Փաստ ինֆո

«Պուտինի և Էրդողանի հանդիպումը պատմական նշանակություն ունեցող հանդիպում էր, որը տևեց 6 ժամ և այդ ժամերի ընթացքում կողմերը փորձեցին գալ ընդհանուր հայտարարի՝ իրական ճգնաժամի լուծման ճանապարհին և, կարծես թե, մի շարք կարևոր հարցերի շուրջ եկան ընդհանուր համաձայնության, մասնավորպես Սիրիայի տարածքային ամբողջականության պահպանման վերաբերյալ»,- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը։

Հիշեցնենք, որ հոկտեմբերի 22-ին Սոչիում կայացել է Թուրքիայի և Ռուսաստանի նախագահներ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի և Վլադիմիր Պուտինի բանակցությունները, որոնք տևել են ավելի քան 6 ժամ։ Ղեկավարները ստորագրել են հուշագիր, որը նախատեսում է Սիրիայի և Թուրքիայի սահմանին ռուս-թուրքական համատեղ պարեկություն։ Նախագահները քննարկել են Սիրիայի հյուսիս-արևելքում տիրող իրավիճակն ու թուրքական գործողությունները։

«Կարևոր էր, որ Թուրքիան որևէ վերապահում չունի, որ Ասադը պետք է մնա Սիրիայի նախագահի պաշտոնում, կարևոր պայմանավորվածություն էր նաև ռուսական ռազմական ոստիկանության տեղակայումը Սիրիայի տարածքում։ Հատկանշական է, որ Դամասկոսն ու Անկարան կարող են ուղիղ շփումների միջոցով իրենց հարաբերությունները կարգավորել, ինչը ոչ վաղ անցյալում անհնարին կարող էր թվալ հաշվի առնելով քաղաքական իրողություններն ու պետությունների քաղաքական հարաբերությունները»,-ասաց Սարգսյանը։
Միջազգայնագետը կարևորեց, որ հուշագրի հրապարակային դառնալուց հետո Պուտինը զանգահարել է Ասադին և ներկայացրել ընդհանուր կետերը.։

«Կարևոր է, որ Ասադի համար նույնպես այս համաձայնագրի կետերն ընդունելի են։ Որևէ վերապահում դեռևս չի արել Իրանը և չեմ էլ կարծում, որ վերապահում կլինի, որովհետև այստեղ Իրանի շահերն ու սկզբունքային մոտեցումներն էլ են պահպանվել, քանի որ Իրանը նույնպես ցանկանում էր Սիրիայի տարածքային ամբողջականության պահպանումն ու Ասադի պաշտոնավարումը»,-ասաց Սարգսյանը։
Միջազգայնագետն ընդգծեց, որ կողմերը համատեղ ձգտում ունեն տեռորիզմի դեմ պայքարի հարցում։ Նա նշեց, որ Թուրքիան ստացավ իր անվտանգությանը սպառնացող կարևոր ձեռքբերումը, այն է ՝սահմանի հիմնական երկայնքով (բացառությամբ մի քանի քաղաքների), անվտանգության գոտու կամ բուֆերային գոտու ստեղծումը։

Սարգսյանի կարծիքով, Թուրքիան այս տարածքը կբնակեցնի էթնիկ թուրքերով, որոնք սիրիայի քաղաքացիներ են, իսկ քրդերը մինչև 30 կմ հեռավորության վրա այդ տարածքներից կհեռանան։

«Այնպես որ խաղաղ կարգավորումը կարծես մոտ է, պայմանավորվածություններ են ձեռքբերվել և կարծես Ռուսաստանը, Թուրքիան ու Իրանը նաև Ասադի հետ եկան համաձայնության, իսկ Միացյալ Նահանգներն ամբողջությամբ դուրս եկավ Սիրիայից ու այդ գործընթացում ակտիվ մասնակցություն չունեցավ»,-ասաց միջազգայնագետը։

Ըստ Սարգսյանի, այնուամենայնիվ քրդական աշխատավորական կուսակցության հետ Թուրքիայի կողմից պայքարը մշտապես լինելու է ու Թուրքիան մշտապես նշանառության տակ է պահելու քրդական ջոկատներին։

«Այս պայմանավորվածության ձեռքբերումը չի նշանակում, որ քուրդ-թուրքական հարաբերություններն են կարգավորվում կամ ինչ-որ լուծում է տրվում այդ հարցին, բայց սա նշանակում է, որ արդեն որոշակի տեղաշարժ գոնե Սիրիայի կայունացման համար կլինի»,-հայտնեց միջազգայնագետը։

Սարգսյանը կարծում է, որ Թուրքիան շարունակելու է քրդերին և քրդական շարժումներին համարել տեռորիստական կազմակերպություններ, և իր քաղաքականությունը կառուցելու այդ սկզբունքից ելնելով։
Ամփոփելով խոսքը, միջազգայնագետն ընդգծեց, որ խնդրի կարգավորումը Սիրիայի տարածքում չի նշանակում թուրք-քրդական խնդիրների կարգավորում։

Խոսելով տարածաշրջանային երկրների վրա Պուտինի և Էրդողանի հանդիպման ազդեցության մասին, Սարգսյանն ասաց չի կարծում, որ այդ հանդիպման արդյունքում Հայաստանն ինչ-որ փոփոխություն կզգա. «Թուրք-ռուսական մերձեցումը բավականին ակտիվ փուլում է և այս մերձեցումը սկսեց հենց այն պահին, երբ կողմերն ընդունեցին միմյանց դիրքորոշումները սիրիական ճգնաժամի կարգավորման տեսանկյունից և սկսեցին միասին աշխատել այս ուղղությամբ։ Լուրջ աշխատանք տարան հաշվի առնելով միմյանց շահերը, և կրծում եմ, ռուս-թուրքական հարաբերությունների չափազանց ջերմացումը կամ չափազանց սառը լինելն է, որ Հայաստանի շահերին կարող է այս կամ այն կերպով հակասել, բայց եթե այդ հարաբերությունները գտնվում են ոչ շատ ջերմ և ոչ շատ լարված վիճակում, ապա կարծում եմ սա մեզ համար կարող է բարենպաստ իրավիճակ ձևավորել թե՛ անվտանգության տեսանկյունից և թե՛ այլ կողմերից»։

Հեղինակ՝ Սոնա Գեւորգյան

Աղբյուր` Փաստինֆո