ շենք ունենալու ցանկությունը:

Մի անգամ, 2008-ի մարտին, ըստ էության, իր վերջին հարցազրույցի ընթացքում նա կարևոր մի փաստ հիշեց: Ասաց՝ «այդքան դժվարությամբ, գաղափարական մեծ պատերազմով, սովետի օրոք մենք ստեղծեցինք արդի արվեստի թանգարանը, բայց Դեմիրճյանի ժամանակ թանգարանին հատուկ հատկացված շենքը, անկախության օրոք, դեմոկրատ Լևոնի ժամանակ խլեցին: Մոսկվան արգելում էր թանգարանի շենքը կառուցել ու Դեմիրճյանը կարգադրեց այն ժամանակվա առևտրի մինիստրին, թե՝ կկառուցես որպես քո օբյեկտներից մեկը, բայց այն կլինի արդի արվեստի թանգարան: Եվ Ջիմ Թորոսյանին էլ այդպիսի առաջադրանք տվեցին: Ավելին, գեղագիտական կենտրոնն էլ ուզում էին վերցնել ու միացնել Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրին: Ինչու՞ էին այդպես անում Լևոնենք: Ի՞մ դեմ էր դա, թե՞ մշակույթի դեմ էր: Բայց ես միակը չէի»:

Նա ասում էր՝ դա իմ ամենամեծ ցավն է, ասում ու պնդում էր, որ Երևանում կարող ենք ունենալ Եվրոպայի ամենալավ թանգարաններից մեկը, որը զբոսաշրջիկների բում կարող է առաջացնել: Վստահ էր ու վստահեցնում էր բոլորին, որ Հայաստանի մշակույթը Փարիզի մշակույթից պակաս չի: «Մենք զիջում ենք Պոմպիդու կենտրոնին, որովհետև այնտեղ աշխարհն է հավաքված, իսկ ես խոսում եմ ազգային արվեստի մասին»,-ասում էր: Երազում էր՝ Հայաստանում կերպարվեստի համաշխարհային բիենալե կազմակերպելու մասին:

Այս համատեքստում ուզում եմ նորից շեշտել՝ աշխարհի համար Հայաստանի հոգևոր-մշակութային՝ բնականությամբ ներծծված որակներն են միշտ եղել գրավիչ, մինչդեռ այսօր հենց այդ կարևորագույն բնագծերն են պետականորեն երկրորդական դերում և այս համատեքստում ինչ արվում է՝ միջոցառումների ու շոուի մակարդակում է ընդամենը:

Հեղինակ՝ Անահիտ Եսայան

Աղբյուր` Փաստինֆո