Փաստ ինֆո

ԱԱԾ նախկին տնօրեն Դավիթ Շահնազարյանի գնահատմամբ՝ նախկին, ավանդական դարձած վտանգներին ավելացել են տարածաշրջանային նոր որակի վտանգներ։

Նա վտանգներ է տեսնում մասնավորապես ԼՂ հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ Հայաստանի իշխանությունների մոտեցումներում։ Արձանագրելով, որ այս իշխանությունները բազմաթիվ իրարամերժ հայտարարություններ են հնչեցրել՝ Դ.Շահնազարյանն առանձնացրեց դրանցից մեկը, որը համարում է ամենակարեւորը: Դա այն է, որ ներկայիս իշխանությունը բանակցային գործընթացը ոչ թե շարունակում է այն կետից, ուր հասել էինք մինչև 2018 թվականի մայիս ամիսը, այլ նոր ելից կետից է սկսում: «Ո՞րն է այն կետը, որը կար մինչեւ նախորդ տարվա մայիս ամիսը։ Առաջինն այն է, որ բանակցային սեղանին էր գտնվում օրակարգային մեկ կարեւոր հարց՝ արցախաադրբեջանական շփման գծի երկայնքով միջոցառումներն էին։ Լավ գիտեք, որ կային երեք միջոցառումներ՝ հատուկ սարքերի տեղադրում շփման գծի երկայնքում, ԵԱՀԿ դիտորդական խմբի ընդլայնում եւ զինադադարի խախտման մեխանիզմների ստեղծում»,- հայտարարեց Դ.Շահնազարյանը՝ նշելով, որ սա շփման գծում միջազգաին տարրեր ներմուծելու հարց էր, որը բավականին ձեռնտու էր հայկական կողմին։

Ըստ նրա՝ այս հարցը օրակարգում եղել է դեռեւս 2014 թվականին, բայց 2016 թվականից ապրիլյան քառօրյայից հետո դարձավ հիմնական օրակարգը, այսինքն՝ միջազգային հանրությունը հանձինս՝ ԵԱՀԿ համանախագահների ստանձնում էր պարտականություն շփման գծի իրավիճակի վերաբերյալ։

Ինչ վերաբերում է կարգավորմանը, ապա բանախոսն առանձնացրեց Մադրիդյան սկզբունքները՝ նշելով, որ թեեւ այն բազմիցս քննադատվել է, այդուհանդերձ ամրագրում էր երեք հիմնական սկզբունք՝ տարածքային ամբողջականություն, ազգային ինքնորոշումը եւ ուժի, ուժի սպառնալիքի բացառումը։ Այդպիսով՝ էապես փոխել էր միջազգային հանրության վերաբերմունքը Ղարաբաղի հակամարտության նկատմամբ, այն տարանջատելով խորհրդային հանրապետության մյուս հակամարտություններից։

Մյուս կարեւոր բաղադրիչն այն է, որ Հայաստանը ու միջազգային հանրությանը մի կարծիքի էին, Ադրբեջանը մեկ այլ։

Մինչդեռ ներկայիս իշխանություններն ընդհանրապես չեն ուզում խոսել ինքնորոշումից: «Եվ եթե ինչ-որ ելույթում դա ասվում է, անմիջապես համեմվում է այնպիսի գնահատականներով, որոնք էապես հակասում են հենց ինքնորոշմանը», - ասաց Դավիթ Շահնազարյանը:

Նրա խոսքով՝ ակնհայտ է, որ բանակցային գործընթացն իշխանությունների կողմից հնչեցվող իրարամերժ հայտարարությունների և դիրքորոշումների միջոցով տարվել են փակուղի:

«Ամենավառ ապացույցն այն է, որ Բաքուն հայտարարում է, թե կա փաստաթուղթ, Հայաստանն ասում է՝ չկա: Ակնհայտ է, որ այս վիճակի պատասխանատուն մենք ենք, քանի որ էապես փոխվել է իրավիճակը, որ կար: Հիմա արդեն միջազգային հանրությունն ու Ադրբեջանն են մի դիրքում, իսկ Հայաստանը՝ մեկ այլ դիրքում: Սա մեծագույն վտանգ է մեզ համար», - ասաց Շահնազարյանը:

Այսպես՝ շարունակվելու դեպքում, ըստ Դավիթ Շահնազարյանի, միջազգային որևէ համաժողովում սեղանին կդրվի մի փաստաթուղթ, որը հայկական կողմի համար անընդունելի կլինի, և առավելագույնը, որ այդ դեպքում Հայաստանը կկարողանա անել, վետո դնելն է:

«Ինքնորոշման սկզբունքը պետք է լինի բանակցությունների հիմքում, ինչպես եղել է հակամարտության ողջ ընթացքում: Պետք է բացառել այդ սկզբունքին ոչ թե հակասող, այլ ստվեր գցող որևէ հայտարարություն: Կարևորագույն խնդիր է, որ Արցախի Հանրապետության միջազգային ճանաչման գործընթաց սկսի: Սա պետք է համարենք համահայկական խնդիր: Պետք է բացառենք բանակցային սեղանին որևէ փաստաթղթի քննարկում, որում ամրագրված չէ, որ Արցախի Հանրապետությունը դառնալու է միջազգային իրավունքի սուբյեկտ», - հայտարարարեց Դավիթ Շահնազարյանը:

Աղբյուր` Փաստինֆո